چگونه مهارت حل مسئله را در خود پرورش دهیم؟

عده زیادی از ما به صورت مکرر کارهایی را انجام می‌دهیم که نسبت به آن احساس ناامیدی می کنیم به گونه ای که فکر می کنیم این شخصیت مشکل دار ما است که باعث می‌شود این روند را تکرار کنیم تا جایی که حس می کنیم دیگر کاری که از دست مان بر نمی‌آید و در هر حالتی بابت اتفاقات افتاده خود را سرزنش می کنیم و خود را مقصر اصلی این مشکلات می دانیم.

علت اصلی تکرار مشکلات این است که از روش درست یا تکنیک صحیح برای حل مسائل استفاده نمی‌کنیم، پس باید تلاش کنیم تا به فردی با مهارت حل مسئله بالا تبدیل شویم و به این روش مشکلات خود را کاهش دهیم، استفاده درست از تکنیک‌های به اثبات رسیده می‌تواند مشکلات زندگی را کاهش دهد.

مسئله یکی از مهارت های ده گانه زندگی ما است که به کمک یادگیری آن می‌توانیم اضطراب و تنش را در خود کاهش دهیم و در واقع به کمک جمع آوری و تحلیل اطلاع می توانیم منطق و مهارت قضاوت خود را بالا ببریم.

به کمک مهارت حل مسئله می توانیم راهکارهای متفاوتی پیدا کنیم و با مقایسه آن ها بهترین روش را برای حل مشکلات خود پیدا کنیم، داشتن مهارت قوی در زمان حل مسئله تجارب و کسب و کار ما را بسیار با اهمیت جلوه می‌دهد.

افراد بدون انجام اقدامات موثر و داشتن مهارت نمی‌توانند در زمان قرار گرفتن در بحران‌ها به سرعت خود را خلاص کرده و در مسیر پیشرفت حرکت کنند، در صورتی که افرادی که مهارت حل مسئله را یاد می گیرند می‌توانند روابط اجتماعی خود را افزایش دهند و با این روش پیشرفت کنند.

 افرادی که توانایی حل مسئله را داشته باشند، می توانند به روش درست با مشکلات برخورد کنند و کمتر به اضطراب و تنش دچار شوند.

برای این که بتوانیم حل مسئله را به طور صحیح انجام دهیم باید آن ها را به مراحل امکان‌پذیر تقسیم کنیم و افراد زمانی که بتوانند مسائل پیش روی خود را حل کنند، می‌توانند اعتماد به نفس خود را تقویت کنند و به صورت راحت تر مسیرهای موفقیت را طی کنند، البته بیشتر ما بدون آگاهی از این فرایندها به حل مسائل می‌پردازیم و به صورت ناخودآگاه این مسیر را طی می‌کنیم، اما منطقی‌ترین روش کسب مهارت های موجود به منظور برطرف کردن گره های موجود در کسب و کار و زندگی به روش ساده و آسان است که به زندگی شادی و نشاط می بخشد.

راه های تقویت مهارت حل مسئله

بسیاری از ما این مشکلات را چندین بار تجربه کرده ایم، به عنوان مثال زمانی که با یکی از آشنایان خود بحث‌هایی ناخوشایندی را تجربه می کنیم،  ممکن است در آینده دوباره آن اتفاق ها را تجربه کنیم یا ممکن است در مکانی دیگر دوباره این شرایط برای ما پیش آید، در این زمان به این فکر می‌کنیم که ممکن است پس از مدتی دوباره برای ما این اتفاق های بد به دفعات مکرر تکرار شود که  همین موضوع باعث می‌شود کم‌ کم احساسات بد به سراغ ما بیایند، پس بهتر است به افزایش مهارت حل مسئله بپردازیم تا بتوانیم حل مسئله را در کمتر شدن مشکلات مختلف به کار گیریم و به موفقیت فردی در زندگی برسیم.

با انجام روش های زیر می توانیم مهارت حل مساله را در خود پرورش دهیم و به راه حل های مناسب در زمان روبه‌ رو شدن با مشکلات برسیم .

شناسایی مسئله

این موضوع از نظر عده زیادی از ما بسیار ساده و پیش پا افتاده است، اما باید توجه داشته باشیم شناسایی مسئله همیشه نمی‌تواند کاری آسان و ساده به شمار آید و در برخی از اوقات زمانی که افراد با یک مسئله درگیر می‌شوند، فقط به تنهایی بخشی از مسئله را به عنوان مشکل در نظر می‌گیرند، این کار باعث می‌شود که تمامی تلاش هایی که انجام داده اند بدون ثمر و ناکافی به نظر رسد، زیرا آن ها به درستی مشکلات را درک نکرده اند و فقط بخشی از آن ها را به عنوان مشکل پذیرفته اند، پس نتوانستند به درستی راه حلی مناسب برای آن انتخاب کنند.

تعریف مسئله

پس از این که مسئله را به طور کامل شناختیم، نیاز است که مسئله را به طور کامل تعریف کنیم تا بتوانیم با توجه به مشکلات پیش رو اقداماتی را برای حل آن در پیش بگیریم، البته تعریفی که از مسئله بیان می شود، باید قابلیت سنجشی عینی و اختصاصی داشته باشد، پس باید مسئله را به گونه‌ای برای خود تشریح کنیم که رسیدن به هدف برای ما امکان پذیر شده باشد، امکان پذیری به معنای درک درست از مسئله و راه حل هایی که برای حل آن در پیش می‌گیریم است.

