ریکی چیست و در مورد آن چه می دانید؟

یکی از بزرگترین دغدغه های ما وضعیت سلامتی و بیماری ما است. بیماری ها تظاهر بیرونیِ اتفاقاتی است که در درون ما رخ داده است، معمولا ما به محض ابتلا تلاش می کنیم تا هر چه زودتر و به هر طریقی به درد و بیماری خاتمه دهیم. این تعجیل گاهی تا حدی زیاد می شود که عملا به سرکوب بیماری می انجامد، بدیهی است سرکوب بیماری زمینه بروز بیماری های مهلک تر خواهد شد، در این وضعیت حفظ آرامش و تعادل بدن برای درمان بیماری ضروری است. انرژی درمانی راهی برای بازگرداندن آرامش و تعادل به بدن بیمار است، درمانگرانی که از انرژی درمانی برای بهبود بیماران استفاده می کنند، معتقدند که استرس و عواطف منفی، انسدادهایی در سیستم انرژی بدن ایجاد می کند و هنگامی که انرژی شفابخش نمی تواند به خوبی در بدن جریان پیدا کند، بیماری رخ می دهد.
به عبارت دیگر آن ها بیماری را هر گونه تغییر و آشفتگی در نظم انرژی حیاتی بدن از نظر کمی و کیفی می دانند و معتقدند که مهارت یک درمانگر در برگرداندن هماهنگی و توازن به آن است.

ریکی چیست؟

 ریکی، یکی از انواع شیوه های انرژی درمانی است. ریکی یک روش طبیعی برای رسیدن به شناخت و آرامش و همین طور یک روش درمانی که در آن انرژی شفابخش به واسطه ی دست ها به بدن و حوزه انرژی فرد تحت درمان، هدایت می شود. ریکی در بدن فرد از نظر حسی و معنوی برابری و توازن ایجاد می کند و این توازن باعث می شود بدن به طور طبیعی، خود اقدام به درمان کند.

ریکی یک واژه ژاپنی است و از دو کلمه ری (Rei) به معنی شناخت و دانایی و انرژی کیهانی و کی (Ki) به معنی شناخت و انرژی فردی نام گذاری شده است، به عبارتی کی در انرژی حیاتی و معادل پرانا در طب سنتی هند (آیورودا)، یا چی (Chi) در پزشکی سنتی چین است. کاربران ریکی معتقدند که این انرژی، به شکلی آگاهانه بر همه ی جنبه های زندگی اثر می گذارد.

مفهوم ریکی از چه چیز گرفته شده و تاریخچه آن چگونه است؟

دکتر میکائو اوسوئی که کاشف این تکنیک درمانی است آن را ریکی نام نهاد، دکتر اوسوئی در قرن نوزدهم در ژاپن به دنیا آمد. او مدیر مدرسه پسران مسیحی در کیوتو بود که پرسش های چند دانش آموز درباره ی قدرت شفابخشی مسیح، موجب شد او برای تحقیق در این زمینه به تحصیل در دانشگاه شیکاگوی امریکا مشغول شود. وقتی برای او مسلم شد که با مطالعاتش قادر به یادگیری چگونگی درمانگری مسیح نخواهد بود، شروع به جست و جو و تحقیق در آثار مقدس دیگر مذاهب بزرگ دنیا کرد. نهایتاً، او بر روی آثار بودایی تمرکز کرد و متوجه شد که بودا و پیروان نزدیکش درمان هایی را انجام داده اند، او بعد از هفت سال به کیوتو بازگشت تا بیشتر در زمینه سوتراهای بودایی مطالعه کند. او سال های زیادی در صومعه ای بودایی ماند و به تحقیقاتش ادامه داد. او متونی که به زبان ژاپنی بود را مطالعه کرد و از آن جایی که مذهب بودا ابتدا از هند به چین و سپس به ژاپن راه یافته بود، دکتر اوسوئی برای تکمیل تحقیقاتش زبان چینی و زبان سانسکریت را هم آموخت تا بتواند منابع مرتبط در متون بودایی چین و هند را هم مطالعه کند. سرانجام او توانست نمادها و رموز درمان باستانی را پیدا کند، اما نمی دانست که چطور از آن ها استفاده کند، او به این امید که معنای اطلاعات به دست آورده شده به او نشان داده شود، تصمیم گرفت تا برای یافتن پاسخ به چندین مایل خارج از کیوتو به کوهی که راهبان آن را مقدس می دانستند برود، او در آن جا به مدت سه هفته روزه گرفت و مراقبه کرد. بعد از 21 روز دکتر اوسویی از کوه مقدس بازگشت و ادعا کرد که به رموز درمان و قدرت شفابخشی دست یافته است، او مدتی در محله ی فقیر نشین کیوتو به درمان بیماران مشغول شد، اما بعد از مدتی فهمید که فقط در درمان جسم بیمارانش موفق بوده و به سلامت روحی آن ها توجهی نکرده است. در آن زمان بود که او 5 اصل روحی را به ریکی افزود:

