خواب رفتاری تنظیم شده است که دارای تناوب شبانه روزی بوده و ریتمی منظم دارد، خواب از دو سطح NREM و REM تشکیل شده است و با وارد شدن به سطح NREM فرد به خواب می رود و پس از طی کردن مراحل خواب NREM وارد سطح REM می شود.
انواع خواب چیست؟
در ادامه به بررسی چندین نمونه متفاوت از حالت های خواب می پردازیم.
خواب NREM یا خواب با امواج آهسته
در این سطح از خواب فعالیت های ذهن، ضربان قلب و فشار خون کاهش می یابد و میزان درجه حرارت مغز و متابولیسم به پایین ترین سطح ممکن می رسد. این سطح از خواب خود دارای 4 مرحله است.
مرحله اول، عبور از بیداری به خواب است که فرد ده دقیقه در این مرحله خواهد بود.
مرحله دوم که 15 دقیقه از خواب را شامل می شود مرحله ای است که حساسیت مغز نسبت به محرک ها کم شده و امکان ورود به مراحل عمیق تر را فراهم می کند.
|سپس فرد وارد مرحله 3 و بعد از آن 4 می شود. این دو مرحله از یکدیگر قابل تفکیک نیستند و مرز آن ها چندان واضح و مشخص نیست.
در صورتی که فرد در طی روز خوابیده باشد و وارد خواب NREM شده باشد، در شب از میزان آن کم می شود و فرد پس از گذشت مدت زمان کمتری وارد خواب REM می شود.
خواب REM یا خواب با حرکات سریع چشم
پس از گذشت 90 دقیقه از خواب، فرد وارد سطح REM می شود، در این سطح از خواب حالت ذهن به بیداری بسیار شبیه است، چرا که چشم ها زیر پلک به سرعت جا به جا می شوند و میزان اکسیژن و خون مغز افزایش می یابد. رویا در این مرحله رخ می دهد و اگر افراد را در این مرحله از خواب بیدار کنیم، می گویند که در حال خواب دیدن بودند، معمولاً افراد زمانی که در خواب REM هستند نسبت به زمانی که در مرحله 3 و 4 NREM راحت تر بیدار می شوند، این سطح از خواب 20 تا 30 دقیقه طول می کشد.
در خواب NREM پس از گذشت 4 مرحله بالا که به آن دوره مستقیم می گویند، فرد وارد یک دوره معکوس می شود، به این معنی که پس از گذر از مرحله 1 به 4، حال از مرحله 4 به 1 برمی گردد و پس از آن خواب REM رخ می دهد، این مراحل در طول شبانه روز بین 4 یا 5 بار رخ می دهد.
زمان خواب REM در نیمه دوم خواب شبانه بیشتر از نیمه اول است، در این سطح از خواب مغز همانند کامپیوتر عمل کرده و اطلاعاتی که طی روز دریافت شده است را پردازش می کند و اطلاعات ناخواسته و اضافی را حذف می کند. به هر میزان که خواب REM بیشتر باشد میزان یادگیری و حافظه فرد بیشتر می شود و در مقابل از میزان استرس و کابوس های شبانه وی کاسته می شود.
رویا چیست و دیدگاه دانشمندان نسبت به آن چگونه است؟
رویا مسئله ای است که از دیرباز انسان ها را به خود درگیر کرده است و افراد زیادی در پی کشف آن بودند. از دیدگاه ارسطو رویا پدیده ای بر اساس قوانین ذهنی بشر بوده و فعالیت روح فرد می باشد، اما افلاطون بر این باور بود که انسان ها بر اساس رویا می توانند واقعیت را کشف کنند، از سویی دیگر بقراط نخستین کسی بود که اقدام به تعبیر علمی رویاها کرد و بر این عقیده بود که می توان به وسیله رویا به بیماری افراد پی برد، اما از نظر علمی، فروید نخستین کسی بود که از دیدگاه روانکاوی به بررسی رویاها پرداخت، به نظر او “رویا شاه راهی برای شناخت فعالیت های ناهشیار ذهن است.” او از این شیوه برای درمان بیماری های مرتبط با روان افراد استفاده کرد، تأثیر عقاید و نظرات او را می توان در فیلم «طلسم شده» مشاهده کرد.
