حسابداری مدیریت چیست؟ چرا به حسابداری مدیریت نیاز داریم؟

– هدف اصلی حسابداری مدیریت را شرح دهید
– نحوه ی استفاده از بودجه ها در برنامه ریزی را توضیح دهید
– وجه تمایز بین حسابداری مدیریت و حسابداری مالی؟
– شباهت های موجود بین حسابداری مالی و حسابداری مدیریت کدامند؟
– دو ایده کلیدی در حسابداری مدیریت را بیان کنید
– تاثیر فن آوری اطلاعات بر رقابت، فرآیندهای تجاری و ارتباط شرکت ها یا فروشندگان و مشتریان؟

در آینده ممکن است مدیر بازاریابی یک شرکت، مدیر بخش منابع انسانی یک واحد تجاری و یا مدیر عامل شرکت خودتان باشید در چنین موقعیت هایی شما عملیات برنامه ریزی و ارزیابی کارمندان را به عهده خواهید گرفت و انواع تصمیمات را با استفاده از اطلاعات حسابداری اتخاذ خواهید نمود. در این موارد اطلاعات را از ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان انباشته و صورت جریان وجوه نقدی شرکت دریافت خواهید نمود. اما بخش عمده ی اطلاعات این صورت های مالی برای استفاده کنندگان خارجی اطلاعات حسابداری از قبیل سهامداران و اعتبار دهندگان مفید خواهد بود به علاوه شماه به اطلاعاتی که منحصراً برای مدیران شرکت به عنوان استفاده کنندگان داخلی اطلاعات حسابداری تهیه می شوند نیاز خواهید داشت این نوع اطلاعات به اطلاعات حسابداری مدیریت اشاره دارد.

حسابداری مالی بر رویه ها و مفاهیم حسابداری مورد استفاده در گزارش های تهیه شده برای استفاده کنندگان خارجی تاکید دارد. در مقابل، حسابداری مدیریت بر رویه ها و مفاهیم حسابداری مورد استفاده در گزارش های تهیه شده برای استفاده کنندگان داخلی اطلاعات حسابداری تاکید دارد.در این جا اصطلاحات مهم و ایده های کلیدی را معرفی می کنیم.

هدف حسابداری مدیریت

تمام مدیران در عمل به کنترل، ارزیابی عملیات و اتخاذ انواع تصمیمات نیاز دارند. هدف حسابداری مدیریت تهیه اطلاعات برای برنامه ریزی، کنترل و تصمیم گیری است. اگر هدف شما این است که درآینده مدیر کارآمد و موثری باشید درک بالا از حسابداری مدیریت، موضوعی لازم و اساسی است.

برنامه ریزی

برنامه ریزی برای تمام شرکت ها یک فعالیت کلیدی است در واقع، برنامه ابلاغ اهداف شرکت به کارمندان در جهت کمک به هماهنگی فعالیت های مختلف از قبیل فروش و تولید است. همچنین برنامه، منابع مورد نیاز برای دست یابی به اهداف شرکت را برآورده می کند.

بودجه ها در برنامه ریزی

برنامه های مالی تهیه شده توسط حسابداران مدیریت را بودجه می گویند. شرکت ها می توانند مجموعه وسیعی از بودجه ها را تهیه کنند برای مثال: بودحه ی سود، بیانگر سود پیش بینی شده است. بودجه ی جریان وجوه نقد، بیانگر جریان های ورودی و خروجی وجه نقد پیش بینی شده و بودجه ی تولید، بیانگر تعداد تولید پیش بینی شده و هزینه های مورد انتظار است.

---

دوره پیشنهادی: حسابداری دولتی

---

کنترل

کنترل سازمان از طریق ارزیابی عملکرد مدیران و کارکنانی که نسبت به عملکرد خودشان پاسخگو هستند انجام می گیرد. تمایز قائل شدن بین ارزیابی مدیران و ارزیابی عملیاتی که آن ها کنترل می کنند مهم است. ارزیابی عملکرد مدیران به منظور ارائه پاداش و یا جریمه ی آن ها نسبت ب عملکردشان است. این مورد به نوبه ی خود موجب ایجاد انگیزه در مدیران برای انجام کارها در سطح بالاتری می شود اگر ارزیابی حاکی از عملکرد خوب باشد مدیر ممکن است پاداش قابل توجهی دریافت نماید همچنین اگر ارزیابی حاکی از عملکرد ضعیف باشد.

