مبانی حسابداری، یعنی این که درآمد ها و هزینه ها را در چه زمانی شناسائی و در دفاتر حسابداری ثبت نماییم.
از نقطه نظر های حسابداری، زمان ثبت درآمد ها و هزینه ها است که از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است و می تواند در سیستم حسابداری، موثر واقع شود و تغییراتی در آن به وجود آورد. به طور خلاصه، مبنای حسابداری یعنی انتخاب زمان شناسایی و ثبت درآمد ها و هزینه ها در دفاتر حسابداری، به بیانی ساده تر مبنای حسابداری، یعنی این که یکی از روش های زیر را برای شناسایی و ثبت درآمد و هزینه انتخاب نموده و بر اساس آن اقدام نماییم:
الف: روش شناسایی و ثبت درآمد و هزینه در زمان دریافت وجه درآمد و یا پرداخت وجه هزینه.
ب: روش شناسایی و ثبت هزینه و درآمد در زمان تحمل هزینه، تحقق و یا تحصیل درآمد، صرف نظر از زمان پرداخت وجه هزینه و یا دریافت وجه درآمد.
ج: روش شناسایی و ثبت درآمد در زمان دریافت وجه بدون توجه به زمان تحصیل یا تحقق درآمد و شناسایی و ثبت هزینه در موقع تحمل یا ایجاد هزینه بدون توجه به زمان پرداخت وجه هزینه.
انواع مبانی حسابداری
پنج مبنا در حسابداری تعریف شده است:
- مبنای نقدی.
- مبنای تعهدی.
- مبنای نیمه تعهدی.
- مبنای نقدی تعدیل شده.
- مبنای تعهدی تعدیل شده.
۱.مبنای نقدی حسابداری
حسابداری نقدی یک سیستم حسابداری است که اساس آن بر دریافت و یا پرداخت وجه نقد استوار است. به عبارت دیگر در سیستم حسابداری نقدی، هرگونه تغییر در وضعیت مالی موسسه مستلزم مبادله وجه نقد است.
همان طور که گفتیم مبنای حسابداری زمان شناسایی و ثبت درآمد و هزینه را در دفاتر حسابداری تعیین می کند. با توجه به تعریف مبنای حسابداری می توانیم بگوییم در سیستم حسابداری نقدی، درآمد ها در زمان شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند که وجه نقد آن ها دریافت شود و هزینه ها زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند که وجه آن ها به صورت نقد پرداخت گردد، بنابراین در روش نقدی حسابداری، درآمد ها در زمان دریافت وجه نقد و هزینه ها در زمان پرداخت وجه نقد در دفاتر به شرح زیر ثبت می شوند:
درآمد:
بانک ××
درآمد ××
هزینه:
هزینه ××
بانک ××
مثال شماره ۱ :
اداره امور مالیاتی تهران در تاریخ 79/2/25 مبلغ ۳۰۰٫۰۰۰ هزار ریال مالیات مشاغل سال ۷۷ آقای کمالی را که در سال ۷۸ توسط اداره امور مالیاتی تشخیص و به صورت قانونی به وی ابلاغ نموده بود، وصول می نماید. درآمد مذکور علیرغم این که در سال ۷۸ برای اداره مورد نظر تحقق پیدا کرده بود، چون در سال مالی ۷۹ وصول شده است به حساب درآمد عمومی سال ۷۹ منظور می گردد. علت انجام این امر آن است که اداره مورد نظر در حسابداری درآمد ها از مبنای نقدی استفاده می کند.
