ایموجی ها از شکلک خنده به وجود آمده اند، شکلک خنده در دهه 1960 به عنوان اولین شکلک مورد استفاده قرار گرفت. این شکلک از یک صورت زرد رنگ و دو نقطه به عنوان چشم ها و یک برش پهن که بیانگر لبخند بود تشکیل شده بود و بر روی دکمه ها و تی شرت ها چاپ می شد. در دهه 1980 این نماد همه گیر شده و گسترش یافت و به عنوان یکی از ویژگی های فرهنگ غرب شناخته شد. اولین شکلک ها در دهه 1990 به وسیله «کوریتا» ژاپنی ایجاد شد. ایموجی ترکیبی از دو واژه ژاپنی بوده در لغت به معنای خط و تصویر است، او بیش از 170 ایموجی را ابداع کرد. این شکلک ها تنها با چند نقطه و پرانتز و حروف و عدد های انگلیسی سعی در ساخت یک صورت با حالت های متفاوت و رساندن مفاهیم متفاوتی داشتند، سپس با توسعه این شکلک ها توسط شرکت های مختلف و صاحب نام، ایموجی ها در بین تمام افراد دنیا گسترش یافت. نخست در هر نوع تلفن همراه ایموجی ها متفاوت بودند، اما اکنون ایموجی ها در تمامی مدل ها و برندهای تلفن همراه به یک شکل هستند و سعی دارند پیام یکسانی را مخابره کنند. در گذر زمان ایموجی ها توسعه یافتند و شکلک های بسیاری به آن ها اضافه شد از جمله جنسیت و رنگ های متفاوت که بیانگر نژاد های مختلف هستند.
ایموجی ها سعی در انتقال پیام و برقراری تعامل غیرکلامی دارند و بیش از 90 درصد ارتباطات افراد با یکدیگر را تعاملات غیرکلامی به خود اختصاص می دهند، بر اساس تحقیقات «ای مارکتر» به طور میانگین در روز نزدیک به 42 میلیارد پیام از طریق رسانه های اجتماعی بین افراد مخابره می شود که 6 میلیارد آن مربوط به ایموجی ها است، وی اشاره می کند که بیش از 90 درصد کاربران از ایموجی ها برای انتقال پیام و منظور خود استفاده می کنند، از سویی دیگر 72 درصد جوانان به کارگیری ایموجی ها را ساده تر از نوشتار می دانند.
آیا استفاده از ایموجی بیانگر دنیای درون ما است؟
روانشناسان بر این عقیده هستند که افراد بر اساس روحیات خود ایموجی مشخصی را استفاده می کنند، به بیان دیگر در صورتی که از ایموجی خندان استفاده می کنند می توان نتیجه گرفت که در زندگی واقعی نیز افرادی خوشحال و شاد هستند. ایموجی ها نشان دهنده احساسات فرد هستند و می توان گفت افراد با استفاده از ایموجی ها سعی در برون ریزی احساست خود دارند.
روانشناسان می گویند، افرادی که در فضای مجازی از ایموجی ها برای بیان احساسات خود استفاده می کنند در دنیای بیرون نیز به آسانی احساسات خود را نشان می دهند. از سویی دیگر استفاده از ایموجی های مختلف بیانگر خلاقیت در فرد است. افرادی که از ایموجی های متفاوت در انتقال پیام خود استفاده می کنند نسبت به افرادی که در ارتباطات خود و در شرایط متفاوت از ایموجی ها و شکلک های یکسانی استفاده می کنند، از خلاقیت بیشتری برخوردارند. در مقابل استفاده بیش از اندازه از این شکلک ها نشان از عدم ثبات در رفتار و منش افراد دارد، برخی افراد نیز دریافت بیش از اندازه شکلک ها را توهین تلقی می کنند.
تحقیقات انجام شده در خصوص ایموجی ها نشان می دهد که این شکلک ها دارای مفاهیم فرهنگی هستند و متناسب با فرهنگ هر جامعه رمزگذاری شده اند و ممکن است به کارگیری آن ها در فرهنگ های متفاوت باعث بروز ابهام شود، حتی در جوامعی که زبان و فرهنگ یکسانی دارند امکان بروز چنین ابهامی وجود دارد و پیام دارای ابهام می تواند خطرناک باشد.
به چه دلایلی از ایموجی استفاده می کنیم؟
در استفاده و انتخاب ایموجی ها، گیرنده پیام بسیار مهم است. انتقال ایموجی به فردی که زیاد با او ارتباط نداریم یا به درستی او را نمی شیناسیم به جای انتقال یک پیام مثبت، نتیجه منفی به دنبال دارد، علاوه بر آن بهتر است زمانی شکلک ها به کار برده شوند که در ابهام زدایی از پیام و انتقال احساسات به فرستنده پیام کمک کند، از سویی استفاده از شکلک ها در بین افراد مسن تر و در ارتباطات رسمی چندان مطلوب نمی باشد.