احتمال اخراج مدیر نیز وجود خواهد داشت. چنانچه ارزیابی مدیران به طرح های ارتقای شغلی و پاداش مربوط باشد، آن ها به منظور اطمینان از ارزیابی مطلوب عملکردشان، تلاش بیشتری را در انجام وظایف نشان خواهدداد. البته مدیران به دلیل اینکه کارشان را دوست دارد برای جلب احترام همکاران، یا اتهام شغلشان با موفقیت، سخت کار می کنند. عملیات بدین جهت ارزیابی می شوند تا اطلاعاتی را در مورد این که آیا آن ها باید تغییر (مثلاً توساه داده شوند محدود شوند و یا اصلاح شوند) داده شوند را ایجاد کنند.

اگر چه گزارش های عملکرد جواب قطعی نمی دهند اما با این حال بسیار مفید و سودمند می باشند. مدیران می توانند به اقلامی که هزینه های آن ها از مقادیر واقعی دارای انحراف نامساعد بالایی هستند توجه بیشتری نمایند و از بررسی اقلامی که تحت کنترل یم باشند، اجتناب کنند. به عنوان مثال، بررسی حقوق و دستمزد، اجاره، استهلاک و یا سایر هزینه ها به دلیل آن که مبالغ آن ها با مبالغ بودجه شده یکسان بوده و با دارای اختلاف بسیار جزئی می باشد لازم به نظر نمی رسد معمولا مدیران در زمان استفاده از گزارش های عملکرد از اصل مدیریت بر پایه استثناء استفاده می کنند این بدین معناست که مدیریان انحرافات بزرگ را بررسی نموده و از بررسی انحرافات کوچک و جزئی صرفه نظر می کنند.

تصمیم گیری

تصمیم گیری بخشی جدا نشدنی از فرآیند برنامه ریزی و کنترل می باشد تصمیمات می توانند در مورد پاداش و جریمه مدیران و یا در مورد تغییر عملیات یا تجدید نظر در مورد طرح ها و برنامه ها باشد. آیا شرکت یک محصول جدید را باید تولیدکند؟ آیا تولید محصول را باید کاهش داد؟ آیا شرکت یک قطعه از یک محصول بزرگ را باید رأساً تولید کند یا این که برای تولید آن قطعه، با یک شرکت دیگر قرارداد امضاء کند؟ شرکت باید چه قیمتی را برای محصول جدید خود تعیین کند؟

این سوالات و نمونه ایی از مجموعه تصمیمات کلیدی است که شرکت ها با آن ها رو به رو می شوند. اتخاذ تصمیمات مناسب موجب کسب منافع آتی و بقاء شرکت خواهد شد.

---

دوره پیشنهادی: مهارت تصمیم گیری

---

مقایسه حسابداری مالی و مدیریت

تفاوت مهمی بین حسابداری مدیریت و حسابداری مالی وجود دارد:

1-    حسابداری مدیریت به جای استفاده کنندگان برون سازمانی،بر استفاده کنندگان درون سازمانی تأکید دارد.
2-    حسابداری مدیریت می تواند از اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) …… داشته باشد.  (Generally accepted accounting principles)
3-    حسابداری مدیریت توانایی تولید و ارائه اطلاعات تفضیلی تری را دارد.
4-    حسابداری مدیریت می تواند اطلاعات غیر پولی بیشتری راارائه دهد.
5-    حسابداری مدیریت بیشتر بر روی اینده تاکید دارد.

حسابداری مالی صرفاً به استفاده کنندگان برون سازمانی اطلاعات حسابداری کمک کرده در حالی که حسابداری مدیریت صرفاً به استفاده کنندگان درون سازمانی (مانند کارمندان شرکت) کمک می کند. استفاده کنندکان خارجی شامل سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و دولت می باشند. که برای تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری، اعتبار دهی و وضع قوانین و مقررات نیاز به اطلاعات دارند. نیازهای اطلاعاتی آنها از نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان داخلی متفاوت است. استفاده کنندگان داخلی برای برنامه ریزی، کنترل و تصمیم گیری به اطلاعات نیاز دارند.

