مبنای تعهدی کامل و نیمه تعهدی چیست؟ در این مقاله به مبنای تعهدی کامل و نیمه تعهدی می پردازیم.
مبنای تعهدی کامل و نیمه تعهدی در حسابداری دولتی چیست؟
مبنای تعهدی کامل و نیمه تعهدی – شناسایی و ثبت درآمد ها در مبنای تعهدی کامل
در مبنای تعهدی کامل، درآمدها در چه زمانی ثبت می شوند؟
در این مبنا، درآمد ها در زمان تحصیل و تحقق، شناسایی و در دفاتر ثبت می گردند. اما زمان تحصیل و تحقق، چه زمانی است؟ زمانی است که درآمد ها به صورت قطعی تشخیص داده می شوند و یا خدماتی ارائه شده باشند، بنابراین زمان دریافت وجه نقد در روش تعهدی کامل، مورد توجه قرار نمی گیرد بلکه زمان تحصیل یا تحقق درآمد مد نظر قرار می گیرد و در شناسایی و ثبت درآمد اهمیت دارد.
ثبت حسابداری مربوط به درآمد در زمان تحقیق یا تحصیل:
۱) بانک **
حساب های دریافتنی **
۲) حساب های دریافتنی **
درآمد **
شناسایی و ثبت هزینه ها در مبنای تعهدی کامل
در حسابداری تعهدی کامل، مبنای شناسایی و ثبت هزینه ها، زمان تحمل یا ایجاد هزینه ها می باشد. به عبارتی دیگر، هنگامی که یک کالا تحویل می گردد و یا خدماتی انجام می گردد، برای شرکت، معادل بهای تمام شده کالای تحویلی و یا خدمات انجام شده، بدهی ایجاد می گردد. هم چنین زمان پرداختن وجه نیز در این روش اهمیت ندارد.
ثبت حسابداری مربوط به هزینه در زمان تحقق یا تحصیل:
۱) اسناد هزینه پرداختنی **
بانک **
۲) هزینه **
اسناد هزینه پرداختنی **
مثال هایی از شناسایی و ثبت درآمد ها در مبنای تعهدی کامل
مثال ۱:
اداره امور مالیاتی تهران یک پرونده مالیاتی را در دهم خرداد ماه سال ۷۹ مورد بررسی قرار می دهد و با توجه به قوانین مالیات های مستقیم، مبلغ ۴٫۰۰۰ ریال مالیات به پرونده مذکور را تشخیص داد و به ایشان ابلاغ نمود.
حل:
چون مالیات مورد نظر در خرداد ماه ۷۹ به عنوان درآمد عمومی برای دولت تحقق یافته است، در صورت استفاده از مبنای تعهدی کامل، ثبت زیر در دفتر حسابداری اداره امور مالیاتی تهران صورت می گیرد:
۷۹٫۳٫۱۰ : مالیات های دریافتنی ۴۰۰۰
درآمد ۴۰۰۰
فرض کنیم مؤدی بعد از ابلاغ مالیات، در تاریخ ۷۹٫۴٫۱۰ وجوه مالیات تشخیصی را به حساب اداره امور مالیاتی واریز نماید، در این صورت ثبت زیر در دفاتر حسابداری صورت می گیرد:
۷۹٫۴٫۱۰ : بانک ۴۰۰۰
مالیات دریافتنی ۴۰۰۰
مثال ۲:
فرض کنیم ۲۰ نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور در زمان ثبت نام نیم سال اول سال تحصیلی ۷۹-۷۸ توانایی پرداخت شهریه خود به مبلغ ۵۰٫۰۰۰ ریال برای هر دانشجو ندارند و دانشگاه موافقت می کند که دانشجویان مورد بحث شهریه خود را حداکثر تا پایان فروردین ۸۰ به حساب دانشگاه واریز نمایند.
دانشجویان مورد نظر در ۲۸ شهریور در دانشگاه ثبت نام نموده اند وتا پایان سال تحصیلی نیم سال اول (۱۵ بهمن) در کلاس های مربوط شرکت می کنند. دانشجویان بدهی خود را در ۱۵ فروردین ۸۰ به حساب دانشگاه پرداخت می کنند.
حل:
دانشگاه پیام نور در حسابداری درآمدهای خود از مبنای تعهدی کامل استفاده می کند، در این حالت چون در ۲۸ شهریور که ثبت نام دانشجویان مذکور انجام گرفته هیچ گونه درآمدی برای دانشگاه محقق نشده است( به علت عدم انجام خدمت موضوع درآمد) لذا ثبتی در دفاتر انجام نمی گردد.
