مصاحبه شغلی چیست؟

اصلی ترین سرمایه هر سازمانی، نیروی انسانی آن سازمان است، زیرا یک سازمان با توجه به توانایی ها مهارت ها و تخصص کارکنان خود به تعیین اهدافش می پردازد به همین علت وجود کارکنان توانمند برای مدیر بسیار حائز اهمیت است. مصاحبه شغلی معمولی ترین روش گزینش کارکنان در ادارات، سازمان ها و شرکت ها است. مصاحبه شغلی معمولا به صورت حضوری انجام می شود و معمولاً بین یک مصاحبه شونده و یک یا چند مصاحبه کننده صورت خواهد گرفت. مصاحبه شغلی یکی از بهترین روش های شناخت متقاضی است که از طریق آن می توان به ویژگی ها، دیدگاه ها و خواسته های آن ها پی برد. از طریق مصاحبه شغلی، متقاضی جهت تصدی جایگاه مورد نظر مورد سنجش قرار گرفته و میزان تناسب خصوصیات وی با شرایط آن شغل، ارزیابی می شود .

یکی از مهم ترین دلایلی که افراد در شرکت ها پذیرفته نمی شوند، مصاحبه شغلی است، مصاحبه شغلی می تواند تاثیر فوق العاده ای بر روی آینده افراد بگذارد.

طرفین یک مصاحبه شغلی چه کسانی هستند؟

طرفین یک مصاحبه دو گروه مصاحبه کننده و مصاحبه شونده هستند که در ادامه با هم به بررسی هر کدام می پردازیم.

مصاحبه کننده

 نماینده شرکت یا سازمان استخدام کننده می باشد که اطلاعات و خواسته های کلی سازمان متبوع خود را در طول مصاحبه به متقاضی ارائه نموده و از طریق پرسش و پاسخ به اطلاعات جامعی از ویژگی ها و خصوصیات و دیدگاه های وی دست پیدا می کند. یک مصاحبه کننده باید کاملاً به نیازهای سازمان اشراف داشته باشد تا بتواند با انتخابی درست و تخصصی، در جهت برآورده سازی آن ها اقدام نماید.

یک مصاحبه کننده حرفه ای به دور از هر گونه پیش داوری در مقابل مصاحبه شونده قرار گرفته و سعی می کند به شناختی کامل از وی دست یابد. این شخص در طول مصاحبه شغلی تنها در پی یافتن نقاط ضعف متقاضی نبوده و با انعطاف پذیری خاصی، از اشتباهات سهوی و کم اهمیت آن ها چشم پوشی می نماید. از سوی دیگر به سرعت تحت تاثیر ویژگی ها و توانمندی های مثبت آن ها نیز قرار نگرفته و در صورت نیاز با برگزاری جلسات دیگری، دست به راستی آزمایی می زند.

لین تیلور، کارشناس محیط کاری دولتی در ارتباط با برخی سوالاتی که توسط مصاحبه کنندگان برا ی آشکار سازی عیب و ایراد شخص مصاحبه شونده بیان می شود، می گوید: این سوالات فقط برای مچ گیری نیستند، بلکه این نوع سوالات می تواند به مدیران استخدامی کمک کند تا از دردسر ها و بی نظمی های مصاحبه های سنتی فاصله بگیرند و به شخصیت حقیقی اشخاص دست پیدا کنند.

مصاحبه شونده

 فردی است که خود را واجد شرایط تصدی شغل مربوطه دانسته و برای بررسی شرایط و هم چنین قانع ساختن مصاحبه کنندگان سازمان مربوطه، نسبت به توانایی ها و ویژگی های خود، در جلسه مصاحبه شغلی حضور می یابد. مصاحبه شونده باید به خوبی توانمندی های خود را شناخته و خواسته های خود را بداند و بتواند خود را به طور کامل به مصاحبه کنندگان معرفی نماید. مصاحبه شونده باید توجه داشته باشد که بیش از آن که او مشتاق یافتن شغل مناسب می باشد، سازمان برگزار کننده مصاحبه، در پی استخدام نیروی خوب و توانمند است. پس باید با اعتماد به نفس کامل و به دور از هر گونه اغراق و دروغ، تنها به فکر قانع ساختن آن ها با تکیه بر توانایی های خود باشد.

تیلور در ارتباط با افراد مصاحبه شونده می گوید: باید محتاطانه پیش روید، اگر شخصی قابل اعتماد و متعهد هستید. اگر بابت شوخی های زیرکانه مورد تحسین دیگران واقع می شوید، نباید این خصوصیات را در محاصبه کاری به نمایش بگذارید، بلکه باید در بیان خصوصیات خود رفتاری محافظ کارانه در پیش بگیرید. این شخص بیان می کند که اکثر کارفرما ها به دنبال افرادی با توانایی کار تیمی هستند که در زمان تحت فشار بودن، رفتاری معقولانه داشته باشند.

