سلامت مالی یک سازمان بسیار مهم است. هدف از تشکیل بخش مدیریت مالی ضمانت سلامت مالی سازمان است. مدیریت مالی با کنترل ورودی‌ها و خروجی‌ها و منابع مالی، سازمان را به سمت سود دهی هدایت می‌کند. در این بخش تصمیم گیری‌های مالی، بهبود سوددهی و پس انداز و هزینه‌ها انجام می‌شود.
مدیر مالی یک شرکت نقش اساسی و محوری دارد، زیرا این افراد اطلاعات مالی را در قالب ترازنامه و صورت های مالی ارائه می دهند و به برنامه ریزی و بودجه بندی دارایی ها و نحوه کسب و کار می پردازند. به عبارتی دیگر مدیر مالی در واقع مسئولیت سلامت مالی یک سازمان را مورد بررسی قرار می دهد، که رشد شرکت به وجود مدیر وابسته است.
مدیر یک شرکت گزارش های مربوط به مسائل مالی و فعالیت های سرمایه گذاری را تهیه کرده و در راستای اهداف مالی بلند مدت به طراحی استراتژی و برنامه می پردازد. علاوه بر آن چه بیان شده است مدیر مالی به اعضای هیات مدیره در تصمیم گیری های سازمان و تجزیه و تحلیل های امور کمک می کند.
اهداف بخش مدیریت مالی
اهداف اصلی مدیریت مالی، بکارگیری صحیح مهارت ها است که به کمک این مهارت ها اهداف اصلی شرکت های اقتصادی محقق می شود که در واقع به حداکثر کردن ثروت صاحبان شرکت می پردازد. بخش مالی برای پیشبرد اهداف سازمان و محقق ساختن این اهداف باید به برنامه های زیر عمل کنند:
بیشینه کردن سود سازمان
هدف مهم هر سازمان سوددهی و حفظ درآمد آن است. برای بررسی سود این بخش نرخ‌های مربوط به حاشیه سود را در سه حوزه بررسی می‌کند:
حاشیه سود ناخالص
تقسیم سود ناخالص بر مبلغ فروش حاشیه سود ناخالص است که نشان دهنده عملکرد مدیریت در بخش فرآیند تولید است و هزینه تمام شده خدمات یا محصول را با حفظ کیفیت کاهش می‌دهد.
حاشیه سود عملیاتی
حاصل تقسیم سود عملیاتی بر فروش حاشیه سود عملیاتی است. که بیانگر عملکرد مدیریت در زمینه درآمد و طراحی عملیات واحد کسب و کار است. اگر بالاتر باشد یعنی، سازمان روی هزینه‌ها کنترل داشته است.
حاشیه سود خالص
سود خالص را بر فروش تقسیم کنیم سود دهی شرکت را برای صاحبان و سهامداران مشخص می‌کند. موارد فوق در تصمیم گیری‌های کلان شرکت اثر دارند. و با بررسی آن ها استراتژی بازاریابی و بالطبع سازمان تعیین می‌شود.
کاهش هزینه ها
یکی از اهداف بخش مالی مدیریت هزینه‌های متداول و جاری سازمان است. در سازمان‌های بزرگ بخشی به نام حسابداری در مدیریت مالی در نظر گرفته می‌شود که که با گزارش‌های این بخش این هزینه ها مدیریت می‌شود. در سازمان‌های کوچک خدمات حسابداری برون سپاری می‌شود.
افزایش سهم بازار
سهم بازار یعنی، مقدار فروش یک شرکت در دوره زمانی خاص بر کل فروش بازار آن محصول یا خدمات در همان دوره زمانی، که درک خوبی از جایگاه سازمان در قیاس با رقبا را ارائه می‌کند.
