امروزه افراد در زندگی خود با عوامل استرس زای زیادی روبرو می شوند. برخی از این عوامل در محیط کار ایجاد می شود. وجود عوامل استرس زا در محیط کار باعث کاهش بازدهی می شود و در درازمدت اثرات مخربی را برای فرد و همچنین سازمان به دنبال دارد. برخی از عوامل استرس زا در محیط کار عبارت اند از:
- ابهام در نقش: داشتن نقش بیش تر از ظرفیت فرد و انتظار بیش ازحد از او خود عاملی بر ایجاد استرس است. عکس این موضوع نیز صدق می کند به این معنی که دارا بودن نقشی کم تر از ظرفیت فرد باعث نگرانی و اضطراب او خواهد شد. علاوه بر آن حجم بالای کار نیز به گونه ای فرسایشی بوده و موجب افزایش استرس می شود؛
- عدم امنیت شغلی و بیکاری
- شرایط محیطی نامطلوب
- تغییر و تحولات زندگی شخصی و کاری
- عدم تناسب روان شناختی شغل و شاغل
- و تعارض از دیگر عوامل بروز نگرانی در کارکنان است.
صاحب نظران مدیریت عقیده دارند نیروی انسانی اصلی ترین دارایی سازمان ها بوده و مزیتی رقابتی محسوب می شود. وجود روابط سالم بر پایه همکاری بین نیروی انسانی از اهمیت بالایی برخوردار است و مهم ترین عامل کسب موفقیت در سازمان ها می باشد.
چه راهکارهایی به رفع استرس در محیط کار کمک می کنند؟
برای کاهش استرس روش های بسیاری وجود دارد. برخی از این روش ها توسط فرد به کار گرفته می شوند و برخی راهکارها سازمانی هستند. از جمله روش های سازمانی برای کاهش استرس عبارت اند از:
- طراحی مناسب مشاغل
- حمایت احساسی و عاطفی
- ترویج فرهنگ مشارکت
- برگزاری دوره های آموزشی
همان طور که گفته شد برخی راهکارهای کاهش استرس فردی هستند. این راهکارها عبارت اند از:
- گرامی داشتن نظر دیگران
- پذیرش کمک سایر کارکنان
- یاد داشت کردن موقعیت ها و عوامل بروز استرس
- عدم انجام کارهای متعدد به صورت هم زمان
- هماهنگ عمل کردن با سایر کارکنان
- تشویق کارکنان به حمایت و پشتیبانی از یک دیگر
- اختصاص مدت زمان کوتاه در هنگام برگزاری جلسات اداری
- اولویت بندی کارها
- تهیه فهرست از نام افرادی که باعث افزایش استرس می شوند
- توجه به عواملی همچون تغذیه، خواب، ورزش و تعطیلات.
چه عواملی باعث بروز تعارض در سازمان می شود؟
همان طور که گفته شد تعارض یکی از عوامل ایجاد استرس در سازمان ها می باشد. تعارض خود باعث ناکامی در فرد می شود و این ناکامی موجب ایجاد استرس می شود و درنهایت به صورت خشم در فرد بروز می کند.
تعارض ممکن است در سطوح مختلف فردی، میان فردی، درون گروهی، سازمانی و درون سازمانی رخ دهد. تعارض در سطح سازمان بسیار رایج است و مدیران آن را به دو رده عوامل ساختاری که نشات گرفته از چیستی سازمان و شیوه ساماندهی کار است و عوامل انسانی که به جهت تفاوت های فردی ایجاد می شود، تقسیم بندی می کنند. در این مقاله به عوامل ساختاری اشاره خواهد شد.
عوامل ساختاری شامل موارد زیر است:
تخصص گرایی: با تخصصی شدن مشاغل، افراد برای انجام کاری معین به کسب مهارت می پردازند. ازاین رو افراد نسبت به کار دیگری تخصص و آگاهی کامل ندارد و باعث ایجاد تعارض در بین کارکنان می شود.
به هم وابستگی: در سازمان ها معمولاا افراد و گروه ها برای انجام کار خود به یک دیگر وابسته هستند. این روند باعث سهولت در کار و تصمیم گیری می‌شود اما هنگام بروز مشکل، کارکنان ممکن است با سرزنش یک دیگر یا گروه های دیگر مواجه شوند و تعارض ایجاد و تشدید شود.
منابع مشترک: هنگامی که کارکنان بخواهند از منابعی مشترک استفاده کنند احتمال بروز تعارض وجود دارد و درصورتی که منابع محدود باشند این تعارضات افزایش خواهد یافت.
هدف های متفاوت: در یک سازمان ممکن است گروه های مختلف اهداف متفاوتی را دنبال کرده و از اهداف یک دیگر بی اطلاع باشند، در این صورت با تعارض روبرو خواهند شد.
شکاف زیاد بین وجهه و اعتبار مشاغل: معمولاا در سازمان ها بین وجهه و اعتبار شغلی تفاوت زیادی مشاهده می شود. در چنین سازمان هایی مدیران نسبت به سایر کارکنان از امتیازهای بسیاری برخوردارند مانند انعطاف در ساعات کاری، امکان رسیدگی به کارهای شخصی در ساعت کاری و … . این تفاوت ها بین مدیران و سایر کارکنان که از مزایای کم تری برخوردارند، عامل بروز تعارض می باشند.
ابهام در مسئولیت و پاسخ گویی: در برخی سازمان ها ارباب رجوع هنگام مراجعه به سازمان به افراد مختلفی ارجاع داده می شود. این موضوع نشان دهنده آن است که حوزه مسئولیت کارکنان به صورت دقیق مشخص نیست و این ابهام موجب بروز تعارض در بین کارکنان می شود.
