استرس چیست و چرا استرس داریم ؟ – دوره مدیریت استرس

تعریف استرس چیست؟ در این مقاله به تعریف استرسو علت آن می پردازیم.

استرس چیست و چرا استرس داریم؟

چطور می توانیم بر استرس غلبه کنیم و حال خوبی داشته باشیم؟ 

این ها سئوالاتی است که در درس اول دوره مدیریت استرس توانا آن را بررسی می کنیم.

قبل از هر چیز اجازه بدهید چند وضعیت را  با هم بررسی کنیم؛ تصور کنید:

 

در این موارد شما در شرایطی واقعی یا ذهنی هستید که فکر می کنید برای مواجهه با این چالش ها، منابع ، توانایی  یا امکانات کافی را در اختیار ندارید. درست است ؟!

 

تعریف استرس – دلایل بروز استرس 

 

در قرن حاضر استرس یکی از مهم ترین زمینه های پژوهش در علوم مختلف به شمار می آید. این موضوع  تا حدی  جدی است که توجه دانشمندان رشته های مختلف اعم از پزشکان ؛ روانشناسان؛ زیست شناسان و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است. امروزه تقریبا تمامی افراد با واژه ی استرس آشنایی دارند؛ چرا که جز جدایی ناپذیر زندگی انسان شده، زیرا انسان ها از کودکی با موقعیت های تنش زا مواجه هستند. با وجود اینکه منابع استرس را نمی توان از بین برد؛ ولی با شناخت آن  می توان راه های مقابله ی موثر را شناخت و از تاثیرات منفی آن کاست.  «استرس» در فارسی به تنیدگی و فشار روانی ترجمه شده است.

 

استرس حالتی از تنش یا فشار روان شناختی یا فیزیکی است که ورای سازگاری وجود ماست. منبع استرس ممکن است درونی یا بیرونی ؛ کوتاه و گذرا یا با دوام و پویا باشد.

 

هانس سلیه؛ روان پزشک اتریشی؛ پایه گذار پژوهش های علمی در مورد استرس است. وی از اولین کسانی است که رابطه استرس و بیماری را در سال ۱۹۶۵ به طور دقیق توجیه نمود.

در حال حاضر به نظر می رسد که استرس در مرکز تمامی مشکلات مربوط به سلامتی افراد قرار دارد و این مسئله لزوم پرداختن به این مقوله را افزایش می دهد. با شناخت عوامل  ایجاد کننده استرس می توان زمینه ی مقابله با آن را مهیا ساخت. شدت مسئله تنش زا؛ نوع آن ؛ ویژگی های شخصیتی  فرد؛ سن و تجارب گذشته از مهم ترین متغیرهایی است که در اتخاذ روش های مقابله تاثیر دارد.

 

 

تعریف استرس – واکنش های مختلف به استرس 

واکنش به استرس می تواند در سازگاری فردی نقشی مهم داشته باشد؛ افراد در ارزیابی رویدادهای تنش زا با یکدیگر تفاوت دارند. ما به گونه های متفاوت با استرس سازش پیدا می کنیم و آن را کاهش می دهیم. ویژگی های شخصیتی نیز در ارزیابی و سازگاری فرد با استرس تاثیر دارند  به طوری که گاه دو فرد در مقابل رویدادی مشخص به گونه ای  کاملا متفاوت واکنش نشان می دهند.

 

 

 

تعریف دیگر استرس عبارت است از واکنش های فیزیکی؛ ذهنی و عاطفی  که در نتیجه ی تغییرات و نیازهای زندگی فرد؛ تجربه می شوند. تغییرات می تواند بزرگ یا کوچک باشند. پاسخ افراد به تغییرات زندگی متفاوت است. استرس مثبت می تواند یک انگیزش دهنده باشد در حالی که استرس منفی می تواند در زمانی ایجاد شود که این تغییرات و نیاز ها ؛ فرد را شکست می دهند.