به کارگیری شکلک های مشابه در سراسر جهان به انتقال راحت تر پیام در بین افراد مختلف کمک می کند و باعث توسعه ارتباطات میان فردی می شود. افراد به جای به کارگیری یک جمله یا عبارت برای بیان احساسات خود، تنها با ارسال یک شکلک تمام مفهوم مورد نظر خود را به گیرنده منتقل می کنند، از سویی دیگر استفاده از ایموجی ها باعث ایجاد اختلال در فراگیری مهارت های نوشتاری افراد می شود، به گونه ای که فرد نمی تواند بدون به کارگیری شکلک ها، مفهوم مورد نظر یا احساس خود را به گیرنده منتقل کند.
راحتی، سادگی و دستیابی به احساسات فرستنده پیام، انگیزه اصلی کاربران برای استفاده از ایموجی ها است. ایموجی ها می توانند به کاربران در بیان خود و ساخت هویتشان کمک کنند. ایموجی ها برای ترویج تعامل در ارتباطات میان فردی استفاده می شوند و به واسطه ی آن ها می توان لحن احساس خود را منتقل کرد و از ابهام موجود در کلمات کاست. ایموجی ها باعث تقویت متن می شوند، اما همان طور که گفته شد می توانند باعث ضعف در گفتار فرد نیز شوند. ایموجی ها برای بیان خوش آمدگویی و حفظ و تقویت روابط اجتماعی به کار برده می شوند، از سویی نیز ممکن است برای فریب افراد به کار برده شوند، زیرا فرد می تواند احساسی دروغین را از طریق آن ها منتقل کند.
آیا استفاده از شکلک یکسان از سوی مردان و زنان یک مفهوم دارد؟
جنسیت در استفاده از ایموجی ها مؤثر است. اگر چه فهم شکلک ها در زنان و مردان یکسان است، اما زنان بیشتر و به گونه ای مثبت از شکلک ها استفاده می کنند، در صورتی که مردان ترجیح می دهند پیام خود را به شکل نوشتاری ارسال کنند تا ارسال ایموجی ها، البته این تمایل به نوع ارتباط نیز بستگی دارد. در ارتباطات گروهی و جمعی، زنان بیشتر ترجیح می دهند از شکلک ها استفاده کنند در حالی که در ارتباطات خصوصی ممکن است این قضیه صادق نباشد. زنان ایموجی ها را پر معنا تر، واضح تر و آشناتر یا به عبارتی خودمانی تر می دانند، مردان ترجیح می دهند از شکلک های مشابه و یکسانی استفاده کنند تا باعث تقویت بیان عاطفی شوند. هنگامی که مردان و زنان از یک ایموجی یکسان استفاده می کنند، گیرنده پیام احساسی متفاوت را دریافت می کند، به بیان دیگر اگر زنان نسبت به مردان از شکلک هایی بیان کننده خون گرمی و محبت بیشتر است استفاده کنند، جذاب تر و مناسب تر به نظر می رسد در حالی که اگر مردان از ایموجی هایی استفاده کنند که میزان محبت و خون گرمی کمتری را در بر دارد و کمتر دوستانه هستند، جذاب تر و مناسب تر خواهد بود، به بیانی دیگر استفاده از ایموجی هایی که بیانگر احساسات شدید هستند برای مردان و زنان به یک اندازه دارای مفهوم و ارزش نیست و به یک اندازه بر مخاطب اثر نمی گذارد، در صورتی که مردان از چنین شکلک هایی استفاده کنند برای مخاطب جذابیت چندانی ندارد و شاید حتی مخاطب آن را درست نداند و نتواند آن را بپذیرد، اما اگر زنان در استفاده از ایموجی ها، احساسات ضعیف تری را بیان کنند، از نظر مخاطب چندان جذاب نیست و به گونه ای آن را حقیقی و عمیق نمی پندارد.
آیا در انتخاب شکل ها تفاوت فرهنگی نیز اثرگذار است؟
استفاده از ایموجی ها بر اساس ترکیبی از مفاهیم اجتماعی، زبانی و فرهنگی است و عوامل بسیاری مانند پیشینه فرهنگی، محیط زندگی، محیط زبانی و گروه کاربران بر آن مؤثر است، تفاوت های فرهنگی تأثیر قابل توجهی در استفاده از شکلک ها دارد، برخی از کاربردهای خاص ایموجی ها با پیشینه فرهنگی ارتباط نزدیکی دارد، به طور مثال فنلاندی ها، هندی ها و پاکستانی ها از ایموجی های خاص مطابق با فرهنگ خود استفاده می کنند.