وظایف مدیریت مالی
مدیر مالی با هوشمندی خود می‌تواند در راه پیشرفت سازمان همراه شایسته‌ای باشد. بخش مالی بخش جدایی ناپذیر هر سازمانی است. که بیانگر نقش کلیدی مدیری است که در این بخش فعالیت می‌کند. مدیر مالی با تحلیل های خود از مدیر سازمان در راستای تصمیماتی که اتخاذ می‌کند پشتیبانی می‌کند و سرمایه را به شکلی که حداکثر بازدهی و حداقل ریسک داشته باشد، مدیریت می‌کند.
برنامه ریزی مالی
اگر بخواهیم کاری را شروع کنیم باید سرمایه لازم و جزئیات جذب سرمایه را طی یک برنامه به عنوان مدیر مالی برنامه‌ای مشخص کنیم.
کنترل فروش و هزینه‌ها
یک مدیر مالی موفق با داشتن فروش واقعی می تواند نیاز‌ها را محاسبه کند. برای پیش بینی فروش باید مقدار هزینه برای تولید را محاسبه و همچنین میزان فروش را برای برگشت سرمایه تحت نظر داشته باشد.
تامین بودجه
منابع تامین بودجه می تواند دارایی مالکان سازمان، قرض از خانواده و دوستان، وام بانکی و….. باشد که نحوه برگشت سرمایه و جلوگیری از ضرر و زیان از وظایف مهم مدیر مالی است.
مدیریت نقدینگی
یعنی نظارت بر ورودی و خروجی‌های پول که با بخش حسابداری می‌بایست تعاملات صورت پذیرد و اگر گزارش‌های این بخش حاکی از کمبودی در آینده بود، برای جذب سرمایه می‌بایست برنامه ای از سوی مدیریت مالی تدوین گردد.
بودجه بندی
طرح مالی مقدماتی برای مدت زمان معلوم ( یکساله متداول است) را بودجه گویند. حال در طی سال آن چه که برنامه ریزی شده را با آن چه که در واقعیت است قیاس کرده و اختلاف‌ها را بررسی می‌کنیم و در صورت امکان انحراف ها را پس از شناسایی رفع می کنیم.
مهارت‌های مورد نیاز یک مدیر مالی
یک مدیر مالی برای اجرایی کردن وظایف خود که بخشی از آن را با هم مرور کردیم باید دارای ویژگی‌های شخصیتی خاصی باشد که در زیر با هم بررسی می کنیم
مهارت ارتباطی
یک مدیر مالی خوب با بیان ساده، اطلاعات لازم را در اختیار کارکنان قرار می‌دهد. همچنین یک مدیر مالی خوب باید در ارتباط های نوشتاری و کلامی هم متبحر باشد.
رهبری
یک مدیر مالی قوی باید بتواند بر افراد مربوطه نظارت داشته باشد و هم بتواند وظایف مالی را به شکل سازنده و مفید بین کارکنان مالی تقسیم کند.
دانش مالی
یک مدیر مالی باید دانش و تحصیلات کافی در زمینه حسابداری و اقتصاد داشته باشد و به قوانین و مقررات کاملا آشنایی داشته باشد.
مهارت تخیلی
یک مدیر مالی باید توانایی بررسی ریشه‌ی مشکلات را داشته باشد. تا به راه حل درست دست یابد. چرا که یک مدیر مالی موفق در موارد بسیاری با خلاقیت و هوش مالی خود راه حل‌ها را در اختیار مدیر سازمان قرار می‌دهد. یک مدیر مالی از جایگاه ویژه‌ای در سازمان‌ها چه کوچک و چه بزرگ برخوردار است.
عناصر کلیدی مدیریت مالی
در بخش مدیریت مالی تصمیمات متفاوتی پیرامون منابع مالی، دارایی های مالی، کنترل جریان مالی، استراتژی های سرمایه گذاری گرفته می‌شود. لذا می توانیم اجزای مدیریت مالی را در سه بخش بیان کنیم:
تصمیمات پیرامون سرمایه گذاری
درباره دارایی‌های ثابت و اختصاص بودجه به دارایی‌های دیگر با نام بودجه، سرمایه از کارهای مهم مدیریت مالی است. سرمایه گذاری در دارایی های فعلی هم تحت عنوان سرمایه در گردش شناخته می‌شود.
