چگونه اهداف SMART تعیین کنیم؟

همه ی ما در زندگی خود افرادی را دیده ایم که مدام از این شاخه به آن شاخه می پرند و هر چند سال یکبار رشته تحصیلی، شغل و یا رشته ورزشی خود را تغییر می دهند و با وجود تلاشی که می کنند، دستاورد خاصی ندارند، حقیقت این است که این افراد مهلت زمانی برای اهداف خود در نظر نمی گیرند و گاهی اهداف آن ها واقع بینانه و قابل ارزیابی نیست.
زیگ زیگلار می گوید: “ هدفی که به درستی تعیین شده به نیمه راه رسیده است!”
در این مقاله می آموزیم که چگونه به صورت اسمارت هدف گذاری کنیم و در فعالیت های روزانه و در مسیر دستیابی به اهداف به پیشرفت قابل توجهی برسیم.

هدف SMART چگونه عمل می کند؟

اسمارت چارچوبی جهت تنظیم اهداف است. هدف SMART، مشخص (Specific)، قابل اندازه‌گیری (Measurable)، دست یافتنی (Achievable) مرتبط (Relevant) و در محدوده زمانی مشخص (Timely)  است، وقتی اهداف به صورت شفاف، قابل اندازه گیری و در محدوده ی زمانی مشخص تعیین می شوند، مسیر دستیابی به آن هدف هموارتر شده و با ایجاد دید وسیع تر و با تمرکز بیشتر به فعالیت ها و اقدامات آگاهانه به موفقیت خواهیم رسید، به طوری که این پیشرفت قابل سنجش و اندازه گیری باشد، در واقع با هدف گذاری اسمارت قادر خواهیم بود مسیر موفقیت خود را به روشنی و شفافیت ببینیم و به دلیل محدوده زمانی مشخص شده، اشتیاق و انگیزه خود را برای دستیابی به هدف حفظ کنیم.
انتخاب اهداف SMART (هوشمند) در بخش های مختلف زندگی الزامی است، زیرا موجب می شوند نگاه رو به جلو داشته و روی اهداف بلند مدت و کوتاه مدت تمرکز کنیم و با ارزیابی و اندازه گیری، اقداماتی را که تاثیری در روند ما به سوی هدف ندارند، حذف و نقشه ی راه و برنامه ی عملیاتی مطلوبی ترسیم کنیم.

معیار های اهداف SMART

در ادامه معیارهای اهداف SMART را بررسی می کنیم.

دقیق و مشخص

اهداف ما باید به طور شفاف و دقیق مشخص شوند تا مغز تمرکز بیشتری به نتیجه نهایی داشته باشد، اهدافی که کلی هستند همان رویاها و آرزوها هستند و افراد دقیقا نمی دانند که چکار باید انجام دهند و از چه مسیری حرکت کنند تا به هدف برسند. موفقیت و دستاورهایی را که می خواهیم باید با جزئیات تصور کنیم، در این صورت است که اهداف به زندگی ما معنا خواهند بخشیده و به آن ها متعهد خواهیم بود، در واقع هدف باید به گونه ای مشخص شود که هم برای ما و هم برای دیگران قابل فهم و درک باشد، به طور مثال در اهداف SMART ما نمی توانیم به صورت کلی بگوئیم که ” می خواهم به وزن مناسب برسم”، بلکه می گوئیم “طی 6 ماه آینده با 3 جلسه رفتن به باشگاه ورزشی و میل کردن غذاهای سالم و کم کالری” 15 کیلو وزن کم خواهم کرد.