چون در مبنای نقدی درآمد ها در موقع وصول وجه آن ها در دفاتر ثبت می شوند، بنابراین در تاریخ ۲۵/۲/۷۹ مبلغ ۳۰۰٫۰۰۰ ریال مالیات مشاغل با ثبت زیر در دفاتر حسابداری اداره امور مالیاتی منعکس می شود:
بانک ۳۰۰٫۰۰۰
درآمد ۳۰۰٫۰۰۰
«ثبت بابت وصول مالیات مشاغل از آقای کمالی»
مثال شماره ۲:
اداره امور مالیاتی دماوند، در حسابداری هزینه ها از مبنای نقدی استفاده می کند. اداره مذکور در تاریخ79/2/25، مبلغ ۴٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال بابت ملزومات اداری که در تاریخ79/1/15 خریداری و تحویل شده بود، به فروشنده مربوط پرداخت می نماید. خرید ملزومات اداری علیرغم آن که در تاریخ ۱۵ فروردین ۷۹ برای اداره مذکور تحقق پیدا نموده است، به دلیل استفاده از مبنای حسابداری نقدی، در ۲۵ اردیبهشت ۷۹ که وجه ان پرداخت شده است به عنوان هزینه شناسایی و در دفاتر حسابداری به شکل زیر ثبت می گردد:
هزینه ملزومات ۴٫۰۰۰٫۰۰۰
بانک ۴٫۰۰۰٫۰۰۰
«ثبت بابت پرداخت صورت حساب خرید ملزومات اداری»
مثال شماره ۳:
فرض کنیم اداره گاز استان مازندران در تاریخ 79/2/25 مقداری کاغذ برای مصارف اداری خود به مبلغ ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال خریداری و کاغذ مورد نظر را در همان تاریخ تحویل می گیرد اما وجه آن را به دلیل عدم انجام فرآیند اداری در همان روز پرداخت نکرده بلکه در تاریخ 79/3/5پرداخت می نماید. به نظر شما مبلغ ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال وجه در کدام ماه باید به عنوان هزینه شناسایی و در دفاتر حسابداری ثبت گردد؟
پاسخ: در سیستم حسابداری نقدی، مبنای شناسایی و ثبت هزینه ها در دفاتر حسابداری، زمان پرداخت وجه آن هاست. بنابراین مبلغ ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال بابت خرید کاغذ، در تاریخ 79/3/5 به عنوان هزینه خرید کاغذ شناسایی و در دفاتر حسابداری به شکل زیر ثبت می گردد:
هزینه ۲٫۵۰۰٫۰۰۰
بانک ۲٫۵۰۰٫۰۰۰
«ثبت بابت پرداخت هزینه خرید کاغذ»
واضح است که در تاریخ 79/2/25 به دلیل این که وجه مربوط به خرید کاغذ پرداخت نشده است، هیچ گونه هزینه ای بابت خرید کاغذ شناسایی و ثبت نمی گردد.
مثال شماره ۴:
فرض کنیم دانشگاه تهران در حسابداری درآمد ها و هزینه های خود از مبنای نقدی استفاده می کند و اطلاعات مربوط به درآمد ها و هزینه های سال ۷۸ به شرح زیر می باشد:
الف) مجموع درآمد شهریه دانشجویان، بالغ بر ۱۰۰۰ میلیون ریال است که از این مبلغ، ۸۰۰ میلیون ریال آن در سال ۷۸ به صورت نقد وصول شده است و برای بقیه آن، دانشجویانی که مشکلات مالی داشتند متعهد شدند حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه سال ۷۹ بدهی مربوط به شهریه سال ۷۸ خود را به حساب دانشگاه واریز نمایند.
ب) مطابق با اسناد و مدراک سال ۷۸، میزان هزینه های تحقق یافته سال مذکور جمعا بالغ بر ۷۵۰ میلیون ریال می باشد که از این مبلغ، جمعا مبلغ ۷۰۰ میلیون ریال در سال مذکور به صورت نقد پرداخت شده است. دانشگاه متعهد شده است بقیه آن را ( به مبلغ ۵۰ میلیون ریال) حداکثر تا پایان فروردین ۷۹ پرداخت نماید.