در حال حاضر به رویا از دیدگاه روانشناسی اعصاب توجه می شود، از این جنبه رویا شکل تغییر یافته بیداری است چرا که در هنگام وقوع رویا، حرکات چشم سرعت پیدا کرده و ضربان قلب افزایش می یابد و تصاویر مشاهده شده در خواب با دنیای واقعی در هنگام مشاهده رویا، اشتباه گرفته می شود و فرد حس نمی کند چیزی که می بیند غیر واقعی است.
به چه رویایی، رویای شفاف می گویند؟
رویای شفاف نخستین بار توسط “ون ادن” به کار برده شد. در رویای شفاف وقایع بسیار طبیعی رخ می دهند و به جهت آن که ویژگی های عجیب و غیر منطقی سایر رویاها در آن وجود ندارد، فرد احساس هوشیاری در خواب می کند و می داند که در حال دیدن رویا است، در برخی موارد فرد می تواند تأثیری بر رویای خود بگذارد و یا رویای خود را تغییر داده و آن را دستکاری کرده و به شکلی که می خواهد تبدیل کند. در رویای شفاف نسبت به دیگر رویاها، فرد به سادگی و راحتی رویای خود را به یاد می آورد.
«سندر» و «گاکنباخ» بیان می کنند که بیش از نیمی از انسان ها حداقل یک بار یا بیشتر در طول زندگی خود رویای شفاف می بینند و تنها 23 درصد آن ها در طول ماه یک بار یا بیشتر رویای شفاف دارند، همان طور که گفته شد در رویای شفاف ذهن فرد هوشیار است و مانند زمان بیداری عمل می کند، در نتیجه مغز نگار الکتریکی این هوشیاری را تأیید می کند.
همان طور که در ابتدا گفته شد، رویا در خواب REM رخ می دهد، اما ممکن است رویای شفاف در خواب NREM نیز دیده شود، در این صورت حرکات چشم سریع نیستند.
پژوهش ها نشان داده است افرادی که حداقل یک بار در ماه رویای شفاف می بینند از شهامت اجتماعی، تسلط، اشتیاق، خونگرمی و محافظه کاری بیشتری برخوردار هستند، همچنین نتایج پژوهش ها بیانگر آن است که به هر میزان یادآوری رویای شفاف بیشتر باشد، امکان رخداد آن نیز بیشتر می شود. رویاهای شفاف امکان بروز کابوس ها را کم می کنند و اگر این گونه رویا ها با قصه درمانی ترکیب شوند، باعث درمان کابوس، افسردگی، احساس گناه و برخی مشکلات روزمره می شوند.
برای داشتن رویای شفاف چه باید کرد؟
- برای دیدن رویای شفاف باید سعی کنیم خواب های خود را به یاد آورده و آن ها را یادداشت کنیم، در اولین بار ممکن است تنها کلیات خواب خود را به یاد آوریم، اما با تکرار روند یادداشت برداری، جزئیات بیشتری از خواب خود به خاطر خواهیم داشت.
- در مرحله دوم، باید نشانه ای برای مشخص بودن مرز بین رویا و دنیای واقعی مشخص کرد، به طور مثال اشیای را که همیشه به همراه داریم به عنوان نشانه انتخاب می کنیم و با خود شرط می کنیم که این شی را در هنگام خواب با خود به همراه نخواهم داشت، از این رو هنگامی که در رویا هوشیار هستیم و می توانیم رویای خود را کنترل کنیم، ابتدا وجود آن شی را بررسی می کنیم و اگر شی با ما همراه نبود می توان نتیجه گرفت که در رویا هستیم.