1. تنها برای امروز، دلواپس و مضطرب نباش.
2. تنها برای امروز، بدخلق و تندخو نباش.
3. تنها برای امروز، قدرشناس باش.
4. تنها برای امروز، راستگو باش.
5. تنها برای امروز، عشق بورز و برای هر موجود زنده ای احترام قائل باش.

سپس دکتر اوسویی به گوشه گوشه ی کشورش سفر کرد و ریکی را به دیگران آموزش داد، بعدها شاگردان دکتر اوسویی این روش انرژی درمانی را در جهان منتشر کردند و با گذشت زمان، محبوبیت ریکی در دنیا افزایش پیدا کرد.

در این عصر ریکی یکی از شیوه های درمانی مطرح است که به عنوان رشته های تکمیل کننده و جانشین پزشکی مرسوم در سازمان بهداشت جهانی (WHO) است. ریکی به هیچ عنوان جایگزین روش های پزشکی نوین نیست و تنها مکملی برای سایر روش های درمانی محسوب می شود.

نحوه کارکرد این روش به چه شکل است؟

درمانگران ریکی، معتقدند انرژی شفا بخشی در طبیعت هست که ریکی نام دارد و استفاده از این انرژی برای درمان هیچ نیازی به ایجاد یک حالت تغییر یافته هوشیاری وجود ندارد و ریکی از اجسامی همانند چوب، فلز و حتی پلاستیک می گذرد، در نتیجه می تواند با وجود لباس نیز بر فرد اثر بگذارد. فردی که در مرحله دوم ریکی را فراگرفته است، حتی بدون تماس با فرد مورد معالجه می تواند به درمان او بپردازد، در این صورت درمانگر می تواند این انرژی را بدون توجه به محدودیت های مکانی به فواصل دور نیز بفرستد. در درمان به وسیله ریکی، وقتی که دست بر روی قسمتی مشخص قرار می گیرد، ریکی به صورت خودکار عمل می کند، اما تمرکز داشتن هنگام درمان بسیار مفید خواهد بود. انرژی ریکی توسط درمانگر ایجاد نمی شود و او فقط کانالی برای انتقال انرژی است، پس برای این که فرد درمانگر بتواند انرژی ریکی را انتقال بدهد باید ابتدا به اصطلاح کانالیزه یا هدایت شود، این کار به واسطه ی استاد ریکی انجام می شود. این فرایند تنها 5 تا 10 دقیقه زمان می برد، استاد ریکی نقاط درونی مشخصی را در بدن دانشجو باز می کند تا انرژی بتواند از راه بدن او به سهولت و درستی انتقال یابد. بعد از اتمام کار استاد، دانشجو جریانی را در دستانش به شکل گرما، لرزش یا خارش و گاهی هم به شکل های دیگر حس می کند، سپس دستورالعمل استفاده از این انرژی داده می شود و بخش های متفاوت بدن به منظور دریافت انرژی چه بر روی خود و یا دیگران آموزش داده می شود، بعد از انجام عمل کانالیزه شدن، حتی اگر فرد از این درمان برای خودش یا برای دیگران استفاده نکند، این انرژی از بین نمی رود و حتی کاهش نمی یابد. وقتی که این فرآیند یک بار برای فردی انجام  می شود، او این انرژی را تا پایان عمرش به همراه خواهد داشت. ریکی طی درمان، به صورت خودکار تعادل را به انرژی فرد باز می گرداند.