آیا مصاحبه شغلی تنها حضوری انجام می شود؟

مصاحبه های شغلی معمولا به چندین روش انجام می شود، اما بیشتر زمان ها حضوری بوده به گونه ای که افراد مصاحبه شونده با یک شخص در شرکت یا سازمان به صحبت کردن در مورد امور مختلف می پردازند. البته گاهی اوقات مصاحبه ها از راه دور و به صورت تلفنی انجام می شوند، این نوع مصاحبه ها برای افرادی انجام می شود که در مسیر های دور زندگی می کنند و قادر به رفت و آمد نخواهند بود.

داشتن برخورد مناسب و ظاهری آراسته می تواند تاثیرات مثبتی در مصاحبه شغلی داشته باشد.

نکاتی که باید مصاحبه شونده در طول مصاحبه شغلی به آن ها توجه کند چیست؟

مصاحبه شونده در طول مصاحبه ی خود باید به نکات مهمی توجه کند، در ادامه هر یک از تکنیک های که باید در مصاحبه شغلی رعایت شود را شرح خواهیم داد.

رزومه

مصاحبه شونده می بایست خلاصه ای از تجربیات و سوابق شغلی گذشته خود، مدارک تحصیلی و گواهینامه های معتبر مرتبط با شغل مربوطه و مواردی از این دست را با خطی خوانا و بسیار مرتب به صورت تایپی تهیه نموده و در اختیار مصاحبه کنندگان قرار دهد. می توانیم در رزومه به شرح مختصری از توانایی ها و تخصص های خود نیز اشاره نمائیم. بررسی رزومه قبل از برگزاری جلسه مصاحبه، اطلاعات مفید و موثری را در اختیار مصاحبه کنندگان قرار می دهد که می تواند تاثیر بسیاری در تصمیم گیری نهایی آن ها داشته باشد. پس باید برای تهیه آن وقت گذاشته و با کمال دقت و صداقت، آن را تنظیم کنیم و دقت داشته باشیم که نوع توضیحات و جمله بندی، کاملاً واضح و روشن باشد.

وضع ظاهری

اولین موضوعی که در نظر مصاحبه کنندگان جلب توجه نموده و آن ها را به شناختی نسبی از ما می رساند، وضعیت ظاهری ما است. وضعیت ظاهری مصاحبه شونده به نوعی ویترین شخصیت و رفتار وی تلقی شده و لزوم توجه به آن بر کسی پوشیده نیست. یک مصاحبه شونده حرفه ای در روز مصاحبه استحمام می کند، لباس مناسب، مرتب و تمیز بر تن می کند، موهایش را به خوبی مرتب کرده و به بهداشت دهان و دندان خود توجه می کند و با ظاهری بسیار آراسته و موجه در جلسه حاضر شده و برگ برنده بسیار مهمی را درهمان ابتدا، برای مصاحبه کنندگان رو می کند.

بیان و کلام در مصاحبه شغلی

 یک مصاحبه شونده حرفه ای بسیار مختصر و گزیده صحبت می کند، بحث را از مسیر اصلی منحرف نمی سازد، بی جهت مصاحبه کنندگان را تأیید نکرده و از آن ها سوال نمی کند، دست از خود ستایی برداشته و در کمال صداقت، شیوا و بلیغ صحبت کرده و از اصطلاحات و عبارات وزین و ارزشمند استفاده می کند و هرگز سبک گفتاری توهین آمیز و غیر مودبانه را به کار نمی برد.

حضرت علی (ع) می فرماید : ارزش هر انسانی، زیر زبان او نهفته است.

تکنیک های روانشناسی در مصاحبه شغلی چیست؟

 اگر یک مصاحبه کننده می خواهد از یک مصاحبه شغلی سربلند بیرون بیاید، باید علاوه بر موارد ذکر شده، تکنیک های روانشناسی را به خوبی شناخته و آن ها را بکار بگیرد.

برای مثال، قبل از شروع و انجام مصاحبه، این باور را در خود به وجود بیاورد که قطعاً در این مصاحبه سربلند و موفق خواهد بود یا این که قبل از برگزاری جلسه به آن جا رفته و با ساختمان و فضای مصاحبه ارتباط برقرار کند. از لحاظ مالی و شخصیتی خود را توانمند دانسته و هرگز خود را محتاج و نیازمند به آن شغل نداند و این ذهنیت را در خود به وجود بیاورد که این، تنها موقعیت در زندگی او نبوده و در صورت عدم موفقیت، همواره موقعیت های بیشتر و بهتری وجود دارد. هم چنین می تواند قبل از آغاز و در طول برگزاری دلیلی برای علاقمند شدن و نزدیک تر شدن به مصاحبه کنندگان بیابد تا از این طریق بتواند با انرژی و انگیزه بیشتری روال مصاحبه را ادامه دهد. یک مصاحبه شونده باید همواره با اعتماد به نفس بالا در مقابل مصاحبه کنندگان قرار بگیرد.