- برای دیدن رویای شفاف و امکان تغییر آن، باید در دنیای واقعی به تمرین بپردازیم. بهترین شیوه آن است که چشم های خود را بسته و به صدای اطراف توجه کنیم و سعی کنیم به تصویرسازی جزئیات دنیای پیرامون خود بپردازیم، به هر میزان که جزئیات بیشتری را به تصویر بکشیم، می توانیم مهارت خود را در داشتن رویای شفاف بالا ببریم. این مرحله سخت ترین مرحله محسوب می شود و ممکن است سال ها زمان ببرد.
- در مرحله بعد باید سعی کنیم به ناخودآگاه خود بیاموزیم که جزئیات بیشتری را در دنیای واقعی نسبت به دنیای رویاها به خاطر داریم. از این رو میزان اطلاعات ناخواسته و اضافی ذهن را در بخش ناخودآگاه خود کمتر کرده و تسلط بیشتری به حافظه خود خواهیم داشت، در نتیجه به سادگی می توانیم رویای شفاف ببینیم.
رویا شفاف چه مزایایی را به همراه دارد؟
در ادامه به بررسی برخی مزایای رویای شفاف می پردازیم.
کاهش کابوس های شبانه
رویای شفاف به افراد کمک می کند تا راحت تر از کابوس های شبانه خود رها شوند، همان طور که در مقاله مربوط به کابوس اشاره شد، یکی از راه های درمان کابوس، روش درمانی تمرین تصویرسازی است. در این روش فرد کابوس های خود را یادداشت کرده و در بیداری آن را تغییر می دهد و سعی می کند هنگام دیدن مجدد آن در دنیای رویا، کابوس خود را به شکلی که در دنیای واقعی تغییر داده بود، در دنیای رویا نیز تغییر دهد. رویای شفاف با فراهم آوردن هوشیاری ذهن فرد به او امکان می دهد تا در هنگام وقوع کابوس هوشیار بوده و کابوس را به داستانی مثبت تغییر داده و از رخداد مجدد آن ها جلوگیری کند.
افزایش تجربیات
ضمیر ناخودآگاه انسان تمایزی بین دنیای واقعی و خواب قائل نیست. از این رو، رویای فرد به عنوان تجربه ای واقعی در ناخودآگاه او قرار می گیرد و می توان به وسیله رویای شفاف، در دنیای رویا و خواب عمل یا رفتاری را تجربه کرده و آن را به تجربیات واقعی خود افزود، به بیانی دیگر می توانیم در هر دو دنیای بیداری و خواب، زندگی فعالی داشته باشیم.
رفع ترس و نگرانی
با توجه به این که در این گونه رویاها فرد می داند که در حال دیدن رویا است، پس سعی می کند با ترس های خود مواجه شود. فرد سعی می کند مهارت ها و توانایی های خود را که در دنیای واقعی ضعیف بوده و دارای نقص است، در دنیای رویا تقویت کند، به طور مثال اگر فرد از حیوانی می ترسد و در دنیای واقعی این ترس مانع از روبرو شدن با آن حیوان می شود و نمی تواند ترس خود را درمان کند، در رویا با توجه به این که می داند تنها یک رویا است و خطری واقعی او را تهدید نمی کند بر آن می شود تا با آن حیوان روبرو شده و بر ترس خود غلبه کند.
افزایش خلاقیت
در رویای شفاف، فرد می تواند به طور مستقیم با ضمیر ناخودآگاه خود در تماس باشد و از خلاقیت ها و قدرت های آن که در دنیای واقعی پنهان هستند استفاده کند، به طور مثال می توان از طریق رویای شفاف به حل مسائل سخت فیزیک پرداخت و یا شیوه ای جدید برای مقابله با مشکلات خلق کرد.
