عوامل موثر بر مدیریت و محیط مدیریتی

عوامل زیادی روی سازمان یا مدیریت و همچنین محیط مدیریتی اثر می‌گذارند که میتوان به دو بخش عوامل درونی و بیرونی تقسیم کرد.

 عوامل درونی یا همان محیط مدیریتی داخلی سازمان

عوامل درونی شامل موارد زیر است که قابل کنترل هستند:

• رقبا                                      
• مدیر                                       
• تامین کننده
• کارمندان                                 
• مصرف کننده

عوامل درونی را می توان اقتصاد خرد هم نامید، چرا که عملکرد سازمان روی دستاوردها و موفقیت‌های آن اثرگذار است و توسط مدیر سازمان با افزایش یا کاهش قابل کنترل است. علاوه بر موارد فوق می توان به سهامداران، محصولات و …. اشاره کرد.

• کارمندان: مدیر سازمان باید کارمندان و افراد مناسبی را در نظر بگیرد. و برای این کار آزمون هایی را پیرامون استخدام از لحاظ مهارت و تخصص و روحیه فردی در نظر بگیرد.
• صاحبان و مدیران:  آنچه در نظر می‌گیریم با رضایت سهامداران و صاحبان سازمان است، لذا یک مدیر باید با حفظ تعادل بین رضایت آنها و آنچه که برای سازمان مفید است عمل کند.
• مصرف کننده‌ها: یک مدیر باهوش مصرف کننده خود را هوشیار نگه می‌دارد. چون خوب می‌دانند پایان همه تلاش‌ها را مصرف کنندگان رقم می‌زنند.
• تامین کننده‌ها: ورودی سازمان تامین کنندگان اند. بخش مهم برای آنچه که مدیران طراحی و برنامه ریزی می‌کنند به عملکرد آنها بستگی دارند.
• رقابت: آنچه بازار را تحت پوشش قرار می‌دهد رقیب آن سازمان است . لذا مدیران باید همواره رقبا را تحت بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهند. رقبا باعث ایده گرفتن و تلاش بیشتر و در نتیجه هدایت مناسب کسب و کار می‌شوند.

 عوامل بیرونی یا همان محیط مدیریتی خارجی

عوامل بیرونی سازمان شامل موارد زیر است که تحت کنترل مدیران و افراد سازمان نیست:

• مسائل سیاسی و حقوقی
• تکنولوژی
• مسائل اجتماعی

عوامل بیرونی را می توان اقتصاد کلان در نظر داشت، که غیر مستقیم روی اهداف اثر دارند و این موارد بسیار خطرناک خواهند بود. یک مدیر باید طوری عمل کند، که سازمان بسیار کم تحت تاثیر این گروه از عوامل قرار گیرد.

• محیط مدیریتی از نظر سیاستی و حقوقی: سیاست های قانونی و منحصر به فرد یک کشور نظیر افزایش نرخ بهره تغییرات مقدار و نحوه پرداخت مالیات و … هر چند تحت کنترل سازمان نیست، اما اثرات زیادی دارد.
• تکنولوژی: بکارگیری تکنولوژی با در نظر داشتن هزینه‌های پرداختی بسیار اثر گذار است.
• محیط مدیریتی از نظر اجتماعی: زیر ساخت یک خانواده و کشور، ارزش‌های یک خانواده و کشور، سیستم آموزشی یک کشور…. را در برمی‌گیرد که بیشترین اثر آن روی شخصیت افرادی است که برای سازمان کار می‌کنند و بالطبع به طور غیر مستقیم مدیریت را تحت پوشش اثرات خود قرار می‌دهد.

تغییرات عوامل محیطی، حضور مدیران منابع انسانی را پر رنگ می‌کند چرا که آنچه در سازمان رخ می‌دهد تا حدود زیادی مربوط به افرادی است که در سازمان حضور دارند. لذا برای شناخت بهتر باید اثر عملکرد مدیریت بخش منابع انسانی را بررسی کنیم:

بررسی عوامل محیطی روی مدیریت منابع انسانی

این عوامل مربوط به دو عامل درونی و بیرونی است:

• عوامل درون سازمانی: نظیر ماموریت‌ها ، اهداف بلند مدت خط‌مشی و فرهنگ و رفتار افراد سازمان که رفتار پرسنل را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

• عوامل برون سازمانی: این عوامل خارج از کنترل مدیریت است. بخشی از قوانین مربوط به ورود یا خروج افراد به سازمان را دولت مشخص می‌کند و در حیطه بخش مدیریت سازمان قرار ندارد.

