اهميت زمان و عمر بر هيچ شخصی پنهان نخواهد بود، به گونه ای که هيچ انسان موفقی در این عالم وجود ندارد که توفيق خود را نتیجه ی بهره وري درست از عمر خود نداند. ريشه اصلي اتلاف زمان در خصلت هاي فردي ما نهفته است که بايد علل و عوامل آن شناخته شود.
وقت چیست؟
وقت غیر از زمان به معنای تقویم است، بنابراین، اگر در مورد وقت تلف کردن بحث می‌شود، باید دید که معنی وقت چیست، یعنی نباید وقت، زمان و تقویم را که با یکدیگر مربوط هستند، اشتباه بگیریم. در برنامه ریزی و تقویم، طبیعی است که برای هر کاری وقت مناسبی در نظر گرفته شود، زیرا اگر کارها در زمان خود انجام نشوند در کار توقف به وجود می آید. زمان، با ساعت یا به طور کلی با حرکت در مکان سنجیده می‌شود، این زمان، زمان انتزاعی است و در آن فکر، تصمیم و عمل تاثیر گذار است. اگر این زمان یا وقت نباشد، زندگی مردمان نظام نمی‌یابد.
وقت يک پديده شخصي خواهد بود و تنها ما مصرف کننده آن خواهیم بود، زیرا هيچ انسانی نمي‌تواند به جاي فرد ديگري از وقت او استفاده کند، همچنین وقت قرض دادني و ذخيره کردني نخواهد بود و افراد به طور يکسان از آن بهره‌مند می شوند، در نتیجه وقت غير قابل تغيير است و لذا نه طولاني مي‌شود و نه کوتاه، بنابراين تنها راه برخورد با وقت، استفاده درست از آن است.
[ai_playlist id=”22103″]
عوامل اتلاف وقت چیست؟!
در میان منابع و امکاناتی که افراد و مدیران در اختیار دارند با اهمیت ترین، با ارزش ترین و کمیاب ترین آن ها، زمان است. تنها چیزی که قابل جایگزین کردن و بازیابی نیست و یکی از مشکلات عمده ی همه ی افراد است، استفاده نادرست از زمان است که باعث به هدر رفتن این منبع گران بها می شود. اتلاف زمان، دلایل مختلفی دارد که با بررسی و شناخت آن ها می توانیم تا حدودی از هدر رفتن آن جلوگیری کنیم.
1.عدم برنامه ریزی درست
تصور کنیم که قصد داریم با خانواده برای خوردن شام به رستوران برویم. آیا قبل از خروج از منزل تصمیم می گیریم به کدام رستوران برویم؟! اگر مقصد مشخصی داشته باشیم، مستقیما به سوی آن خواهیم رفت و کل پروژه شام خوردن شاید دو ساعت طول بکشد، اما اگر تصمیم خاصی نداشته باشیم و بدون برنامه ریزی از خانه خارج شویم و آن گاه تازه بخواهیم تصمیم بگیریم معلوم نیست این پروژه چندین ساعت طول بکشد. تازه هر کس می خواهد نظر بدهد و مسیر بارها عوض شود و با توجه به ترافیک و دوری راه ها قطعا تمام شب ما و خانوده مان صرف یک برنامه شام خوردن می شود.
این مثال در تمام زمینه ها صدق می کند، اگر ما مدیر یک موسسه هستیم، باید بدانیم دقیقا چه کارهایی را باید در کوتاه مدت و چه کارهایی را در دراز مدت به انجام برسانیم و انجام این کارها مستلزم گذراندن چه مراحلی است. هر کاری را که می خواهیم انجام دهیم به صورت یک شی ء در نظر بگیریم که در بالای یک سطح قرار دارد و ما باید به کمک نردبان به آن برسیم. مسلما برای بالا رفتن از نردبان، پله ها را یکی یکی بالا می رویم. در مورد انجام دادن کارها نیز باید مراحل مختلف را به صورت پله های نردبان در نظر بگیریم و آن ها را یکی یکی طی کنیم.
2. بی نظمی و عدم رعایت اولویت ها
وقتی باید چند کار را با هم انجام دهیم، کدام را انتخاب می کنیم؟!
مسلما کاری را انتخاب می کنیم که از همه مهم تر است. به عنوان مثال، ما دانشجویی هستیم که فردا امتحان داریم، پس بهتر است ابتدا فصل های مهم و مشکل کتاب خود را به دقت بررسی نموده و یاد بگیریم، سپس اگر فرصت شد به سراغ فصل های ساده یا نکات غیر مهم برویم. این کار به معنای رعایت اولویت است. ما توانسته ایم در یک زمان مشخص کار مهم تر را انجام دهیم.
یک خانم خانه دار که تا آمدن مهمان ها فقط دو ساعت وقت دارد، بهتر است به جای مرتب کردن کشو ها که قطعا کسی آن ها را وارسی نمی کند، به مرتب کردن اتاق پذیرایی و آماده کردن شام بپردازد.
افراد نامنظم علاوه بر این که به تلف کردن وقت خود می پردازند، باعث اتلاف زمان ديگران نيز مي شود. فرد منظم هيچ گاه کاري را نيمه کاره رها نمي کند، بلکه اهدافي بلند انتخاب می کند و با سعي و کوشش آن را به نتیجه مي رساند.
« برای جلوگیری از اتلاف وقت ابتدا کارهای مهم تر را انجام دهیم و اگر وقت اضافه داشتیم به انجام کارهای غیر ضروری تر بپردازیم »
3.تنبلي و بي حوصلگي
امام باقر عليه السلام مي فرمايد: من از کسي که در امور دنيويش تنبلي کند بيزار هستم، زيرا کسي که در امور دنيايش تنبل باشد در امور مربوط به آخرتش تنبل تر است. از علت های وجود تبلی عدم ایجاد نگرش مثبت در خود، تمايل نداشتن به قبول زحمت، ناراحتي، ترس از شکست، افسردگي، ملالت، خجالت و احساس تقصير است.
4.پذيرش درخواست ها
تعارف بي جا و رودربايستي با دیگران در واقعي یک نوع دروغگويي است، زمانی که افراد نمي توانند و يا نمي خواهند کاري را انجام دهند و آن کار را بپذيرند، باعث اتلاف وقت خود و ديگران خواهند شد.
5.بي اعتمادي به توانايي ها و استعدادهاي خود
اين موضوع باعث ایجاد عدم توانايي در تصميم گيري و وسواس در عمل مي شود، در نتیجه جرت لازم براي اجرا از دست مي رود. بيشتر وقت ها افرادي که تصورات منفی از خود دارند، به سرزنش خود مي پردازند و به علت داشتن روحيه منفي، در انجام کارهای خود بي انگيزه بوده و به اتلاف زمان در هر کاری مي پردازند. هر انسانی باید خود را با ميزان توانایي خود بپذيرد.
6.عدم توانايي در تصميم گيري
امام علي عليه السلام مي فرمايد: هر کس تصميمش بد باشد تيرش به خودش بر مي گردد.
قدرت و سرعت در تصميم گيري بسیار مهم است است، زیرا ناتواني در تصميم گيري باعث اتلاف وقت خود و ديگران مي شود. کسي که عادت دارد در هر موردي خود را کوچک در نظر بگیرد و در هر کاري با ضعف و بي قدرتي اظهار نظر کند، ضعيف به بار خواهد آمد.