سفر در زمان
به وسیله رویای شفاف فرد می تواند از تمامی موانعی که در دنیای واقعی وجود دارد عبور کند و به چیزی که می خواهد دست یابد، به طور مثال می توان در زمان سفر کرد و به کودکی یا آینده خود رفته و خاطرات لذت بخش را مجدداً تجربه کرد.
ملاقات عزیزان
به واسطه رویای شفاف می توانیم افرادی را که در گذشته از دست دادیم، ملاقات کنیم. رویای شفاف این امکان را می دهد که از هم نشینی با عزیزان خود که دیگر به آن ها دسترسی نداریم، لذت ببریم، شاید بتوان گفت یکی از بهترین ویژگی های رویای شفاف همین باشد.
آیا رویای شفاف خطری برای فرد دارد؟
- عامه مردم بر این باورند که در رویای شفاف، افراد ممکن است در خواب خود گیر کرده و هرگز از آن خارج نشوند، اما محققین بیان می کنند که امکان وقوع چنین حادثه ای در رویای شفاف وجود ندارد، زیرا فرد مدت زمان کوتاهی در حال دیدن رویا است و امکان ندارد در آن گیر کند و فرد حتی با تمرین، باز هم نمی تواند مدت زمان رویای خود را چندان زیاد کند.
- از سویی دیگر برای داشتن رویای شفاف نیاز به تمرین های زیادی است و برخی بر این باورند که این کار از داشتن خوابی راحت در طول شبانه روز جلوگیری می کند، اما بررسی های محققان نشان داده است افرادی که رویای شفاف را تجربه می کرده اند، خستگی و یا خواب نامطلوبی را گزارش نکرده اند.
- با این حال پژوهشگران توصیه می کنند اشخاصی که دچار مشکلات روانی هستند، بهتر است سعی در دیدن رویای شفاف نداشته باشند چرا که ممکن است این افراد نتوانند دنیای رویا را از دنیای واقعی مجزا تلقی کنند.
This is the right blog for anyone who wants to find out about this topic. You realize so much its almost hard to argue with you (not that I actually would want…HaHa). You definitely put a new spin on a topic thats been written about for years. Great stuff, just great!
Good post. I be taught one thing more difficult on completely different blogs everyday. It’s going to at all times be stimulating to learn content material from different writers and observe a little bit one thing from their store. I’d want to make use of some with the content on my weblog whether or not you don’t mind. Natually I’ll offer you a hyperlink in your internet blog. Thanks for sharing.
You really make it appear so easy with your presentation however I in finding this matter to be really something that I believe I would never understand. It kind of feels too complicated and extremely huge for me. I am taking a look ahead in your subsequent post, I’ll try to get the hang of it!
Heya i’m for the primary time here. I came across this board and I to find It really helpful & it helped me out a lot. I’m hoping to offer one thing back and help others such as you aided me.
I believe this web site has got some real wonderful info for everyone :D. “Experience is not what happens to you it’s what you do with what happens to you.” by Aldous Huxley.
It’s really a cool and helpful piece of info. I am satisfied that you shared this useful information with us. Please keep us informed like this. Thanks for sharing.
hey there and thank you for your information – I have definitely picked up anything new from right here. I did however expertise some technical issues using this website, since I experienced to reload the site a lot of times previous to I could get it to load correctly. I had been wondering if your web host is OK? Not that I am complaining, but sluggish loading instances times will very frequently affect your placement in google and can damage your high quality score if advertising and marketing with Adwords. Anyway I am adding this RSS to my e-mail and can look out for a lot more of your respective intriguing content. Ensure that you update this again soon..
I simply wanted to thank you very much yet again. I’m not certain what I would have created in the absence of those concepts discussed by you concerning such area. This was a real depressing case for me personally, but viewing the specialized way you dealt with that took me to leap over gladness. I’m thankful for this information and then wish you realize what a great job that you are carrying out instructing most people through your webpage. Most probably you have never encountered all of us.