پاسخ: با توجه به این که دانشگاه تهران برای ثبت درآمد ها و هزینه های سال ۷۸ از مبنای نقدی استفاده می کند، ثبت فعالیت های مالی سال ۷۸ دانشگاه به شرح زیر می باشد:
الف: چون از مبلغ ۱۰۰۰ میلیون ریال درآمد حاصل از شهریه دانشجویان فقط ۸۰۰ میلیون ریال دریافت شده است، بنابراین با رعایت مبنای نقدی در مجموع ۸۰۰ میلیون ریال از درآمد ها که وجه آن ها دریافت شده در دفاتر به شکل زیر ثبت می گردد:
بانک ۸۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
درآمد ۸۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
« ثبت بابت درآمد های وصول شده سال ۷۸»
واضح است که ۲۰۰ میلیون ریال بقیه در هنگام وصول، یعنی سال ۷۹ در دفاتر ثبت خواهد شد. با این ترتیب آن چه که در سال ۷۸ به حساب درآمد شهریه منظور می شود مبلغ ۸۰۰ میلیون ریالی است که بابت شهریه دانشجویان دریافت شده است.
ب: چون از مبلغ ۷۵۰ میلیون ریال هزینه ایجاد شده در سال ۷۸، فقط ۷۰۰ میلیون ریال آن پرداخت شده است، بنابراین با رعایت مبنای نقدی میزان هزینه هایی که در سال ۷۸ در دفاتر ثبت خواهد شد معادل مبلغ ۷۰۰ میلیون ریالی است که پرداخت شده است. بنابراین ثبت مربوط به هزینه های سال ۷۸ به شرح زیر است:
هزینه ۷۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
بانک ۷۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
«ثبت بابت هزینه های پرداخت شده سال ۷۸»
شایان ذکر است که مبلغ ۵۰ میلیون ریال از هزینه های ایجاد شده سال ۷۸ به لحاظ رعایت مبنای نقدی در دفاتر سال ۷۹ ( سالی که وجه هزینه ها پرداخت می شود) ثبت خواهد شد.
تمرین
دریافت ها و پرداخت های دانشگاه فنی حرفه ای قدسیه به شرح زیر می باشد:
ـ در تاریخ 84/5/31 تعداد ۱۰۰ نفر دانشجو در رشته ی حسابداری ثبت نام نموده اند که شهریه ی هر یک ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال می باشد که جمعا ۶۰ درصد آن وصول شد.
ـ در تاریخ84/6/5 تعداد ۵۰ نفر دانشجو در رشته ی مدیریت دولتی ثبت نام کرده که شهریه ی هر نفر ۱٫۸۰۰٫۰۰۰ ریال می باشد ولی جمعا ۷۰ درصد شهریه از دانشجویان دریافت شد.
ـ در تاریخ 84/6/15 تعداد ۴۵ نفر دانشجو در رشته ی مدیریت صنعتی ثبت نام کرده که شهریه ی هر کدام ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال می باشد ولی ۴۰ درصد از شهریه دریافت شد.
ـ در تاریخ 84/7/1 حقوق و مزایای شهریور ۸۴ کارکنان، ۳۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال بوده که ۱۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال آن پرداخت شد.
ـ در تاریخ 84/7/15 مبلغ ۶۰۰٫۰۰۰ ریال بابت هزینه آب و برق پرداخت شد.
ـ در تاریخ 84/7/20 یک دستگاه چاپ گر برای بخش آموزش سفارش داده شد که مبلغ ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال به عنوان پیش پرداخت به حساب فروشنده واریز شد.
ـ در تاریخ84/7/30 تعدادی ملزومات اداری معادل ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال خریداری شد که ۸۰۰٫۰۰۰ ریال آن پرداخت گردید.
*مطلوب است ثبت دریافت ها و پرداخت های دانشگاه مذبور در مبنای نقدی.
سوال:
۱.سازمان ها و موسسات دولتی با انگیزه………تشکیل نمی شوند.
۲.مالکیت سازمان های دولتی …….است.
۳. ……….زمان شناسایی و ثبت درآمد و هزینه را تعیین می کند.
۴.در سیستم حسابداری نقدی، زمان شناسایی و ثبت درآمد،……….است.
۵.به کلیه ی …….دیون می گویند.