• منابع: آنچه به عنوان منابع سازمان شناخته می‌شود نظیر اطلاعات سازمان،  امکانات، تجهیزات، افراد سازمان، منابع مالی و …. مانند سوخت لازم یک ماشین برای حرکت است و از بین منابع مهم ترین آن منبع انسانی سازمان است که این منبع توسط دیگر منابع پشتیبانی می‌شود. نحوه ارزش گذاردن به منابع انسانی و غیر انسانی بر محیط سازمان اثر بالقوه دارد. منابع انسانی خود نیز تحت تاثیر عوامل بیرونی و درونی است.

مدل های هدایت منابع انسانی

هدف این بخش از مدیریت توسعه و بهبود زندگی کاری و خانوادگی نیروی انسانی سازمان با فعالیت‌های منسجم در راستای اهداف سازمان است. لذا این بخش تحت تاثیر عوامل بسیاری قرار می‌گیرد. برای هدایت و توسعه این بخش از مدیریت چند مدل را میتوان در نظر گرفت:

• مدل 3 مرحله‌: استخدام، نگه داشت و ارتقاء
• مدل 4 مرحله: استخدام، هدایت، برنامه ریزی، توسعه
• مدل 5 مرحله: استخدام، آموزش، انگیزش، ارزیابی، قدردانی

پس می توان گفت آنچه که مدیریت انسانی را تحت تاثیر قرار می دهد مدیریت کل را هم شامل می‌شود.  اگر ما هر مدل از موارد بالا را برای اداره و مدیریت منابع انسانی در نظر بگیریم، عوامل موثر بر استخدام ، آموزش و توسعه را هم باید جز عوامل موثر بر مدیریت در نظر بگیریم، که در زیر بررسی می‌کنیم.

عوامل موثر بر جذب نیروی منابع انسانی

• مهارت فردی که طی آزمونهای کاری و روانشناختی قابل شناسایی است.
• تحصیلات در حوزه خاص و مرتبط
• استعداد و توانایی ذاتی  افراد برای انجام کار
• علاقه و مسئولیت پذیری فرد
• شرایط اقلیمی و جغرافیایی

 با توجه به موارد ذکر شده مدیران سازمان باید نیروی‌انسانی را از هر نظر مورد اشاره شده مورد بررسی قرار دهند. چرا که اجرای کلیه عوامل برنامه ریزی شده تحت پوشش این افراد انجام می‌شود.

مدیریت منابع مالی و عوامل اثر گذار روی آن

یکی از منابع مهم که مدیریت را تحت تاثیر قرار می‌دهد مدیریت بخش مالی است که با حفظ و کنترل نقدینگی سازمان را به سوی یکی از اهداف مهم یعنی کسب درآمد و سرمایه هدایت می‌کند.

 اهداف بخش مالی

• اطمینان از عرضه منظم و مکعبی سرمایه
• اطمینان از استفاده بهینه از منبع مالی
• برنامه ریزی برای تعادل میان سرمایه موجود و بدهی‌ها

پس آنچه که اهداف بالا را تقویت یا تضعیف کند می تواند در نهایت مدیریت را هم قوی تر یا ضعیف‌تر کند، که اغلب از بیانیه‌های سری دوم طولانی تر است.

چشم انداز سازمان

یکی دیگر از عوامل محیطی در سازمان چشم اندازهای آن است که شامل جمع بندی ارزش‌های شرکت است. ارزش‌های اعتقادی یک فرد یا گروه که با سیاست شرکت هماهنگ است.

• سیاست شرکت:دستورالعمل ها و نحوه رسیدگی به موقعیت‌ های خاص سیاست یک شرکت است و کارمندان با پیروی از آن عمل می‌کنند. سیاست شرکت بیانگر شخصیت آن سازمان است و باید با بیانیه‌های چشم انداز هماهنگ باشد.

• فرهنگ سازمان: ارزش‌های شرکت که باعث تمایز یک سازمان نسبت به بقیه می‌شود. ارزش و اعتقاد یک سازمان فرهنگ آن است. فرهنگ سازمان عملکرد آنرا نشان می‌دهد.

• ارزش‌ها: موفقیت‌های یک کارمند در سازمان باورهای آن سازمان است، که در قالب ارزش‌ها تعریف می‌شود. چرا که اعضای سازمان با رفتار خود نگرش و ارزش‌های سازمان را منعکس می‌کنند و به نوعی الگو سازی می‌کنند. در یک شرکت کسی که همواره جایگاه مناسب برای الگو شدن است بخش مدیریت است.

• ریاست و آداب و رسوم: آنچه که باعث شناسایی و تمایز کارمندان با عملکرد عالی، نسبت به سایرین می‌شود، آداب و رسوم یک سازمان است. قدردانی از کارمندان برجسته طی جشنواره، جلسات خاص فصلی یا سالانه از رویکردهای مهم بخش مدیریت است.