تعارض بین افراد از بدو خلقت بوده و با زندگی انسان رابطه ای معنا دار، دارد و جزئی جدا نشدنی است. هر ازدواجی همواره با تعارض روبه رو است و همسران شیوه های مختلفی را برای حل آن اتخاذ می کنند. به عبارتی می توان گفت که ازدواجی سالم و سازنده است که به تعارضات سازنده منتج شود. به همین دلیل شناخت تعارض بین همسران از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
تعارض از اختلاف نظر نشات می گیرد و زمانی که دو فرد رابطه ای صمیمی با یک دیگر داشته باشند، امکان بروز تعارض بیش تر خواهد بود. منظور از تعارض در زندگی زناشویی عدم توافق و تفاهم میان همسران و یکسان نبودن دیدگاه ها، هدف ها و رفتارهای شان است.
تعارض ممکن است به رشد رابطه کمک کند یا به آن آسیب برساند. این که کدام روند در پیش گرفته شود به نحوه حل و فصل آن بستگی دارد. تعارض می تواند باعث آشکارسازی و دگرگونی در انتظارات از خود و شریک زندگی شود. هم چنین به طرفین کمک می کند تا میزان وابستگی و علاقه خود را به یک دیگر ارزیابی کرده و به آن پی ببرند. در مقابل اگر همسران در زندگی، دیدگاه، علایق و خواسته های طرف مقابل را نپذیرفته و بخواهند خواسته های خود را بر او تحمیل کنند، تعارض به شکل بحث وجدل نمایان می شود. در برخی موارد ممکن است نتایج نامناسب‌ی را به دنبال داشته باشد.
زمینه های آشکار و پنهان تعارض بین همسران چه هستند؟
در زندگی زناشویی دو نوع تعارض بیش تر نمایان می شود که عبارت اند از: زمینه های آشکار و زمینه های پنهان. در ادامه به تشریح هر کدام می پردازیم.
اختلافات آشکار
در زندگی زناشویی برخی اختلافات و تعارضات به صورت عینی و آشکار رخ می دهند. برخی از این تعارضات عبارت اند از:
دگرگونی در شخصیت
امکان دارد یکی از همسران پس از گذشت مدتی کوتاه ثبات شخصیتی خود را از دست بدهد و رفتاری متفاوت نسبت به قبل داشته باشد.
اتفاقات ناگوار
رخ دادن اتفاقاتی دور از انتظار افراد و نا خوشایند مانند تصادف، بیماری، از دست دادن کار و … باعث ایجاد سردرگمی در همسران شده و مشکلاتی به وجود آورد و رابطه آن‌ها را خدشه دار کند.
از دست دادن جذابیت های ظاهری
عواملی هم چون گذشت زمان، بیماری، بالا رفتن سن، افزایش وزن و .. باعث کاهش جذابیت ظاهری افراد می‌شود. درصورتی که هدف و انگیزه ازدواج جذابیت های ظاهری باشد پس از گذشت مدت زمانی کوتاه امکان دارد همسران نسبت به یک دیگر تمایلی نداشته باشند.
ایجاد مثلث عاطفی با فرزندان
درصورتی که یکی از والدین به فرزند خود توجه بیش تری نسبت به همسر داشته باشند، نارضایتی طرف مقابل را به همراه خواهد داشت.
مغایرت های دینی و اعتقادی
درصورتی که همسران دارای اعتقادات متفاوتی باشند و از نظر مذهبی در سطحی ناهمسان بزرگ شده باشند، امکان بروز اختلاف یا تعارض در ارتباط با حضور در مناسک مذهبی و انجام امور مذهبی و اعتقادی، وجود دارد.
تفاوت در فرهنگ و سنت ها
اقوام گوناگون دارای فرهنگ و آداب و رسوم متفاوتی هستند. وجود این تفاوت ها خود عاملی برای ایجاد و بروز تعارض است.
تفاوت در سطح اقتصادی
امروزه یکی از عوامل مهم در بروز تعارض و اختلاف در بین همسران، مشکلات اقتصادی است. میزان درآمد، انتظارات افراد، نحوه پس انداز و سرمایه‌گذاری و .. از عوامل بروز تعارض هستند.
گذراندن اوقات فراغت
نحوه گذراندن اوقات فراغت و مسائلی هم چون مقصد سفر، مدت زمان آن و یا همراهی سایرین در سفر می تواند موجب تعارض در بین همسران شود.
اختلافات نهان
علاوه بر عواملی که پیش تر ذکر شد، عواملی وجود دارند که آگاهی از آن‌ها چندان آسان نبوده و پنهان تلقی می شوند از جمله:
عدم علاقه همسران نسبت به یک دیگر
امکان دارد افراد در زندگی زناشویی نسبت به همسر خود علاقه ای نداشته باشند اما نمی خواهند به زندگی مشترک خود پایان دهند. عدم وجود علاقه در بین افراد باعث کاهش میزان بردباری آن ها می شود و با اختلافات زیادی مواجه خواهند شد.
تقسیم غیرعادلانه اختیارات
درصورتی که همسران میزان اختیارات را به شکلی قابل قبول باهم تقسیم کنند باعث ایجاد رضایت در طرفین و رسیدن به تفاهم و توافق می‌شود، اما اگر خلاف آن باشد و طرفین بخواهند تمام یا بخش اعظمی از اختیارات و قدرت را در اختیار داشته باشند با تعارض روبه رو خواهند شد.