۶.اعتبار مصوب چیست؟
۷.اعتبارات تنخواه گردان خزانه و تنخواه گردان پرداخت چگونه است؟
۸.هدف استفاده کنندگان درون سازمانی از بررسی گزارشات حسابداری دولتی چیست؟
۹.دیون با محل چیست؟
۱۰.ذیحساب کیست، وظایف ذیحساب چیست؟
2.مبنای تعهدی (کامل)
در مبنای تعهدی، درآمدها تنها زمانی شناسایی و در دفاتر حسابداری مثبت می شوند که تحصیل یا تحقق یافته باشند، بر اساس این مبنا، زمان تحصیل یا تحقق درآمد، تنها زمانی است که درآمد به صورت قطعی مشخص می شود، البته زمان وصول وجه در این روش مورد توجه قرار نمی گیرد، بلکه زمان تحصیل یا تحقق درآمد در شناسایی و ثبت درامد اهمیت دارد.
3.مبنای نیمه تعهدی
درحسابداری به سیستمی مبنای نیمه تعهدی گفته می شود که در آن، هزینه ها بر مبنای تعهدی و درآمدها بر مبنای نقدی، شناسایی و در دفاتر ثبت شده باشند، در واقع مبنای نیمه تعهدی، ترکیبی از دو مبنای تعهدی و نقدی است و از نظر سهولت و قابل اجرا بودن شان، مورد پذیرش تعدادی از کشورها قرار گرفته است.
4.مبنای تعهدی تعدیل شده
در این مبنای حسابداری هزینه ها به هنگام ایجاد یا تحمل، شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند، به همان ترتیبی که در مبنای تعهدی کامل و مبنای نیمه تعهدی عمل می شوند، اما درآمدها در این مبنا بر اساس ماهیت آن ها به دو دسته تقسیم خواهند شد.
دسته اول درآمدها، در واقع آن هایی هستند که قابل اندازه گیری بوده و در عین حال در دسترس می باشند و در کوتاه ترین زمان پس از تشخیص قابل وصول خواهند بود.
دسته دوم درآمدهایی هستند که فاقد ویژگی های قبلی بوده و لذا اندازه گیری و تشخیص آن ها مشکل و بیشتر اوقات ناممکن است و یا وصول آن ها پس از تشخیص، در طول دوره مالی یا مدت کوتاهی بعد از دوره مالی امکانپذیر نیست.
5.مبنای نقدی تعدیل شده
مبنای نقدی تعدیل شده به روش حسابداری نقدی کامل شباهت زیادی دارد. تفاوت مبنای نقدی کامل با مبنای نقدی تعدیل شده در نحوه شناسایی و ثبت هزینه ها است. درآمدها هم در مبنای نقدی کامل و هم در مبنای نقدی تعدیل شده فقط در زمان وصول وجه شناسایی و در دفاتر ثبت می شوند، اما این دو مبنا در مورد درآمدها هیچ گونه تفاوتی با هم ندارند.
دانلود pdf مبانی حسابداری و کتاب مبانی حسابداری
در ادامه بنا بر درخواست ها زیاد و سرچ های زیاد کاربران، تصمیم بر این شد که جزوه و کتابی تحت عنوان pdf مبانی حسابداری برای دانلود قرار داده ایم که امید داریم برای شما عزیزان مفید و خوب باشد.
مقالات مرتبط با این نوشتار:
F*ckin’ amazing things here. I’m very glad to look your post. Thanks a lot and i am taking a look forward to contact you. Will you kindly drop me a mail?
Good article and right to the point. I am not sure if this is actually the best place to ask but do you guys have any ideea where to get some professional writers? Thank you 🙂
Excellent read, I just passed this onto a friend who was doing some research on that. And he just bought me lunch as I found it for him smile Thus let me rephrase that: Thank you for lunch!
Hello! This is kind of off topic but I need some help from an established blog. Is it very hard to set up your own blog? I’m not very techincal but I can figure things out pretty quick. I’m thinking about creating my own but I’m not sure where to begin. Do you have any tips or suggestions? Thanks
I’ve been surfing online greater than 3 hours nowadays, yet I by no means discovered any fascinating article like yours. It is lovely worth enough for me. Personally, if all site owners and bloggers made good content as you probably did, the web shall be a lot more helpful than ever before. “Baseball is 90 percent mental. The other half is physical.” by Lawrence Peter Berra.