آیا درمان ریکی برای سلامتی مفید است؟

درمانگران ریکی فواید بی شماری برای آن قائل هستند، آن ها معتقدند که ریکی در تمام سطوح درمانی فیزیکی، ذهنی، احساسی و روحی عمل می کند و باعث از بین رفتن عوامل بازدارنده و مسدود کننده جسمی و حسی مثل اضطراب می شوند و جسم را از سم های متراکم موجود در بدن رها می سازد و بدن را از سموم انباشته شده پاک می کند، به ترک عادت های ناخواسته و اعتیاد کمک می کند، نیروی خلاقه را افزایش می دهد، به افزایش قدرت حافظه کمک می کند، برای غلبه بر عصبانیت و ترس مفید است، بی خوابی و چاقی مفرط، خستگی، رخوت و میگرن را درمان می کند و موجب افزایش اعتماد به نفس می شود.
بیماری هایی که به صورت طولانی مدت فرد را گرفتار کرده اند، به درمان بلند مدت نیز، نیاز دارند، از این رو برای بازگشت جسم به حالت توازن اولیه نیاز به ریکی بیشتری است، امکان رفع مشکلات، معلولیت های مادرزادی و یا بهبود عضو جدا شده از بدن به وسیله ریکی وجود ندارد، اما علائم این گونه بیماری ها از طریق ریکی از بین خواهند رفت، در کل ریکی به ایجاد توازن در بدن فرد بیمار کمک می کند تا بدن قادر به بهبود خود باشد.

پزشکان و سایر شاغلین درگیر در حیطه بهداشت و درمان برای تجویز یک روش درمانی به بیماران، به شواهدی در باب ایمن و موثر بودن آن روش نیاز دارند. از نظر ایمنی، تاکنون در هیچ یک از مطالعات پژوهشی گزارشی از آثار منفی ریکی ذکر نشده است، این قابل درک است چرا که در درمان ریکی هیچ دارویی استفاده نمی شود و لمس کردن در ریکی بدون دستکاری است و حتی می تواند بدون تماس با بدن بیمار باشد.

محققان پزشکی عادت دارند که برای بیماری مشخص به بررسی روش های درمانی بپردازند و درمان هایی که برای بهبود تندرستی یا بازگرداندن تعادل استفاده می شود اگر قابل ارزیابی نباشد، نمی تواند آن ها را قانع کند، اما تحقیقات پزشکی برای پاسخ به پرسش هایی کاملا مشخص طراحی شده اند، اگر چه در پزشکی و روانشناسی از گذشته مفهوم تعادل نظام مند یا هم ایستایی مطرح بوده است، ولی از نظر تاریخی هیچ تعریف واضحی از این مفهوم وجود نداشته که بتواند در آزمایش این فرض که ریکی تعادل را بهبود می دهد، به کار گرفته شود. با توجه مبهم بودن تعریف استرس و متفاوت بودن بدن افراد مختلف و شرایطی که در آن به سر می برند، علم چطور می تواند تعادل یک فرد را اندازه بگیرد؟

با توجه به معضل تحقیقاتی که به خاطر ابهام در تعریف استرس وجود دارد، بروس مک اون، محقق مغز در دانشگاه راکفلر، مدلی جدید ارائه کرده است. مدل مک اون علاوه بر این که در شناخت تفاوت استرس مضر و مفید و راه های کاهش استرس مضر کمک می کند، مجموعه ابزارهایی نیز ارائه می دهد که پژوهشگران می توانند برای تعیین آثار استرس و واکنش بیمار به معالجات کاهنده ی استرس به کار ببرند.