1-به چه میزانی
2-در چه مدت زمانی
3-با چه اقداماتی

به طور مثال، در هفته ی آینده 2 کتاب مطالعه خواهم کرد و 7 مقاله علمی خواهم نوشت و یا در ماه آینده نیازهای آموزشی خود را شناسایی و 2 دوره آموزشی شرکت خواهم کرد.
اندازه گیری درست، میزان پیشرفت ما را نشان خواهد داد، با مطابقت پیشرفت روزانه و هفتگی با معیارهای تعیین شده، قادر خواهیم بود بخشی از نتیجه نهایی را در پایان روز و هفته ببینیم، در نتیجه اعتماد به نفس ما افزایش پیدا کرده و اشتیاق و انگیزه برای ادامه مسیر بیشتر خواهد شد.
برای این که در برنامه ریزی های روزانه و هفتگی موثرتر و متمرکزتر باشیم، اپلیکیشن های کاربردی مثل Todoist ،Any Do، Trello ، Evernote ، Ticktick وجود دارد که می توانیم از آن ها بهره ببریم.

قابل دستیابی

زمانی که هدف خود را تعیین می کنیم، باید ببینیم این هدف چقدر واقع گرایانه و تحقق پذیر است. ما در یک سال نمی توانیم سرمایه خود را 10 برابر کنیم و یا 50 خانوار را از فقر نجات دهیم، اهداف باید در ما شور و اشتیاق و انگیزه برای دستیابی به وجود بیاورند و از طرفی برای تحقق آن ها نباید به شانس و اقبال و یا عامل بیرونی دیگری متکی بود، اهداف نباید آن قدر بزرگ و دور از دسترس باشند که روحیه ما را تضعیف و عملکردمان را کاهش دهند، هدف باید مطابق با توانایی ها، استعدادها، امکانات و منابع باشد که با تحقق آن انرژی گرفته، توانمندی های ما نیز ارتقاء یافته و انگیزه دست یابی به اهداف بزرگ تر ایجاد شود.

در این مرحله باید اهداف را واقع بینانه تنظیم کنیم، زیرا وظیفه ماست که دقیقا مشخص کنیم چه می خواهیم و با تحقق آن هدف چه تاثیر مثبتی در زندگی ما رخ خواهد داد. تکنیکی که در این بخش می توان بکار برد این است که لیست اهداف را مرور کرده و به ابتدای آن ها کلمه “چرا” اضافه کنیم. چرا آن اهداف را نوشته ایم؟ آیا پاسخ آن “چراها” اشتیاق و انگیزه فراوان در ما ایجاد می کنند یا خیر؟
اگر نتوانیم در یک جمله پاسخ سوالات خود را بدهیم، باید آن هدف را از لیست خود حذف کنیم.

محدود به زمان

داشتن مهلت زمانی یکی از معیارهای هدف SMART است، با تعیین بازه زمانی، انگیزه و انرژی ما معطوف هدف می شود و ضرورت و ارزشمندی هدف تا حصول نتیجه نهایی حفظ می شود، این معیار باعث می شود که در مسیر هدف، درگیر کارهای روزمره نشویم و برای تحقق خواسته خود تمرکز کنیم و رو به جلو حرکت کنیم. با تعیین جدول زمانی روزانه، هفتگی، ماهانه، 3ماهه و یا مدت زمان طولانی تر، انگیزه مطلوبی برای حرکت رو به جلو به دست خواهیم آورد.

محدود کردن فعالیت، منجر به ایجاد چالش می شود و ما به صورت ذاتی به آن عکس العمل نشان می دهیم، به طور مثال در یک آزمون شخص تمام تلاش خود را می کند که در بازه تعیین شده پاسخ سوالات را کامل کند، یا در یک مسابقه ورزشی، تیم ها سعی می کنند در بازه تعیین شده به برد برسند.
می توانیم اهداف را به صورت کمی نیز در نظر بگیریم، به طور مثال در 3 ماه آینده 40 عنوان مقاله بنویسیم و با تعیین بازه زمانی، اهداف را نسبت به زمان حساس کنیم

مرتبط و هم راستا

در این مرحله باید بررسی کنیم که هدف منتخب با سایر اهداف مرتبط و در یک راستا باشد. در این مرحله باید بتوانیم به چند سوال پاسخ مناسب بدهیم.