Enjoyed reading this, very good stuff, thankyou.
It’s really a nice and helpful piece of info. I’m glad that you shared this useful info with us. Please keep us informed like this. Thanks for sharing.
Great – I should certainly pronounce, impressed with your site. I had no trouble navigating through all tabs and related info ended up being truly easy to do to access. I recently found what I hoped for before you know it in the least. Quite unusual. Is likely to appreciate it for those who add forums or anything, web site theme . a tones way for your customer to communicate. Nice task.
What Is Puravive? The Puravive weight loss aid is formulated using eight clinically proven natural ingredients.
Utterly indited content material, Really enjoyed studying.
Hey would you mind stating which blog platform you’re using? I’m planning to start my own blog in the near future but I’m having a tough time choosing between BlogEngine/Wordpress/B2evolution and Drupal. The reason I ask is because your layout seems different then most blogs and I’m looking for something unique. P.S My apologies for being off-topic but I had to ask!
Have you ever considered writing an e-book or guest authoring on other websites? I have a blog centered on the same ideas you discuss and would really like to have you share some stories/information. I know my audience would appreciate your work. If you’re even remotely interested, feel free to shoot me an e mail.
Great post. I am facing a couple of these problems.
I am glad to be a visitor of this stark web site! , thankyou for this rare information! .
Thank you for sharing superb informations. Your web-site is so cool. I am impressed by the details that you’ve on this website. It reveals how nicely you perceive this subject. Bookmarked this web page, will come back for extra articles. You, my friend, ROCK! I found just the information I already searched everywhere and simply could not come across. What a perfect web-site.
Hmm it seems like your website ate my first comment (it was extremely long) so I guess I’ll just sum it up what I had written and say, I’m thoroughly enjoying your blog. I too am an aspiring blog blogger but I’m still new to everything. Do you have any tips for first-time blog writers? I’d definitely appreciate it.
Lottery Defeater Software? Lottery Defeater is a software application created to help people win lotteries
Hello, Neat post. There’s a problem with your web site in web explorer, would test thisK IE nonetheless is the marketplace leader and a huge element of other people will leave out your great writing because of this problem.
Wow, wonderful weblog layout! How long have you ever been blogging for? you made blogging glance easy. The overall look of your website is wonderful, as neatly as the content material!
Its like you read my mind! You seem to know so much about this, like you wrote the book in it or something. I think that you could do with some pics to drive the message home a bit, but instead of that, this is fantastic blog. An excellent read. I’ll definitely be back.
Hi, Neat post. There’s a problem with your site in internet explorer, would check this?K IE still is the marketplace leader and a large element of folks will omit your excellent writing because of this problem.
I was just searching for this information for a while. After six hours of continuous Googleing, at last I got it in your website. I wonder what is the lack of Google strategy that do not rank this kind of informative web sites in top of the list. Usually the top websites are full of garbage.
Rattling fantastic information can be found on website.
Lottery Defeater Software is a digital tool designed to assist individuals in improving their chances of winning in various lotteries.
What Is FitSpresso?The 100 natural formula is formulated using a potent blend of 6 ingredients.
I’m really enjoying the design and layout of your site. It’s a very easy on the eyes which makes it much more enjoyable for me to come here and visit more often. Did you hire out a developer to create your theme? Fantastic work!
naturally like your website but you need to take a look at the spelling on quite a few of your posts. Many of them are rife with spelling problems and I find it very bothersome to inform the reality then again I’ll certainly come again again.
FitSpresso is a weight loss supplement developed using clinically proven ingredients extracted from natural sources.
Some truly wondrous work on behalf of the owner of this website , absolutely great subject material.
Its like you read my mind! You seem to know so much about this, like you wrote the book in it or something. I think that you could do with some pics to drive the message home a bit, but other than that, this is magnificent blog. A great read. I’ll definitely be back.