مدیران چه نقشی در کاهش استرس در محیط کار دارند؟
برخی مدیران بر این تصوراند که اگر استرس کارکنان کاهش یابد بازدهی کار نیز کاهش می یابد. آن ها بر این عقیده اند زمانی که کارکنان استرس نداشته باشند، محیط کار برای آن ها همانند خانه است؛ اما این تصور چندان درست نیست. مدیران با هدف دستیابی به اهداف، بازدهی و سود بیش تر بر کارکنان خود سخت می گیرند و به آن ها استرس وارد می کنند تا به نتیجه مطلوب دست یابند درحالی که وضعیت برعکس خواهد شد. ایجاد استرس در کارکنان هم از نظر روحی و روانی و هم مالی به سازمان ضرر می رساند. همان طور که پیش تر گفته شد نیروی انسانی جز سرمایه های سازمان است و افزایش آسیب های روحی و روانی به صورت مستقیم در بازدهی کار سازمان اثر می گذارد.
مدیران می توانند با استفاده از راهکارهای زیر استرس را در کارکنان کاهش داده و در مقابل بازدهی و سود را افزایش دهند:
افزایش اختیارات کارکنان: در زمان مواجهه با مسائل یکی از موثرترین راه های کاهش استرس و مدیریت آن، میزان اختیارات فرد است. به هر میزان که اختیارات کارکنان بیش تر باشد، میزان رضایت آن ها از شغل خود و درنتیجه بازدهی بیش تر می شود. منظور از افزایش اختیارات، داشتن قدرت تصمیم گیری در نحوه انجام کارها و سازمان دهی آن ها به روش خود کارکنان است.
آگاه کردن کارکنان نسبت به وضعیت سازمان: عدم آگاهی خود مهم ترین عامل ایجاد استرس است. این ندانستن می تواند در موضوعاتی همچون وضعیت سازمان و سطح انتظارات مدیر از کارکنان باشد.
کسب اطمینان از مهارت های مدیران میانی در مدیریت درست بر کارکنان: مدیران میانی واسطه میان کارکنان و مدیران هستند و باید شرایطی را فراهم کنند که کارکنان بتوانند به راحتی با آن ها مشکلات خود را در میان بگذارند. آن ها نقش مهمی در شغل های استرس زا برعهده دارند.
ترغیب کارکنان به گفتگو با یک دیگر و پشتیبانی از هم: کار کردن دائم در محل کار نمی تواند عاملی برای بازدهی بالا باشد. مدیران برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید شرایطی فراهم کنند که کارکنان بدون دلهره و تنبیه با هم گفتگو کنند. برقراری ارتباط با سایر کارکنان باعث افزایش دانش و تاثیر پذیری از دیگران می شود و با ایجاد فضایی مطلوب، در کاهش میزان استرس مؤثر است.
امکان ایجاد خلاقیت و نوآوری توسط کارکنان: خلاقیت و نوآوری در کار باعث کاهش یکنواختی و درنتیجه افزایش بازدهی در محیط کار می شود. مدیران باید شرایط مساعدی برای نو آوری و خلاقیت فراهم کنند.
ارتقا شیوه های استخدام و کارآموزی: کارکنان تازه کار معمولا استرس بیش تری از سایرین دارند. مدیر می بایست با انتخاب بهترین فرد و سپس آموزش آن ها از استرس آن ها بکاهد.
در مقاله حاضر به بررسی عوامل استرس زا و راهکارهای رفع آن در محیط کار پرداخته شد. همچنین عوامل بروز تعارض در سازمان مورد بررسی قرار گرفت. در انتها نیز به نقش مدیران در کاهش استرس اشاره شد.
Fantastic post but I was wondering if you could write a litte more on this subject? I’d be very grateful if you could elaborate a little bit more. Appreciate it!
Awesome blog you have here but I was curious if you knew of any community forums that cover the same topics talked about here? I’d really like to be a part of group where I can get suggestions from other knowledgeable individuals that share the same interest. If you have any recommendations, please let me know. Thank you!
My coder is trying to convince me to move to .net from PHP. I have always disliked the idea because of the expenses. But he’s tryiong none the less. I’ve been using Movable-type on various websites for about a year and am concerned about switching to another platform. I have heard good things about blogengine.net. Is there a way I can import all my wordpress content into it? Any kind of help would be really appreciated!
You are my aspiration, I possess few blogs and sometimes run out from to brand : (.
Helpful info. Lucky me I found your website unintentionally, and I’m shocked why this twist of fate did not came about earlier! I bookmarked it.
Thank you for sharing with us, I think this website genuinely stands out : D.
Please let me know if you’re looking for a article writer for your blog. You have some really good posts and I think I would be a good asset. If you ever want to take some of the load off, I’d really like to write some content for your blog in exchange for a link back to mine. Please send me an email if interested. Thank you!
The following time I learn a weblog, I hope that it doesnt disappoint me as much as this one. I imply, I know it was my option to learn, but I actually thought youd have one thing attention-grabbing to say. All I hear is a bunch of whining about one thing that you possibly can repair in the event you werent too busy in search of attention.
Great goods from you, man. I’ve understand your stuff previous to and you are just too excellent. I actually like what you have acquired here, really like what you are saying and the way in which you say it. You make it entertaining and you still care for to keep it wise. I can’t wait to read much more from you. This is really a tremendous site.
The very core of your writing whilst appearing reasonable in the beginning, did not settle very well with me personally after some time. Somewhere within the paragraphs you were able to make me a believer but only for a short while. I however have a problem with your leaps in assumptions and you would do well to help fill in those breaks. If you can accomplish that, I will definitely be fascinated.