انعطاف پذیری عاطفی چیست و چطور باید آن را تقویت کنیم؟

همه ما اتفاقات ناخوشایندی را در زندگی تجربه کرده ایم و تحت تاثیر آن اتفاق و اثرات آن به شیوه ای واکنش نشان داده ایم، برخی هنگام مواجه با اتفاقات ناخوشایند هیجانی می شوند و فقط بر جنبه های منفی آن تمرکز دارند، در مقابل برخی دیگر کنترل هیجانات خود را در دست می گیرند و در نهایت می توانند بر اوضاع و شرایط پیش آمده مسلط شوند، بدیهی است که هر چه احساساتی تر در برابر هیجانات برخورد کنیم، درک کمتری از اوضاع خواهیم داشت و به جای این که آگاهانه تر فکر و عمل کنیم، روند تصمیم گیری و مدیریت موقعیت های دشوار را سخت تر خواهیم کرد، کنترل هیجانات در زندگی و در موقعیت های مختلف یکی از مهارت هایی است که همه ما باید بیاموزیم تا بتوانیم زندگی شاد تری داشته باشیم، چرا که اتفاقات زندگی را نمی توان از قبل حدس زد، تنها راهکاری که برای داشتن بهترین عملکرد در این موقعیت ها می توانیم داشته باشیم، به دست آوردن چنین مهارت هایی است، مهارت هایی که به ما کمک می کند در دشوار ترین لحظات زندگی نیز روحیه خود را حفظ کنیم، رنج های آن لحظات را تحمل کنیم تا بتوانیم بر شرایط غلبه کنیم، به بیان دیگر داشتن انعطاف پذیری عاطفی به معنای افزیش سازگاری ما با شرایط و موقعیت های مختلف زندگی است، همان طور که تحقیقات نشان می دهد، انسان هایی که به هنگام مواجه شدن با وقایع سخت زندگی منعطف تر برخورد می کنند، انسان هایی هستند که هدف مندانه تلاش می کنند و در نتیجه موفق تر هستند، این بدان معنا است که انعطاف پذیری عاطفی راهی است که می توانیم از دل موقعیت های ناخوشایند و حتی دشوار به پیشرفت های قابل توجهی در زندگی برسیم، از این رو برای آن که بتوانیم در هر موقعیتی به ویژه در موقعیت های پرتلاطم زندگی توانایی تفکر مثبت، نگرش آگاهانه و هدفمند داشته باشیم و با موفقیت از این شرایط گذر کنیم و به رشد و موفقیت دست بیابیم، باید قدرت انعطاف پذیری عاطفی خود را افزایش دهیم.

ویژگی کسانی که انعطاف پذیری عاطفی دارند، چیست؟

پیش از هر چیز باید به این باور درونی دست بیابیم که کنترل زندگی ما در دست خودمان است، به این معنا که می دانیم، می توانیم بر پیشامدهای زندگی مسلط باشیم، این در حالی است که اگر معتقد باشیم کنترل زندگی ما در دست ما نیست، یعنی باور داریم که دیگران یا سرنوشت است که زندگی و اتفاقات آن را در دست دارد.
مسئولیت پذیری را می توان یکی از ویژگی های بارز کسانی دانست که انعطاف پذیرند، در واقع این افراد چون خود را مدیر زندگی خود می دانند و تفکر قربانی شرایط دیگران بودن را ندارند، مسئولیت فکر، احساس، اعمال و تصمیم های خود را بر عهده می گیرند، آن ها به خوبی می دانند که هر چه مسئولیت پذیرتر باشند و دست از انکار و مقاومت در برابر شرایط بر دارند، راحت تر می توانند اوضاع را کنترل کنند.

یکی دیگر از راهکارهای تقویت انعطاف پذیری عاطفی، افزایش قدرت آگاهی است، به این معنا که هر چه خودآگاهی را در خود افزایش دهیم، علاوه بر این که نیازهای خود را درک می کنیم، می توانیم به درک بهتری از نیازهای دیگران، خواسته ها و شرایطی که در آن هستیم دست یابیم، در نتیجه چون  به آگاهی کامل می رسیم، بهتر می توانیم آن چه باعث ایجاد حس خوب در ما می شود را درک کنیم و با سرعت بیشتری می توانیم تغییرات را بپذیریم و حالت تعادل را در زندگی خود بر قرار کنیم، بر پایه پژوهش هایی که در این زمینه انجام شده است، انعطاف پذیری عاطفی به افراد کمک می کند تا هنگامی که وضعیت زندگی آن ها از تعادل خارج می شود، سریع تر بتوانند واکنشی هایی را انتخاب کنند که با ارزش ها و خواسته های آن ها همسو است، در واقع می توان گفت که خودآگاهی برای چنین افرادی ابزاری است که می توانند هیجانات، تفکرات و اعمال خود را بهتر بشناسند و هر آن چه اشتباه است را تصحیح کنند.