عدم توجه به نیازهای یک دیگر
درصورتی که همسران به نیازهای مهم و بنیادی یک ه دیگر بی‌توجهی کنند، در زندگی با اختلاف و تعارض روبرو می‌شوند. این نیازها شامل نیاز به عشق ورزیدن، داشتن آرامش و آزادی می باشد.
شش مرحله برای حل تعارض بین همسران کدم اند؟
برای حل تعارض در بین همسران توجه به 6 مرحله یا گام الزامی است. این مراحل عبارت اند از:
مرحله اول: قبول تفاوت ها
افراد دارای تفاوت های زیادی در رفتار، نگرش، سبک زندگی و علایق و سلیقه ها هستند. در برخی موارد وجود همین تفاوت ها باعث تشکیل یک زندگی می شود. برخی افراد مایلند این تفاوت ها را در زندگی تجربه کنند. ازاین رو اقدام به ازدواج با فردی متفاوت با خود می کنند، اما ممکن است پس از گذشت مدت زمانی همین تفاوت ها باعث بروز اختلاف و تعارض شود و برای رفع این تعارضات باید سعی کرد تفاوت‌های شخص مقابل را پذیرفت.
مرحله دوم: چیرگی بر خود خواهی
یکی از علل بروز تعارض خود خواهی است. افراد همواره به دنبال آن هستند تا به اهداف شان دست یابند. درصورتی که در زندگی مشترک نیز تنها به دنبال رسیدن به اهداف و خواسته های خود باشند و به نیازها و اهداف طرف مقابل توجهی نکنند، با تعارض در زندگی روبرو خواهند شد. برای غلبه بر این ویژگی می بایست نیازهای طرف مقابل را بر نیازهای خود ارجح بدانند. درصورتی که هر دو طرف چنین باوری را بپذیرند و به آن عمل کنند، بسیاری از اختلافات حل خواهد شد.
مرحله سوم: پیش قدم بودن
برای رفع تعارضات نباید منتظر اقدام از سوی طرف مقابل بود. بهتر است فرد خود نخستین قدم را بردارد و به دنبال دستیابی به هدف والای خود یعنی رسیدن به آرامش باشند.
مرحله چهارم: ابراز احساسات
هنگامی که همسران نسبت به یکدیگر احساس خوبی داشته باشند و ارتباطی دوستانه بین آن ها برقرار باشد و به حرف های هم دیگر گوش دهند و هم دیگر را درک کنند، احساس سعادت و خوشبختی می کنند و در نتیجه در هنگام مقابله با تعارض سعی در رفع آن دارند. حل تعارض باعث ایجاد علاقه و عشق بین آن ها می شود.
مرحله پنجم: ایثار
با وجود علاقه همسران نسبت به یک دیگر باز هم ممکن است اختلافاتی مشاهده شود. در این مرحله یکی از راه های حل تعارض، ایثار و گذشت نسبت به طرف مقابل است. عنصر اصلی پایداری و رضایت مندی در زندگی مشترک، درخواست بخشش و قبول آن است. منظور از ایثار، غلبه بر خشم و عدم تنبیه و توبیخ طرف مقابل است.
مرحله ششم: برخورد مناسب در هنگام مواجه با بدی
برای رفع تعارض، همسران باید سعی کنند نسبت به رفتار بد طرف مقابل، واکنشی مناسب و درست از خود نشان دهند. نباید در این هنگام فرد دست به تلافی بزند. همسران می بایست تلاش کنند تا هنگام ناراحتی از طرف مقابل با خوش رویی و احترام صحبت کنند تا ارتباطی مؤثر شکل بگیرد و در نتیجه منجر به حل اختلافات شود.
کدام سبک در حل تعارض بین همسران مناسب است؟
پنج سبک برای مقابله و رفع تعارض وجود دارند که شامل سازش، اجتناب، رقابت، مصالحه و همکاری است. باید توجه داشت که هیچ کدام از سبک ها بر دیگری برتری ندارند. هرکدام از این سبک ها به واسطه شرایط معین مزایا و معایبی به همراه دارند. به عبارتی هرگز راه ساده ای برای حل تعارض وجود ندارد و بر حسب موقعیت باید بهترین رویکرد را اتخاذ کرد. در هنگام مواجهه با تعارض و حل آن بهتر است به عوامل مختلفی توجه کرد ازجمله: ارزش های بحث، شخصیت افراد درگیر تعارض و سطح سرمایه گذاری‌های فرد برای تداوم رابطه. بهترین شیوه حل تعارض روشی است که امکان رشد را به طرفین بدهد، از میزان مخرب بودن آن بکاهد و تعامل و ارتباط مؤثر و پایدار را به ارمغان آورد. از دیدگاه «سودی» هنجارهای فرهنگی و اجتماعی و جنسیت افراد درگیر تعارض بر انتخاب روش و سبک مقابله با تعارض اثر گذارند و به عقیده «مایتلو» سبک‌های تعارض در همه جوامع یکسان نیست، بلکه توجه به عواملی همچون قوم و نژاد افراد، سن، جنسیت و شرایط فرهنگی و اجتماعی، ضروری است.