مهارت شکل دادن استراتژی

در این روش  باید به فکر پرورش دادن راه‌حل‌ها باشیم و در صورت  کلی ما نمی توانیم یک استراتژی و روش را به صورت مستمر در این مرحله به کار بگیریم، زیرا افراد با توجه به شخصیت و موقعیت هایی که از نظر اجتماعی و جایگاهی در آن قرار می گیرد دارای استراتژی های متفاوتی می باشند.

 یکی از مهم ترین مشکلاتی که در این مرحله باعث می‌شود که افراد از حالت موفقیت خارج شده و به صورت موفقیت‌آمیز عمل نکنند، مبتلا شدن به اختلالات شخصیتی است، این اختلالات شخصیت درونی افراد را مورد هدف قرار می‌دهد.

اختصاص منابع

بهتر است پیش از شروع به حل کردن مشکلات اولویت هایی را برای آن ها تعیین کنیم، اگر مسئله مهمی نباشد نیاز به هدر دادن منابع زیادی نخواهیم داشت و نیازی نداریم که زمان زیادی را صرف حل مسائل پیش پا افتاده کنیم، پس بهتر است انرژی و منابع خود را بر روی مسائلی  متمرکز کنیم که اهداف مهم تری را برای ما به همراه خواهند داشت و موفقیت های پیش روی ما را میسر می‌سازند.

نظارت بر پیشرفت

یکی از روش های کارآمد حل مسئله میل افراد به منظور نظارت بر نوع پیشرفت است، اگر روشی که در پیش رو داریم موجب پیشرفت ما نمی شود، پس بهتر است هدف و روش خود را مورد بازیابی قرار دهیم یا به روش دیگر هدف خود را تغییر دهیم، بهترین چیزی که در پیشرفت ما تاثیرگذار خواهد بود بینش ما است که اعتماد به نفس ما را افزایش می‌دهد.

ارزیابی نتایج

زمانی که به یک راه حل درست دست پیدا می کنیم، بهتر است نتایج آن را ارزیابی کنیم و برای خود آن را هدف قرار دهیم تا تعیین کنیم آیا مسیری که برای حل مسئله انتخاب کرده‌ایم به درستی انتخاب شده و می تواند مشکلات ما را برطرف کند یا خیر.

ارزیابی گاهی سریع صورت می‌گیرد، مثل چک کردن مسئله ریاضی به منظور صحیح بودن آن ها یا به آهستگی انجام می‌شود، همانند جلسات درمانی که چندین ماه یا جلسه طول می کشد تا به پایان رسد.

موانع تقویت مهارت حل مسئله

 در مسیر حل مساله باید موانع و مشکلاتی که در مسیر راه قرار می‌گیرند را مورد بررسی قرار دهیم. موانع موجود باعث می شود که گاهی افراد در رسیدن به راه حل مناسب دچار مشکل شوند حتی با وجود این که نسبت به موانع شناخت کافی داشته باشند. در زمان داشتن شناخت درست می توانیم تلاش کنیم مهارت حل مسئله را برای خود افزایش دهیم و به پرورش آن بپردازیم، اما راه های تقویت مهارت داری موانعی است که در ادامه آن ها را توضیح خواهیم داد.

 اضطراب

اضطراب پتانسیل حل مسئله را در افراد کاهش می‌دهد، این عمل در زمانی که به فکر حل مسئله می باشیم همانند یک ویروس در درون ما نفوذ خواهد کرد و حل مسئله را برای ما مختل می‌کند.
افراد برای بالا بردن توانایی  فردی خود نیاز دارند به درمان اضطراب بپردازند و تمرین کنند تا بتوانند استرس را در خود کاهش دهند.

تجربه شکست

تجربه شکست به دو روش بروز می‌کند به گونه‌ای که در زمان مسئله جدید اضطراب افراد را بالا می‌برد و اجازه نمی‌دهد رفتار درست از خود نشان دهند و در این زمان افراد مجبور می‌شوند هیجانات خود را به روشی دیگر تخلیه کنند و کمتر به فکر مسئله و روش های حل آن باشند، همچنین افراد زمانی که با شکست مواجه می‌شوند اعتماد به نفس خود را از دست خواهند داد و این شکست بر روی آن ها اثرگذار خواهد بود، به گونه‌ای که آن ها را دچار تنش های فکری و نگرانی های احساسی خواهد کرد.

رفتار تکانشی

 رفتار تکانشی باعث می‌شود افراد برای انتخاب اولویت و اختصاص دادن آن به منابع منطقی، فکر خود را به کار بگیرند اما نمی‌توانند راه حلی مناسب و روش درست برای حل مسئله به دست آورند، این رفتارهای تکانشی بازده حل کردن مسائل را کاهش می‌دهند، این رفتارها فشارهای عصبی و اختلالات شخصیتی یا تربیتی را در ما ایجاد می‌کنند.

ویژگی های شخصیتی

افراد سعی می کنند به شکل‌های مختلف و به سبک های شخصیتی متفاوت مسائل مختلف را حل کنند، آن ها به مسائل مختلف منابع متفاوتی اختصاص می‌دهند و با اتخاذ روش‌های نامناسب در حل مسائل به شکلی برخورد می‌کنند که نمی‌توانند از خود رفتاری کارآمد نشان دهند، برای تقویت مهارت‌های حل مسئله نیاز به صرف زمان و تمرین خواهیم داشت تا بتوانیم آن ها را افزایش دهیم.