از نظر رفتار استفاده از ایموجی ها بر پایه ابعاد فرهنگی «هافستد»، افرادی که در کشورهایی با فاصله قدرت زیاد، زندگی می کنند از شکلک ها بیشتر برای بیان احساسات منفی خود استفاده می کنند. در حالی که افرادی که در کشورهایی زندگی می کنند که عدم اطمینان و فردگرایی در آن ها زیاد است، در هنگام انتقال احساسات و عواطف مثبت خود از شکلک ها استفاده می کنند، به طور مثال کاربران چینی در مقایسه با اسپانیایی ها، بیشتر از نشانه های غیر کلامی و ایموجی ها برای نشان دادن احساسات منفی خود استفاده می کنند، همچنین تحقیقات نشان داده است که هنگ کنگی ها و امریکایی ها در بیان نظرات خود در وبسایت رستوران ها از شکلک های مختلفی استفاده می کنند، این تفاوت بیانگر تفاوت در فرهنگ ها و نحوه به کارگیری شکلک ها می باشد،، تفاوت فرهنگی تنها مربوط به تفاوت میان کشورهای مختلف نیست، بلکه منظور تفاوت های فرهنگی موجود در یک کشور نیز می باشد.
استفاده از شکلک ها تا حدی تحت تاثیر طیف وسیعی از شاخص های توسعه ملی همانند امید به زندگی، نرخ مالیات، تجارت و سرانه تولید ناخالص داخلی است. پژوهشی نشان داده است که متمایز ترین ویژگی استفاده از ایموجی ها در کشورهای جهان اول (امریکای شمالی، اروپای غربی، روسیه و استرالیا) به دلیل فقدان احساسات بوده است، در حالی که در کشورهای جهان دوم (امریکای جنوبی، اروپای شرقی، هند، چین، مراکش، الجزایر و تونس) شکلک ها به شیوه های خاص تر و از نظر عاطفی واضح تر و شفاف تر استفاده می شوند، از سویی دیگر در کشورهای جهان سوم (آنگولا، نیجریه، سودان، اردن، عربستان سعودی، یمن، پاکستان، نپال و فیلیپین) از شکلک های مثبت و منفی به گونه ای متعادل استفاده می شود و در گروه آخر در کشورهای جهان چهارم شامل برخی کشورهای افریقایی، بیشتر از ایموجی های منفی استفاده می شود.
شکلک ها بیانگر بالا بودن میزان حساسیت متنی به ارتباطات زبانی هستند، به این معنی که به شدت به محیط های زبانی و متنی وابسته اند، به عنوان مثال تحقیقات نشان می دهد شباهت زیادی بین استفاده از ایموجی ها در انگلیس و امریکا به دلیل زبان مشترک آن ها است در صورتی که این شباهت در مقایسه بین زبان های ایتالیایی و اسپانیایی کمتر وجود دارد، البته نحوه استفاده از ایموجی ها در بین گروه های فرهنگی خاص متفاوت است، به طور مثال نوجوانان ژاپنی روش های نوآورانه ای برای استفاده از ایموجی ها پیدا کرده اند تا بتوانند روابط خود را مدیریت کرده و به زیبایی و به گونه ای کاملاً فرهنگی، خود را بیان کنند.
همچنین استفاده از ایموجی ها به نحوه روابط بین فردی نیز ارتباط دارد، یعنی هر چه ارتباط افراد با یکدیگر مؤدبانه تر و غیرصمیمی تر باشد، از ایموجی های انتزاعی تر، هندسی و ایستا تر استفاده می کنند، در مقابل اگر رابطه افراد صمیمی تر و گرم تر باشد از ایموجی های خاص تر و سرزنده تر استفاده می کنند.
یکی از مهم ترین عوامل در استفاده از ایموجی ها تفاوت در پلتفورم ها است. شیوه ارائه ایموجی ها در سیستم عامل های مختلف به استفاده کاربران از شکلک ها تاثیر می گذارد. اگر چه ایموجی ها از یونی کد استفاده می کنند، اما شیوه ارائه آن ها در سیستم عامل های IOS، اندروید، مایکروسافت و سایر توسعه دهندگان مختلف، متفاوت است. مطالعات نشان داده است که ایموجی های موجود بر روی پلتفورم IOS نسبت به اندورید از زیبایی، جذابیت، معناداری، آشنایی و وضوح بیشتری برخوردار هستند. این تفاوت در نحوه نمایش در پلتفورم های مختلف باعث سوءتفاهم و شکاف در تفسیر احساسات و معنای شکلک ها هنگام استفاده از پلتفورم های مختلف می شود.