هنگامی که فردی مسئولیت زندگی خود را در دست داشته باشد و بتواند بر نیازهای خود آگاهی کامل داشته باشد و بداند چه می خواهد، می داند که رسیدن به خواسته هایش بدون سعی و کوشش امکان پذیر نخواهد بود، از این رو این افراد برای رسیدن به موفقیت و چیزهایی که برایشان ارزشمند است، تا حد زیادی تلاش می کنند، این افراد نمونه کامل کسانی هستند که می دانند چه می خواهند و هیچ گاه از تلاش دست بر نمی دارند.

از دیگر ویژگی های افرادی که انعطاف پذیری عاطفی دارند، دیدگاه مثبت آن ها است، با توجه به این که این افراد اتفاقات را وابسته به تلاش خود می دانند، در هر شرایطی از زندگی امیدوارند و می دانند که راهی برای رسیدن به خواسته های خود پیدا می کنند، پژوهش هایی که در این زمینه انجام شده است، نشان می دهد که افراد با انعطاف پذیری عاطفی بالا هنگام مواجه با شرایط سخت و دشوار توضیحی امیدوارانه و مثبت از اوضاع دارند، در این صورت آن ها خود را از احساس ناتوانی و قربانی شرایط و موقعیت ها بودند دور می کنند و قدرتمندانه و با شجاعت کامل هنگام بروز مشکلات تصمیم می گیرند و عمل می کنند.

راه کارهای رسیدن به انعطاف پذیری عاطفی

همان طور که پیشتر گفته شد، انعطاف پذیری یک مهارت است، از این رو می توانیم به کمک تمرین ها آن را در خود ایجاد یا تقویت کنیم، هر یک از ما رویکردی هیجانی را در زندگی در پیش می گیریم، پس این قدرت را داریم که بتوانیم با تمرین هایی نحوه واکنش خود را در برابر مشکلات تغییر دهیم.

توجه به آشفتگی های ذهنی

هر چه ذهن آشفته تری داشته باشیم، میزان اضطراب در ما افزایش می یابد که این خود مانع خودآگاهی است، از این رو هنگامی که ذهن ما دچار آشفتگی می شود به جای نادیده گرفتن آن، باید زمانی را به خود اختصاص دهیم تا بتوانیم راه های نظم دهی به ذهن خود را بیابیم، با وجود این برخی اوقات که افکار منفی به سراغ ما می آید یا دچار عصبانیت می شویم، بهتر است بر آن ها تمرکز نکنیم، زیرا ذهنی آرام سر منشا رسیدن به انعطاف پذیری عاطفی محسوب می شود.

کمک گرفتن از دیگران

مواجه شدن با اتفاقات ناخوشایند و شرایط سخت گاهی به قدری بر ما فشار می آورد که تحمل آن شرایط را برایمان دشوار می سازد، در چنین موقعیت هایی بهتر است از دیگران درخواست کمک کنیم، چرا که تحمل فشار روانی حاصل از این رخدادها ممکن است به ما از نظر روانی آسیب برساند و افکار منفی و اضطراب را در ما افزایش دهد، پس با دریافت حمایت های دیگران می توانیم در دشواری های زندگی، شجاعت را در خود تقویت کنیم و بر مشکلات پیروز شویم، بدیهی است که همواره نمی توان به تنهایی تمامی مسائل و مشکلات زندگی را تحمل کرد و بر آن ها غلبه کرد، در واقع ما برای موفقیت در زندگی و پیشرفت در راهی که خواهان آن هستیم، به کمک دیگران همواره نیاز داریم.

ورزش کردن

برای آن که بتوانیم وضعیت روحی و روانی خود را سلامت نگه داریم، بایستی به وضعیت جسمانی خود نیز توجه کنیم، ورزش کردن باعث می شود تا تمامی انرژی ها و احساس های منفی را از خود دور کنیم که در نهایت قوای جسمانی ما را تقویت می کند، از این رو می توان یکی از راهکارهای موثر در بالا بردن انعطاف پذیری را داشتن جسمی سالم دانست.

آرام کردن ذهن

اگر فردی هستیم که به راحتی دچار استرس می شویم و دچار نا آرامی درونی هستیم، باید بیاموزیم که فعالیت های خود را به جای این که با سرعت انجام دهیم، چند لحظه دست از کار بکشیم و ذهن خود را آرام کنیم. مهم ترین کاری که می توان برای کنترل افکار و احساست خود انجام داد، آرام کردن ذهن است که موثرترین آن مدیتیشن است، با این کار خودآگاهی را در خود افزایش می دهیم و با ذهن آرام بهتر می توانیم خواسته های خود را بشناسیم و روی اهداف خود تمرکز کنیم.