• آیا هدفی که در نظر گرفتیم مرتبط با ارزش های اصلی ماست؟
• آیا هدفی که در نظر داریم هم راستا با ماموریت و چشم انداز زندگی ماست؟
• آیا هدف منتخب بخش های چرخ زندگی را پشتیبانی می کند؟
• آیا من برای این هدف شخص مناسبی هستم؟
• آیا از لحاظ زمانی مناسب است؟

به طور مثال، می خواهیم شغل جدیدی انتخاب کنیم، اما آیا با ارزش های اصلی و چشم انداز زندگی من در یک راستا است؟ آیا شخص مناسبی برای این شغل هستم؟ آیا برای ارتقاء توانایی ها و کسب مهارت های بیشتر، زمان کافی دارم؟ آیا با دستیابی به این شغل، شرایط خانوادگی و اجتماعی من مطلوب تر می شود؟
با پاسخ به این سوالات مطمئن می شویم هدفی که قرار است تمرکز، انرژی و زمان خود را به آن اختصاص دهیم به قدری ارزشمند است که با دست یابی به آن به خود ببالیم و افتخار کنیم و در زندگی وضعیت مطلوب تر را تجربه کنیم، اگر این طور نیست باید در آن هدف تجدید نظر کنیم..

مزایای اهداف SMART چیست؟

SMART، تکنیکی مهم و اثربخش است که شفافیت، انگیزه و تمرکز لازم برای دستیابی به هدف را در اختیار ما قرار می دهد و امروزه این تکنیک در کل دنیا مورد استفاده قرار می گیرد و نتایج قطعی ارائه می کند.

دستیابی به اهداف بلند مدت برای ذهن سخت و دور از دسترس است و این موضوع باعث عدم شکل گیری انگیزه و اقدام می شود، با تعیین اهداف SMART قادر خواهیم بود ذهنیت مثبت نسبت به توانایی ها و اهداف خود داشته باشیم و مسیر دستیابی به آن ها را هموار ببینیم، به این ترتیب اعتماد به نفس ما افزایش یافته و با نتایج بدست آمده از اهداف کوتاه مدت، تمرکز بیشتری در فعالیت ها به دست می آوریم و از زمان حال نیز لذت می بریم.

یادمان باشد که باید تلاش و اقدامات ما برای موفقیت در زمان حال، با نگاه به آینده باشد. بی شک در طی مسیر رخدادها و موضوعات خارجی، می توانند انگیزه، احساسات و باورهای ما را تحت تاثیر قرار دهند، اما با تعیین اهداف اسمارت قادر خواهیم بود زمان حال و آینده را کنترل کرده و بدون وابستگی به عامل بیرونی و با ایجاد تعهد دورنی نسبت به اهداف، حرکت کنیم.

با انتخاب اهداف اسمارت این امکان را خواهیم داشت که آگاهانه عمل کنیم و پیشرفت قابل اندازه گیری و مشخصی داشته و دید روشن تری به اقدامات و عملکرد خود داشته باشیم.

بکارگیری این تکنیک در اهداف شغلی و کسب و کار که میزان رقابت در آن بالا بوده و دستیابی به موفقیت دشوار است، با توجه به معیارهای دست یافتنی بودن، قابل اندازه گیری، زمانبندی و واقع گرایانه بسیار موثر می باشد.

مهم ترین نکات در تعیین اهداف SMART

• اهداف را خلاقانه انتخاب کنم و بابت آن ها شکرگزار باشیم و لذت ببریم.
• اهداف را واقع بینانه انتخاب کنیم تا انگیزه حرکت داشته باشیم و با رسیدن به هر موفقیت کوچک جشن بگیریم.
• از زمان حال لذت ببریم و شکرگزار موفقیت های فعلی باشیم و احساس خوب خود را مادام به آینده موکول نکنیم.
• اهداف کوتاه مدت تعیین کنیم و با دستیابی به آن ها اعتماد به نفس و ایمان خود را برای دستیابی به زندگی ایده آل تقویت کنیم.