همچنین استرس حالتی است که شما در واکنش به فشار دنیای بیرون( مدرسه؛ محیط کار؛ خانواده؛ دوستان و…) یا دنیای درون ( تمایل به موفقیت؛ میل به پذیرفته شدن و…) احساس می کنید.

هانس سلیه – پدر تحقیقات درباره ی استرس- می گوید؛

فشار روانی یعنی مجموعه  واکنش های غیر اختصاصی موجود زنده در مقابل هر نوع تقاضای سازگاری از آن.

برای مثال دانشجویی چند دقیقه قبل از شروع کلاس آگاه شود که باید سمینار خود را ارائه کند؛ تعداد ضربان قلب و آهنگ تنفس او افزایش خواهد یافت و عرق سرد سراپای وجود او را خواهد گرفت. از این رو می توان گفت که استرس یک واکنش جسمی است که به دنبال یک تحریک درونی  (شناختی)یا بیرونی (محیطی) به وجود می آید.

دیدگاه های مختلفی درباره ی ماهیت استرس؛ علل و چگونگی پدیدار شدن آن مطرح شده است و قصد نداریم در توانا همه آنها را مطرح کنیم. چرا که فکر می کنیم به اندازه کافی تا به اینجا استرس را به خوبی توضیح داده ایم و حالا وقت آن است که به راه های کنار آمدن و با آن و شناخت بعد های دیگر استرس بپردازیم.؛ اما وجه مشترک همه ی  این تعاریف این است که وجود یک محرک فیزیکی یا روانی می تواند منجر به استرس شده و واکنش هایی متفاوت را در افراد نسبت به آن ایجاد کند.

 

خب، بعد از یک مقدمه طولانی بهتر است یک خدا قوت به شما بگوییم.

هنگام خواندن این متن به استرس هایتان فکر کنید و آنها را بر روی کاغذ بنویسید و بعد به درس های بعدی بروید. یک جمع بندی کوتاه از تعاریف استرس را در ادامه می نویسیم و بعد به یک نتیجه گیری خوب می رسیم که دلیل ایجاد استرس چیست؟

تعاریف مختلف از استرس در روانشناسی

1.استرس؛ نیرویی است که بر شیئی وارد شده و در آن ایجاد تنش و تغییر شکل می کند.

۲.استرس؛ حاصل یک عمل جسمانی ؛ روانشناختی یا اجتماعی است که  سلیه (۱۹۵۶) آن را عامل استرس زا بیان نموده است. در این تعریف بر حالت استرس و تاثیرات آن از لحاظ زیست شناختی و روانشناختی بر سلامت توجه شده است. با توجه به این که اثر یک عامل می تواند موقتی یا دائم باشد؛ بنابراین طول مدت و نهفتگی (از چند ساعت تا چند ماه و حتی یک سال یا چندین سال) نشانگان بیماری بررسی خواهد شد.

 

۳.استرس؛ امری پویا (درونی و بیرونی) لحاظ می شود؛ در این معنا استرس یک عامل بیرونی است که به وسیله شخص در فضا و زمانی معین ادراک می شود. بر اساس این؛ دفاع های روانی شخص ؛ برای مقابله با آن برانگیخته می شوند و در عین حال نظام های خودکار زیست شناختی با این دفاع های روان شناختی پیوند می یابد. بدین سبب است که زندگی روانی فرد بر اساس این عمل از هم متلاشی می شود.

 

پس الان خوب می دانیم که:

واژه ی استرس بار معنایی منفی ای را به ذهن القا میکند. اما در واقع این طور نیست. استرس بخشی از انسان بودن است و همه ی ما آن را تجربه کرده ایم. استرس در واقع نوعی نیروی محرکه برای انسان محسوب میشود. اما آنچه از تاثیرات استرس در زندگی دیده ایم همیشه منفی بوده اند. شاید با خود فکر کنیم اصلا چرا چنین واکنشی در بدن وجود دارد. شاید شناخت دلیل وجود استرس در انسان کمک بهتری در درک ماهیت و اهمیت آن در زندگی به ما بدهد.

در این مقاله به تعریف ترس پرداختیم و نکات مهمی را در این راستا متذکر شدیم.