خطای شناختی چیست؟ ارتباط خطای شناختی با عصبانیت

خطاهای شناختی و ارتباط آن با عصبانیت

در درس قبل، دلایل و منشا خشم را تا حدی بررسی کردیم. در این درس به بررسی موارد بیشتری می پردازیم. 

خطاهای شناختی و نوشتن از آنها، کار جدیدی در توانا نیست.پیش تر در دوره مهارت تصمیم گیری توانا، اشاره کردیم که خطای شناختی چیست ؟ و با  هیوریستیک مغز و سوگیری شناختی و چند نمونه از سوگیری های شناختی آشنا شدیم.

و اما دومین موردی که ریشه ی خشم است، خطاهای شناختی است. خطاهای شناختی نیز می توانند نگرش ما را تغییر داده و سبب بروز خشم در رفتارهای ما شوند. این که مسائل جزیی را درشت نمایی کنیم؛ رفتارهای دیگران را قضاوت کنیم و یا آنکه فکر کنیم همه باید مثل ما رفتار کنند و مثل ما فکر کنند . این خطاهای شناختی هستند که سبب می شود ما خشمگین شویم.

 

برای اینکه از دام خطاهای شناختی خلاص شویم چه کار کنیم؟

تمرین اول:
سعی کنیم در ادبیات خود از  کلماتی مانند همه؛ هیچ؛ همیشه و.. استفاده نکنیم. مثلا: تو همیشه دیر سر قرار حاضر می شوی.

تمرین دوم:

قبل از اینکه از علت رفتارهای دیگر مطمئن شویم آن ها را قضاوت نکنیم.

تمرین سوم:

واقع بین باشیم و مسائل را بیش از حد بزرگ نکنیم.

ارتباط خطای شناختی با عصبانیت – ناکامی

سومین علت و ریشه ی خشم ناکامی می باشد. هنگامی که خواسته ای داریم اما به دلایلی از رسیدن به آن محروم می شویم دچار ناکامی شده ایم. در این حالت احتمال بیشتری دارد که ما عصبانی شویم. برای مثال ؛ نوجوانی که به خاطر تماشای سریال توسط والدینش از دیدن فوتبال محروم می شود به گونه ای دچار ناکامی شده و عصبانی می شود. برای رهایی از این مشکل سعی کنیم به جای عصبانیت حاص از نرسیدن به خواسته هایمان ؛ به این فکر کنیم که چرا به خواسته های خود نرسیده ایم و با کسب تجربه از شکست و ناکامی ها ی خود سعی کنیم در آینده به آن ها دست یابیم.

ارتباط خطای شناختی با عصبانیت – نا امنی و تهدید

چهارمین علت و ریشه ی خشم نا امنی و تهدید می باشد.دانش آموزی که توسط معلمش تنبیه می شود به نوعی احساس نا امنی و تهدید می کند و همین مساله می تواند موجب بروز خشم و عصبانیت در او شود. به طور کلی هر گاه انسان احساس کند جان ؛ مال و ابرویش در خطر است این احتمال وجود دارد که عصبانی شود.

مراقب باشیم طوری رفتار نکنیم و یا طوری حرف نزنیم که دیگران احساس نا امنی و تهدید پیدا کنند زیرا در این هنگام احتمال عصبانی شدن آن ها زیاد است.

 

ارتباط خطای شناختی با عصبانیت – عجز و ناتوانی

پنجمین علت و ریشه خشم  عجز و نا توانی است. این که فردی احساس کند در انجام کاری ناتوان است و یا اینکه به هنگام انجام کاری شکست بخورد و خود را ناتوان پندارد احتمال خشم و عصبانیت در او بالا می رود. برای رهایی از این مشکل سعی کنیم استعداد های خود را کشف کنیم و در جهت تقویت آن ها گام برداریم تا کمتر در کارها با شکست روبرو شویم.

با شناخت توانمندی های خود و تمرکز بر روی آن ها کمتر در کار هایمان شکست می خوریم  و این سبب می شود که اعتماد به نفس ما بیشتر شود.

 

بعد از اینکه توانستیم علل و ریشه خشم را در وجود خویش پیدا کنیم ؛ گام بعدی  مهار این عوامل می باشد. باشد که با این گام بهتر شویم.

 

برای مهار کردن خشم مان روش هایی را با هم بررسی می کنیم :

آیا هنگامی که خشمگین می شویم به عاقبت کار می اندیشیم؟!

«توجه به عاقبت کار» یک عامل بسیار مهم و بازدارنده و کنترل کننده  خشم است. هرگاه خواستیم عصبانی شویم به این فکر کنیم که اگر خشم خود را بروز دهیم ممکن است چه اتفاقاتی بیفتد!!

افرادی که به خاطر کنترل نکردن خشمشان دست به کارهایی زده اند که اتفاقات تلخی مانند قتل ؛ نقص عضو و یا آسیب رساندن به خود  و دیگران را رقم زده اند و الان در گوشه ای از زندان عمر خود را به پشیمانی سپری می کنند.

 همیشه قبل از این که عصبانی شویم و خشم خود را بروز دهیم با خود بگوییم:

آخرش ممکنه چی بشه؟!

اگه الان سر کسی که توی اتوبوس لباس منو خاکی کرد داد زدم؛ آخرش ممکنه چی بشه؟!

اگه الان خشم خودم رو نسبت به کسی که نوبت بنزین رو رعایت نکرد و با ماشین پیچید جلوی من بروز دادم؛ آخرش ممکنه چی بشه؟!

اگه الان دانش آموزی که تو امتحان تقلب کرده بود رو تنبیه کردم؛ آخرش ممکنه چی بشه؟!

این حق مسلم ماست که از دست برخی مسائل عصبانی شویم ؛ اما حق نداریم دست به رفتارهای پرخاشگرانه بزنیم.

عامل مهم دیگر در مهار کردن و کنترل خشم انتقاد پذیر بودن است…