پژوهش هایی که به بررسی ریکی پرداخته اند، مقیاس هایی برای درد، اضطراب و استرس، از قبیل تعداد ضربان قلب، فشار خون، کورتیزول بزاقی و نیز مقیاس هایی برای فرسودگی شغلی و اثربخشی درمان را به کار برده اند. مقیاس های مشخص تر دیگری برای توانبخشی پس از سکته، افسردگی و سایر شرایط حاد به کار رفته است. با توجه به ماهیت پیچیده ی ریکی، این مقیاس ها ممکن است نتوانند به میزان کافی تجربه ی زندگی افرادی که ریکی دریافت می کنند را ثبت کنند. مقیاس هایی که شامل کیفیت زندگی، رضایت بیمار و کاهش استرس می باشند بیشترین پتانسیل را برای نشان دادن مزایای ریکی دارند.

عدم توانایی فناوری امروزی در ثبت وجود بیو میدان ها (biofield) و بررسی ویژگی ها یا اندازه گیری تغییرات آن، مانع دیگری برای انجام پژوهش هایی است که برای اثبات اثر ریکی انجام می شود. تجهیزات تداخل کوانتومی ابررسانا (SQUID) میدان های مغناطیسی بسیار کوچک را اندازه می گیرند و شاید در آینده برای این تحقیقات مفید باشند. بحث بر سر بهترین روش برای تحقیق در مورد درمان هایی مانند ریکی و تلاش برای تحقیق در این زمینه ادامه دارد. با این حال تحقیق در مورد ریکی تازه در ابتدای راه است.

مطالعات منتشر شده اثر ریکی را بر میزان هورمون های استرس، فشار خون، تعداد ضربان قلب و حساسیت سیستم ایمنی و نیز گزارشات ذهنی اضطراب، درد و افسردگی بررسی کرده اند. تا کنون تحقیقات کمی درباره ی تاثیر ریکی انجام گرفته و هیچ یک از آن ها به درستی طراحی نشده اند. بیشتر نتایج پژوهش های قوی تر، توانایی ریکی در کاهش اضطراب و درد را تایید می کنند و کارآیی آن را در تشدید و تمدد اعصاب، بهبود نشانه های خستگی و افسردگی و تقویت تندرستی عمومی نشان می دهند.

مولفان مختلفی تاثیر مثبت ریکی را در مراقبت های پرستاری از جمله کاربرد در مراقبت های بحرانی، سرطان شناسی، قبل و بعد از اقدام درمانی و مداخله پرستاری برای درد، اضطراب و استرس ثبت کرده اند، همچنین متخصصان درمانی از ریکی به عنوان یک راهبرد خود مراقبتی، برای کاهش فرسودگی شغلی و افزایش رضایت شغلی بهره می برند. در یک مطالعه آزمایشی، ریکی به پرستاران آموزش داده شد و نظرات بعدی آن ها با نظر افرادی که در جاهای دیگر، خود مراقبتی ریکی را انجام داده یا توسط دیگری ریکی دریافت کرده اند همسو بود. پرستاران گزارش کردند که احساس درد کمتر، دلسوزی، هوشیاری، قدرت و آرامش بیشتری هستند و کنترل بیشتری بر احساساتشان دارند. یافته های این پژوهش کیفی که درباره ی خود مراقبتی به روش ریکی در میان پرستاران و با زمینه های مدیریت استرس، خود بهبودی، معنویت و رشته های عصبی پاراسیمپاتیک انجام شد، تاثیر مثبت ریکی را در این مورد به اثبات رساند. امروزه ریکی به طور روزافزونی به عنوان بخشی از برنامه های تندرستی محیط کار برای جبران فرسودگی شغلی و بهبود توانایی های مراقبت های بهداشتی و همچنین در صنعت های دیگر و نیز مراکز تندرستی دانشگاه ها به کار می رود.