نبایدها در مصاحبه شغلی

 یک مصاحبه شونده علاوه بر این که می داند چه کارهایی می بایست انجام دهد، باید به این موضوع هم اشراف داشته باشد که از انجام برخی کارها و رفتار ها در طول مصاحبه دوری نماید. برخی از نبایدهای مصاحبه شغلی از این قرار هستند:

هرگز با مصاحبه کنندگان بحث و جدل نکنیم

باید سعی کنیم از طریق راه کارهای مسالمت آمیز و منطقی آن ها را به توانمندی های خود آگاه ساخته و به ادامه همکاری مجاب سازیم.

نقطه ضعف های خود را کتمان نکنیم

اگر نقطه ضعفی را در خود سراغ داریم، آن را بپذیریم و خاضعانه بیان کنیم. این اقدام نشان دهنده انتقاد پذیری و صداقت ما بوده و نه تنها نمره ای منفی برای ما تلقی نمی گردد، بلکه ما را در نظر مصاحبه کننده در جایگاه بالاتری قرار می دهد.

  جلسه را در دست خود نگیریم

هرگز از طریق زیاده گویی و یا فضل فروشی، خود را به جلسه تحمیل نکنیم. این عمل در نگاه مصاحبه کننده، به تکبر و غرور بیش از حد ما تعبیر شده و امکان استخدام ما را تا میزان قابل توجهی کاهش می دهد.

تأخیر نکنیم

اگر در اولین جلسه معارفه و مصاحبه، دیر برسیم، خود را در نگاه مصاحبه کننده فردی بی مبالات و بی نظم جلوه می دهیم. اگر این اتفاق را رقم زدیم بهتر است قید استخدام در آن سازمان را زده و شانس خود را در جای دیگر جست و جو کنیم.

در طول جلسه خود را بی حوصله نشان ندهیم، سوالات بی ربط و بی مورد نپرسیم و هرگز از شغل و همکاران قبلی خود بدگویی نکنیم.

نکاتی که یک مصاحبه کننده باید به آن ها توجه کند چیست؟

یک مصاحبه کننده حرفه ای، با دقت تمام قبل از جلسه مصاحبه سوالات را طراحی می کند، فضا و محیط را برای یک مصاحبه مطلوب آماده می سازد، به مصاحبه شونده خوش آمد گفته و حس خوبی را در وی به وجود می آورد، سوالات باز پرسیده و به مصاحبه شونده فرصت عرض اندام می دهد، بیشتر سوال می کند تا این که پاسخ گو باشد، شرایط سازمان و شغل مربوطه را به کلی تشریح نموده و انتظارات و خواسته های مورد نظر را بیان می کند، به طور موثر به صحبت های متقاضی گوش می کند، نکات مهم را یادداشت نموده و یا ضبط می نماید و در نهایت با مرور اطلاعات، اظهار نظرنهایی خود را با توجه به نکات مثبت و هم چنین رعایت رفتار عادلانه به سازمان اعلام می کند. لازم به ذکر است نباید برای اظهارنظر نهایی عجله نمود، زیرا ممکن است مصاحبه شوندگان بعدی قابلیت ها و توانایی های بیشتر و موثرتری داشته باشند.

در نهایت می توان گفت مصاحبه شغلی علاوه بر تاثیر در سرنوشت مصاحبه شوندگان نقشی حیاتی در موفقیت ها و شکست های یک سازمان یا شرکت ایفا می کند و لزوم دقت نظر و توجه ویژه به آن، ازدوظایف بسیار مهم مسئولان تامین نیروی انسانی یک سازمان می باشد. چه بسا یک انتخاب اشتباه عجولانه، عواقب جبران ناپذیری را بر دوش یک اداره و یا سازمان تحمیل می نماید.

کلام پایانی این که یک مصاحبه شغلی برگزار می گردد تا مصاحبه کننندگان پاسخ این 3 سوال مهم را دریابند:

 1 – آیا داوطلب، توانایی انجام کار و مسئولیت مربوطه را دارد؟

2 – در صورت دارا بودن مهارت و ظرفیت لازم، با چه کیفیتی آن کار را به انجام می رساند؟ (سنجش میزان انگیزه و مسئولیت پذیری )

3 – چگونه می توان او را با سایر داوطلبان مقایسه و بهترین گزینه را انتخاب کرد؟