تصمیمات مالی
با توجه به شاخص‌هایی نظیر منبع، تامین مالی و هزینه تامین مالی و برگشت سرمایه برای افزایش بودجه تصمیم گیری می‌شود.
تصمیمات پیرامون تقسیم سود
سود خالص سازمان در دو بخش تقسیم می‌شود: تقسیم سود برای سهامداران، که برای آن ها مطابق با سهم هر فرد سود واریز می‌شود. سود متعارف که در سود خالص نهایی محاسبه می‌شود و وابسته به برنامه‌هایی است که سازمان برای توسعه خود یا تغییرات ساختاری خود لحاظ کرده است. همچنین مدیر مالی درباره تقسیم سود هم می تواند برنامه ریزی کند، یعنی به هر یک از برنامه‌هایی که شرکت و مدیران تدوین کرده‌اند برای نوآوری یا توسعه و ….. چه مقدار بودجه واگذار شود و همچنین روی نحوه هزینه کردن پیرامون آن نیز مدیر مالی تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کند.
خدمات الکترونیکی در مدیریت مالی
امروزه بخشی از خدمات مالی توسط نرم‌افزارها، استارت آپ‌ها و….. ارائه می‌شود که تحول بزرگ را در سیستم مدیریت مالی نوید می‌دهد. در زیر به چند نمونه از این هست خدمات الکترونیک می‌پردازیم:
سیستم فوق همگرا
برای انسجام و ارائه خدمات بهتر ذخیره سازی و پردازش موجودی کالا و شبکه‌های تجهیزات را با هم ادغام می‌کنند.
الگوی جدید در پردازش شخصی
خدماتی که الگوی رفتاری جدید به مشتریان و مخاطبان می‌دهد. نظیر عینک، واقعیت مجازی این امر باعث تعامل بیشتر و کنترل بالاتر نسبت به مسائل مالی می‌شود.
سیستم های تراکنش مالی
این سیستم‌ها حتی نوع خدمات را هم متمایز می‌کنند و برای زمانی که به اطلاعات شهودی و تحلیلی دسترسی نداریم بسیار مفید است. در واقع هوش مصنوعی، مالی است که در صنعت کنترل های مالی بسیار حائز اهمیت است.
اصول کلیدی مدیریت مالی
اصول حسابداری، اساس اجراییات در بخش مالی است و در یک چهارچوب استاندارد آن را تدوین می‌کنند.
استمرار فعالیت مالی
برنامه ها باید کلی باشند تا گردش مالی مستمر باشد.
نهاد مستقل تجاری
سازمان باید برای اهداف مالی از صاحبان آن جدا باشد. یعنی کلیه تعاملات مالکان برای ورود و خروج سرمایه و سهم مشخص و ثبت شده است.
محافظه کاری
گزارش‌های مالی باید به صورت محتاطانه و محافظه کارانه ارائه شود. و تردیدی روی مبالغ و اعداد و ارقام نباشد.
اهمیت
گزارشات مالی در برگیرنده موارد مهم است، چرا که به بدهی ها، درآمدها و مخارج اشاره می‌شود.
اعتماد
اعتماد اصل ثبات هم نامیده می‌شود. روش های تمایز بین انواع دارایی‌ها و بدهی‌ها باید یکسان باشد. استهلاک بر مبنای یکسان محاسبه شود.
صورت حساب‌های گردش وجوه نقدی باید از طرح و قالب یکسانی برخوردار باشد و فرآیند محاسبه عملیات و سود خالص باید همسان باشد.