در ۱۵ بهمن ماه که نیم سال اول تحصیلی ۷۹-۷۸ به اتمام می رسد، درآمد شهریه ۲۰ دانشجوی مورد نظر برای دانشگاه تحقق یافته است، علی رغم آن که وجهی دریافت نشده است، ثبت زیر در دفاتر حسابداری ضروری است:
۷۹٫۱۱٫۱۵ :
شهریه دریافتنی ۱٫۰۰۰٫۰۰۰
درآمد شهریه ۱٫۰۰۰٫۰۰۰
واضح است که در تاریخ ۱۵ فروردین ماه که وجه شهریه دانشجویان بدهکار دریافت می گردد ثبت زیر در دفاتر صورت می گیرد:
۸۰٫۱٫۱۵ :
بانک ۱٫۰۰۰٫۰۰۰
شهریه دریافتنی ۱٫۰۰۰٫۰۰۰
مثال هایی از شناسایی و ثبت هزینه ها در مبنای تعهدی کامل:
مثال۱:
فرض کنیم دانشگاه پیام نور در تاریخ ۷۹٫۱۲٫۲۵ مقداری کاغذ به ارزش ۵۰٫۰۰۰ ریال برای مصرف آموزشی خریداری نموده است و مقرر می شود وجه آن را تا پایان تیر ماه ۸۰ پرداخت نماید. چون دانشگاه مذکور برای ثبت هزینه ها از مبنای تعهدی کامل استفاده می نماید بنابراین در تاریخ تحویل کاغذ مبلغ فوق را به حساب هزینه منظور می نماید و ثبت زیر در دفاتر صورت می گیرد:
حل:
۷۹٫۱۲٫۲۵ :
هزینه ۵۰٫۰۰۰
اسناد هزینه پرداختنی ۵۰٫۰۰۰
در تاریخ ۸۰٫۴٫۳۱ که وجه کاغذ خریداری شده پرداخت می شود، بدهی دانشگاه بابت خرید کاغذ با ثبت زیر در دفاتر حذف می شود:
۸۰٫۴٫۳۱ :
اسناد هزینه پرداختنی ۵۰٫۰۰۰
بانک ۵۰٫۰۰۰
مثال۲:
یک بیمارستان در تاریخ ۷۹٫۱۲٫۲۰ مقداری دارو به بهای ۲۰٫۰۰۰ ریال خریداری نموده است و مطابق با قرار داد مقرر گردید وجه آن در تاریخ ۸۰٫۴٫۱۵ پرداخت شود. داروی خریداری شده تا پایان خرداد ماه ۸۰ مصرف گردید.
حل:
۷۹٫۱۲٫۲۰ :
هزینه ۲۰٫۰۰۰
اسناد هزینه پرداختنی ۲۰٫۰۰۰
۸۰٫۴٫۱۵ :
اسناد هزینه پرداختنی ۲۰٫۰۰۰
بانک ۲۰٫۰۰۰
مبنای تعهدی کامل و نیمه تعهدی – شناسایی و ثبت درآمد ها در مبنای نیمه تعهدی
مبنای نیمه تعهدی چیست؟
ویژگی های یک سیستم حسابداری بر پایه ی مبنای نیمه تهعدی چیست؟
مبنای نیمه تعهدی به سیستم حسابداری می گویند که درآن کلیه ی هزینه ها بر مبنای تعهدی و کلیه ی درآمدها با مبنای نقدی شناسایی و ثبت می شوند.
بنابراین مبنای نیمه تعهدی، ترکیبی از مبنای نقدی و مبنای تعهدی کامل می باشد.
درآمد ها = مبنای نقدی
هزینه ها = مبنای تعهدی کامل
مثال از شناسایی و ثبت درآمد ها و هزینه ها در مبنای نیمه تعهدی
مثال:
فرض کنیم فعالیت های مالی دانشگاه آزاد قم در طی سال مالی ۹۰ به شرح زیر می باشد:
الف: درآمد مربوط به شهریه ی دانشجویان جمعا ۹۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال بوده است که از این مبلغ، ۸۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال نقدی دریافت شده است و برای مابقی آن به دانشجویان فرصت داده شده است که حداکثر تا پایان اردیبهشت ۹۱ به حساب دانشگاه واریز نمایند.
ب: هزینه های ایجاد شده در دانشگاه در سال مالی ۹۰ جمعا به مبلغ ۷۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال بوده که از این مبلغ ۷۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال به صورت نقد پرداخت شده و مقرر شده است مابقی آن حداکثر تا پایان فروردین ۹۱ پرداخت گردد.
حل:
همان طور که گفته بودیم در مبنای نقدی، درآمد ها در هنگام دریافت وجه آن ها در دفاتر حسابداری ثبت می شوند، بنابراین چون در سال ۹۰ از مبلغ ۹۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال درآمد تحقق یافته ۸۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال دریافت گردیده، بنابراین ثبت زیر در دفاتر حسابداری صورت می گیرد:
الف: « درآمدها بر اساس مبنای نقدی»
بانک ۸۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
درآمد ۸۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
« ثبت بابت دریافت شهریه دانشجویان در سال ۹۰ »
ب: « هزینه ها بر اساس مبنای تعهدی کامل »
هزینه ۷۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
بانک ۷۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
هزینه ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰
حساب های پرداختنی ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰
تمرین:
کل دریافتی سازمان دولتی الف در سال ۸۲ معادل مبلغ ۱۳٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال بوده است که مبلغ ۲٫۸۰۰٫۰۰۰ ریال آن مربوط به کالا و خدماتی است که در سال گذشته تحویل یا انجام شده است.
هم چنین مبلغ ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال از آن وجوه دریافتی در رابطه با کالا و خدماتی است که در سال ۸۳ تحویل یا انجام خواهد شد.
در طی سال ۸۲ کالایی به ارزش ۵٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال تحویل شده که پیش بینی می شود که ۷۰ درصد آن در کوتاه مدت قابل وصول می باشد.
مطلوب است تعیین مبلغ درآمد سازمان دولتی در مبنای:
الف: نقدی کامل.
ب: تعهدی کامل.
ج: نیمه تعهدی.
مقالات مرتبط با این نوشتار:
