گوش دادن فعال و موثر

                       

گوش دادن فعال همانطور كه ميدانيم تفاوتي اساسي با شنيدن دارد. گوش كردن بر خلاف شنيـــدن كه مبنايي صرفا فيزيولوژيكي دارد ؛‌ فرايندي شناختي ، ذهنـــي و نحليلي است. بطور كلي گوش دادن شامل درك ، تعبير و تفسير شنيده هاي ماست. گوش دادن شامل 4 سطح مختلف ميباشد . سطـح اول ، گوش دادن ظاهـــــري است و سطح دوم به گوش دادن مكالمه اي معروف است. گوش دادن فعال كه موضوع اين مقاله نيز ميباشد در سطح سوم فرايند گوش دادن و قبل از سطح چهارم كه با عنوان گوش دادن عميق شناخته ميشود ، واقع شده است. گوش دادن فعال با تمركز كامل و تقريبا با حضور تمام حواس پنجگانه صورت ميپذيرد.

بطور خلاصه گوش كردن فعال با سكوت آغاز ميگردد ، به كمك رفتار و زبان بدن تثبيت ميگردد، با تاييد گوينده ادامه يافته و در نهايت با طرح پرسش و بازگو كردن و جمع بندي مطالب اصلـــي كه توسط سخنران مطرح گرديده است به پايان ميرسد.

گوش دادن فعال يكي از مهمترين مهارتهاي ارتباط موثر ميباشد.

نكات مهم و حياتي در گوش دادن فعال كدامند ؟

پيشاپيش خود را براي پاسخ دادن آماده نكنيم

به هنگام گوش دادن ، مدام به اين موضوع فكـــر نكنيم كه هر لحظه امكان دارد پرسشي از شما به عمل آيد. اين كار تمركز ما را كاهـــــش داده و فرايند گوش دادن را با اختلال مواجه خواهد ساخت. بلكه بايد با تمام حواس ، به سخنــــان طرف مقابل گوش كنيم و هنگاميكه مورد سئوال واقع شويم ، مقداري مكث كرده و پس از فكر كردن به پرسش مطرح شده ، پاسخي مناسب ارائه دهيم.

مهارت طرح سئوال را جدي بگيريم

يكي از مهمترين مهارتها و نشانه هاي گوش دادن فعــــال ، پرسيدن سئوال از سخنگوست. وقتي پرسشي مناسب و مرتبط را مطرح ميسازيم ، اين بـــاور را در گوينده تقويت ميكنيم كه با دقت به سخنانش گوش داده و قصد داريم از موضوع مطرح شده نتيجه اي قابل قبول بدست آوريم. با اين اقدام به مخاطبي جذاب براي هر سخنران تبديل خواهيـــم شد. البته سئوال مطرح شده نبايـــــد غير مرتبط يا به قصد خاصــي چالش برانگيز باشد. طرح اينگونه سئوالات ميزان اعتبار ما را در هر جمعي بشدت كاهش خواهد داد.

يادداشت برداري در گوش دادن فعال

هنگاميكــه در حال گوش دادن به سخنان طرف مقابلمـــــان هستيم ، ميبايست نكات مهم و اساسي سخنراني و يا سئوالاتـــــي كه در ذهنمان شكل ميگيرد را يادداشت نماييم. اين اقدام نشانه توجه ويژه ما به سخنان مطرح شده بوده و ما را به عنوان گوش كننــده اي فعال ، به ديگران معرفي خواهد نمود. البته بايد به خاطر داشتــــــه باشيم كه نبايد در طول مدت سخنراني ، مشغول يادداشت كردن باشيم و ارتباط چشمي خود را با گوينـــده از دست بدهيم. اين اقدام ممكن است نتيجه اي معكوس به همراه داشته باشد.

سخنان گوينده را قطع نكنيم

اين يكي از بدترين اقداماتي است كه ممكن است در جلسه گفت و شنود از ما سر بزند. با اين كار نشان ميدهيم ، همزمان كه طرف مقابل ما مشغول سخن گفتـــــن ميباشد، ذهن ما درگير اهداف و مقاصد خودمان بوده و توجه خاصي ، نسبت به وي نداشتــه ايم. ضمن اينكه تكرار اين حركت ممكن است تمركز سخنگو را از بين برده و موجب ناراحتي يا حتي عصبانيت او شود. در سطح وسيعتر ممكن است اين حركت ، امكان ادامه گفتگو را ازطرفين سلب كرده و جلسه ، بدون خروجي خاصي به پايان برسد.

با سخنگو همدلي كرده و در زمان مناسب او را تشويق كنيم

هنگاميكه سخنران درباره موضوعــي احساسي يا اجتماعي سخن ميگويد و از نظر روحي دچار حالتي عاطفي و احساســـي ميشــود ، از طريق بيان عباراتي كوتاه و يا حركات خاص صورت ، با او اظهار همدلي كنيم و يا وقتــــي در حال بازگو كردن موفقيتهاي خود بوده و يا موضوعي پسنديده و انساني را مطرح ميســــــازد ، از طريق لبخند زدن و يا تكان دادن سر به نشانه تاييد ، او را مورد تشويق قرار دهيم. مجموعه اين اقدامــات باعث دلگرمي سخنران شده و آرامش و اطمينان قابل توجهي را براي او در ادامه سخنراني به ارمغان خواهد آورد.

صبور باشيم. يكي از رموز موفقيت در گوش دادن فعال ، صبوري است

در صورتيكه فردي صبور نباشيم ، مدام ميخواهيم افسار سخن را بدست بگيريم يا قبل از اينكه طرف مقابل ، سخنان خود را بطور كامل مطرح سازد؛ با پرسشهاي شتابزده ، نظم جلسه را بهم بريزيم. يا اينكه به محض طولاني شدن سخنان او ، مدام به ساعت خود نگاه كرده و بيقراري خود را به وي نشان دهيم. در صـــورت انجام اين اقدامات ، ما هرگز يك گوش كننده فعال شناخته نشده و صرفا يك شنونده خواهيم بود.

به زبان بدن، توجه ويژه داشته باشيم

آشنايي به مهارتهاي زبان بدن ، نقشي انكارناپذيــــــر در تبديل ما به يك گوش كننده فعال دارد. لبخند زدن ، تكان دادن سر به نشانه تاييد ،‌خم كردن بدن به سمت طرف مقابل و تماس چشمــــي ابزارهايي قدرتمند هستند كه ميتوانيم به كمك آنها ، هر سخنراني را شيفته خود سازيم.

اين اطمينان را در سخنران بوجود آوريم كه بدقت به سخنانش گوش ميكنيم

با استفـــاده از زبان بدن ، طرح پرسشهاي مناسب ، تكرار سخنان و همچنين تحسين سخنران ، اين اطمينان را در وي بوجود بياوريم كه ما بصورت فعال و موثر ، در حال گوش دادن به سخنانش هستيم.

گوش دادن فعال ، عزت و اعتماد به نفس ما را افزايش ميدهد

وقتي كه در نظر ديگران بعنــوان يك گوش كننده فعال و حرفه اي شناخته شويم ، بسياري از آنان ترجيح ميدهند ما را مخاطـــب سخنان خود ساخته و درد دلها و مسائل و مشكلاتشان را با ما در ميان بگذارند. اين اتفاق سبـــب خواهد شد كه ما خود را فردي مهم و قابل اتكا تلقي كرده و از عزت نفسي مثال زدنــــي برخوردار گرديم. در اين صورت ميتوانيم با اعتماد به نفس بابل به انجام وظايف خود در هر مجموعــــــه اي بپردازيم.

دستاوردهاي مهم گوش دادن فعال كدامند ؟

1)با گوش دادن فعال ، ما اين باور را در طرف مقابل خود بوجود مي آوريم كه سخنانش نــزد ما از ارزش و اهميت بسيار بالايي برخوردار است. در اين صورت وي يقين حاصل خواهد كرد كه ما براي او احترام ويژه اي قائل هستيم و ادامه ارتباط با او خواسته قلبي ماست. تحقق اين امر ، ميـــــزان ارتباطات موثر ما را بطرز شگفت انگيزي افزايش داده و ضريب موفقيت ما را در دسترسي به اهداف اجتماعي مان بالا خواهد برد.

2) گوش دادن فعال ، باعث تداوم صميميت و دوستيها شده و پايگاههاي اجتماعي قابل اتكايــي را برايمان بوجود خواهد آورد.

3) بوسيله گوش دادن فعال ميتوانيم دانش خود را درباره موضوعات مختلف بشدت افزايش دهيــم. اگر ميخواهيد اطلاعات خود را در زمينه هاي گوناگون بيفزاييد ، درقالب يك گوش كننده فعال ، در جلسات و همايشهاي مهم و ارزشمند شركت كنيد.

4)گوش دادن فعال و موثر ميتواند منجر به خلق ايده هاي جديد شده و آينده كاري و اجتماعي ما راد ستخوش تغييرا ت شگرف و اساسي نمايد. براي اين كار كافي است به سخنان كارشناســــان و متخصصين مربوط به حوزه علاقه يا فعاليت خود بطور موثر و فعال گوش فرادهيد.

5) ما با اين اقدام در واقع داريم علاوه بر جلب توجه و نظر ديگران ، در واقع به خودمان نيز كمك ميكنيم. اگر ما به سخنان ديگران ، فعالانه گوش كنيم زمانيكه ما در جايگاه سخنگو قرار ميگيريم ، آنان نيز تلاش ميكنند در اقدامي متقابل ، به سخنانمان با دقت كامل گوش فرا دهند. بدين ترتيب ميتوانيم تمام منظور و برنامه هاي فكري خود را بي كم و كاست به آنان انتقال دهيم.

عوامل ذهني موثر در گوش دادن فعال كدامند ؟

پيش زمينه ذهني نداشته باشيم

اگر در ذهن خود درباره موضوع ومورد گفتگو و يا فرد سخنـران ، زمينه چيني كنيم و دچار سوگيري فكري بشويم ، هرگز نميتوانيم با تمام دقت و تمركــــز در آن گفت و شنود به سخنان وي گوش كنيم. زيرا ذهنمان بشدت درگير پيشداوري و موضع گيري شده و ممكن است در حركات يا كلام ما نمود عيني يافتـــــه و برقراري يك ارتباط موثر را با مشكلات اساسي مواجه نمايد.

تفاوتهاي فردي و گوش دادن فعال

در صورتيكه با مهارتهاي رفتار شناسي و شخصيت شناســـــي آشنا باشيم ، به اين آگاهي خواهيم رسيد كه تمامي افراد از يك طرز فكر و عقيده واحد ، تبعيت نميكنند

و ديدگاههاي متفاوتي نسبت به هر موضوع خاص دارند. با اين بينش ديگر توقع نداريم تمامي افراد مانند ما بينديشند و در تمام مسائل با ما هم نظر باشند. پس براحتي و با آرامش ، به سخنانشــــان گوش فراداده و از برقراري يك ارتباط اثر بخش ، لذت خواهيم برد.

گوش دادن فعال و مثبت انديشی

اگر بتوانيم قبل از شنيدن سخنان ديگران ، ذهن خود را از افكار منفي تخليه نماييم و حسن نيت و نگرش مثبـــــت را جايگزين آن كنيم ، گوش دادن فعــال به امري آسان و لذتبخش تبديل خواهد شد.

با تفكرات و ديدگاههاي گوينده آشنا باشيم

اگر قبل از اينكه بخواهيم به سخنان فردي گـــوش فرادهيم ، بتوانيم از طريق مطالعه منابع موجود ، با خط فكري و ديدگاههاي وي آشنا شويم ، اين آمادگي ذهني در ما بوجود ميايد كه انتظار شنيدن چه سخناني را از وي داشته باشيــــم. در اين صورت و در طول فرايند گوش دادن فعال كمتر غافلگير شده و امكان بروز عكس العملهــاي پيش بيني نشده از سوي ما كه ممكن است شرايط ادامه گفتگو را به مخاطره بيندازد ، به حداقل خواهد رسيد.

ذهن خود را از مسائل غيرمرتبط خالي كنيم

ما بايد قبل از شروع فرايند گوش دادن فعال ، ذهن خود را از مسائل غيرمرتبط خالي كنيم. با انجام اين كار ميتوانيم با توجه كامل ، فقط به موضـــوع مورد بحث پرداخته و با تمركز كامل به سخنان طرف مقابل گوش فرادهيمو او را از برقراري ارتبـاط با خود خرسند سازيم.

گوش دادن فعال يكي از مهمترين مهارتهاي ارتباطي است كه زمينه ساز ارتباطات مفيــد و موثري شده و موفقيتهاي اجتماعي فراواني را براي ما به ارمغان خواهد آورد. بشرطيكه در اين فراينـــد به گونه اي عمل كنيم كه اين باور در طرف مقابل بوجود آيد كه او در نظر ما ، مهمترين فرد جهــان محسوب ميشود.