رابطه افزایش قدرت پذیرش و انعطاف پذیری عاطفی

کسانی که موقعیت های مختلف زندگی را همان گونه که هست می بینند و می پذیرند، می توانند تا حد بسیاری میزان استرس خود را کنترل کنند. گفت و گوهای درونی درباره این که باید خودمان و دیگران، رخدادها و زندگی را همان گونه که هست پذیرفت، احساس اعتماد به نفس را تقویت می کند. تقویت اعتماد به نفس کمک می کند تا شجاعت پذیرش اشتباه های خود را داشته باشیم و به جای این که تسلیم شرایط شویم و از دیدن واقعیت پرهیز کنیم، با قدرت بیشتری برای رقابت در زندگی و دست یابی به آن چه می خواهیم، آماده شویم.

نقش مراقبت از خود در انعطاف پذیری عاطفی

برای آن که بتوانیم بر اوضاع مسلط شویم و بتوانیم مسئولانه آن چه که باید را به سرانجام برسانیم، باید به خود نیز توجه کافی داشته باشیم، هنگامی که بی وقفه تلاش می کنیم تا راه را برای خواسته های خود هموار کنیم، باید با خود نیز مهربان باشیم و همواره، آگاهانه وضعیت ذهنی و روانی و احساسی خود را مد نظر قرار دهیم، مراقبت و توجه به سلامت روانی نشانه اهمیت دادن به خود است که این رفتار ها را باید عادت زندگی خود کنیم تا بتوانیم اثرات مثبت آن را در زندگی لمس کنیم.

احاطه کردن خود با چیزهای مثبت

بی شک حال و هوای درونی ما تا حد قابل توجهی تحت تاثیر کسانی است که با آن ها ارتباط داریم، به طوری که اگر می خواهیم حالات روحی خود را تغییر دهیم، کافی است ارتباط خود را با افرادی که روحیات متفاوتی دارند، افزایش دهیم، اگر می خواهیم مثبت تر و شاد تر باشیم، بهتر است اطراف خود را با چنین افرادی احاطه کنیم، معاشرت با چنین افرادی روحیه منفی و خستگی و ناامیدی را در ما کاهش می دهد و باعث می شود همواره با خوش بینی به آینده و اتفاقات آن نگاه کنیم.

پذیرفتن ترس های خود

پیشتر درباره افزایش قدرت پذیرش گفتیم، یکی از چیزهایی که باید آن را بپذیریم ترس های خود است، گاهی ترس های ما چنان برای ما بزرگ می شوند که گمان می کنیم، غلبه بر آن ها نشدنی است. بزرگ کردن ترس ها باعث می شود تا از آن موقعیت ناخوشایند دوری کنیم که همین مقدمه ای می شود برای رها کردن هدف ها و ناامیدی ها. برای مواجه شدن با ترس ها می توانیم آن را روی کاغذ بیاوریم یا با صدای بلند با خود درباره آن ها صحبت کنیم.

شوخ طبع بودن

برخی از تصمیمات و موقعیت های دشوار ممکن است برای ما استرس زا باشد، پیشتر درباره عواقب استرس بر انعطاف پذیری عاطفی صحبت کردیم، یکی از راه کارهای مقابله با استرس، کاستن از جدیت رخدادهای ناخوشایند با شوخ طبعی است، آسان گرفتن شرایط دشوار، ترس و اضطراب ما را کاهش می دهد و باعث می شود آن موقعیت دشوار در نظر ما ناچیز شمرده شود و قدرت خود را از دست بدهیم، هنگامی که مشکلات زندگی در نگاه ما کوچک و کم اهمیت می شوند، راهکارهای بهتری را می توانیم برای مقابله با آن ها در نظر بگیریم.

هدفمند بودن

این را بسیار شنیده ایم که در زندگی باید هدفمند باشید، اما بهتر است این را نیز بدانیم، اگر در زندگی هدفی نداشته باشیم، زندگی نمی کنیم. هدفمندی باعث می شود تا احساس ارزشمندی در ما تقویت شود، اعتماد به نفس ما افزایش یابد و انگیزه بیشتری به دست آوریم که تمامی این ها می تواند زمینه را برای انعطاف پذیری عاطفی و مقابله با سختی های زندگی افزایش دهد.

درس گرفتن از شکست ها

از دیدگاه بسیاری شکست را باید مقدمه پیروزی دانست، چرا که شکست جزئی از زندگی کسانی است که در حال تلاش و تکاپو هستند، مطمئنا اگر تلاشی نکنیم، شکست هم نمی خوریم، از این رو به جای ناراحتی درباره شکست ها، بهتر است درباره علت های آن با هوشمندی فکر کنیم تا بتوانیم از آن تصمیمات و رفتارهای اشتباه برای پیدا کردن راه درست و مسیر موفقیت بهترین استفاده را ببریم.