بهبود عملکرد مدیر مالی
یک مدیر مالی موفق با توجه به این که همواره با ارقام ریز و درشت سرو کار دارد، باید از دقت کافی و توجهات لازم در بررسی جزئیات برخوردار باشد. لذا باید ابزار‌ها را بشناسد و بتواند با آن ها کار کند. همچنین با قدرت تحلیل مشکلات و مظرح کردن آن با مدیران ارشد، سازمان می تواند جلوی ضررهای هنگفت را بگیرد. در زیر به چند نکته درباره بهبود مدیریت مالی می‌پردازیم:
برنامه ریزی شفاف
تدوین کار به صورت گام به گام با در نظر داشتن جایگاه کنونی و ارزیابی آینده.
نظارت بر وضعیت مالی
روی موجودی حساب و میزان فروش سازمان هر روزه نظارت داشته باشیم.
پیگیری پرداخت ها از سوی مشتریان
تاخیر در پرداخت باعث به هم خوردن تراز مالی می‌شود . لذا پیگیری در این مورد بسیار اهمیت دارد.
- بررسی هزینه های روزانه باعث جلوگیری از ریسک‌های پر خطر یا بی مورد می‌شود.
- رسیدگی مداوم به گزارشات بخش حسابداری هرج و مرج مالی را از بین می‌برد و سیستم بهتر کنترل می‌شود.
- سهام شرکت را همواره کنترل کنیم.
اثر هوش مالی روی عملکرد مدیر مالی
همه مردم چه فقیر و چه ثروتمند با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند. در برخی موارد حتی دستیابی به پول بیشتر هم، مشکل را حل نمی‌کند. آن چه که مشکل مالی را برای هر فردی با هر سطح مالی و با هر رنج تحصیلی حل می‌کند هوش مالی است. هوش مالی با هوش ذهنی متفاوت است.
طبقه بندی هوش مالی
هوش کسب درآمد بالاتر
کسی که درآمد بالاتری‌دارد، هوش مالی بالاتری دارد.
هوش حفاظت از پول
اگر با دانستن قوانین کمتر مجبور به پرداخت هزینه‌هایی نظیر مالیات و بیمه …. می‌شویم یعنی، هوش مالی ما بالاست.
هوش بودجه بندی پول
کسی که بر هر بخش زندگی خود از نظر مالی بودجه ای در نظر بگیرد از هوش مالی برخوردار است.
هوش افزایش اطلاعات مالی
پول خود را خودمان سرمایه گذاری و مدیریت کنیم
هوش تقویت پول خرد
به گونه‌ای سرمایه گذاری کنیم که با نرخ سود بیش از تورم و حتی بالاتر از پول خودمان پول بدست آوریم.
اگر یک مدیر مالی از هوش مالی خوبی برخوردار باشد از پارامترهای موثر بر بازار آگاه است و همواره استراتژی های مناسبی برای سرمایه‌گذاری دارد.
مدیر مالی با هوش مالی بالا همواره منافع سرمایه‌گذاران و سهامداران سازمان را در نظر می‌گیرد وی باید نشانه‌های بازار را بشناسد و با آگاهی و ریسک کم پیشنهادات سرمایه گذاری را بیان کند. عدم هوش مالی یک مدیر مالی حتی می‌تواند عامل شکست یک سازمان شود. چرا که آن چه که به مدیران مالی قدرت پیش بینی آینده و دید گسترده می‌دهد هوش مالی اوست و می تواند سیستم مالی سازمان را یکپارچه کند. اگر بخواهیم بدانیم که مدیر مالی یک سازمان توانسته است به این یکپارچگی دست یابد، باید برای سوالات زیر پاسخ مثبت در نظر گرفت :
- آیا شرکت می‌تواند پول بیشتری در بیاورد؟
- آیا این شرکت یک موقعیت خوب و محافظت شده دارد؟
- آیا این شرکت دارای بودجه بندی صحیحی می‌باشد؟
- آیا این شرکت امکان توسعه و گسترش و تقویت بیشتری دارد؟
- آیا این شرکت دارای مدیریت هوشمند و آگاهی هست؟