شباهت های موجود بین حسابداری مدیریت و حسابداری مالی:

ما نباید در قالب گروه های استفاده کننده، بین حسابداری مالی و حسابداری مدریت بیش از حد اختلاف قائل شویم. اگر چه گزارش های حسابداری مالی صرفاً به استفاده کنندگان برون سازمانی کمک کرده و گزارش های حسابداری مدیریت صرفاً به استفاده کنندگان درون سازمانی کمک می کند. اما نباید فراموش کرد که مدیران از گزارش های حسابداری مالی استفاده زیادی می کنند و از طرف دیگر نیز برخی اوقات استفاده کنندگان برون سازمانی، آن دسته اطلاعات مالی که بیشتر برای استفاده کنندگان داخلی تهیه شده است را تقاضا می نمایند برای مثال، اعتبار دهندگان می توانند متقاضی ارائه اطلاعات تفضیلی در مورد جریان نقدی پروژه ها از مدیریت باشند.

دو ایده کلیدی در حسابداری مدیریت

در حسابداری مدیریت مفاهیم زیادی وجود دارد. اما، دو ایده در درک استفاده از اطلاعات حسابداری مدیریت در برنامه ریزی، کنترل و تصمیم گیری، نقش اساسی و بنیادین ایفا می کند. زمانی که فعالیت های تجاری انجام می دهید همواره این دو ایده را در ذهن خودداشته باشید. این ایده ها عبارتند از:

1-    تصمیم گیری بر تجزیه و تحلیل تفاضلی متکی است. برای گرفت یک تصمیم، تجزیه و تحلیلی از افزایش (کاهش) درآمدها و افزایش (کاهش) هزینه های مربوط به آن تصمیم باید انجام شود.
2-    آنچه را اندازه گیری کنید به دست خواهید آورد.

تصمیم گیری بر تجزیه و تحلیل تفاضلی تکیه دارد و تجزیه و تحلیل تفاضلی روش مناسبی برای حل تمام مشکلات تجاری است. اساساً تجزیه و تحلیل تفاضلی شامل محاسبه ی تفاوت در درآمد و هزینه ی تصمیمات مختلف (تصمیمات جایگزین) است. تفاوت در درآمد، درآمد افزایشی یک تصمیم نسبت به یک تصمیم جایگزین بوده و تفاوت در هزینه، هزینه ی افزایشی یک تصمیم نسبت به یک تصمیم جایگزین است، تصمیمی انتخاب می شود که منافع افزایشی (اختلاف بین درآمد افزایشی و هزینه ی افزایشی) بیشماری نسبت به سایر تصمیمات جایگزین داشته باشد.

دهه ی اطلاعات و حسابداری مدیریت

در سال های اخیر، پیشرفت در حوزه ی فن آوری اطلاعات موجب تغییرات اساسی در دسترسی به اطلاعات ودر نتیجه شکل تجارت شده است از این دوره به عنوان دهه ی اطلاعات یاد می شود. در حالی که هدف حسابداری مدیریت تهیه و ارائه اطلاعات برای برنامه ریزی، کنترل و تصمیم گیری است. بخشی از حسابداری مدیریت به فهم اثر فن آوری اطلاعات بر رقابت، فرآیندهای تجاری و ارتباط شرکت ها با فروشندگان و مشتریان مربوط است.

رقابت و فن آوری اطلاعات

رقابت تجاری از دهه 1970 میلادی تشدید یافته است تغییر مقررات خطوط هوایی و بانکی، حذف موانع معاملاتی در پاسخ به هر دو قرار داد تجاری آزاد آمریکای شمالی (NAFTA) و سازمان اتحادیه اروپا و توسعه اقتصادی در آسیا تماماً نقش مهمی را ایفا می کنند. هم اکنون، پیشرفت در فن آوری اطلاعات موجب تشدید رقابت و همچنین ایجاد فرصت ها و صرفه جویی در هزینه های شرکت ها گردیده است.

سیستم های نرم افزاری تاثیر گذار بر مدیریت زنجیره ی ارزش:

شرکت ها برای پردازش اطلاعات و بهبود عملیات زنجیره ارزش، از سیستم های نرم افزاری متنوع و متفاوتی استفاده می کنند در این جا به طور خلاصه در مورد 3 سیستم بحث خواهیم کرد:

1-    سیستم های برنامه ریزی منابع شرکت (ERP) (Enterprise resource Planning Systems)

سیستم های برنامه ریزی منابع شرکت موجب تکامل سیستم های برنامه ریزی درخواست های مواد اولیه (MRP)گردید که بیش از 20 سال استفاده می شدند. سیستم های برنامه ریزی ملزومات، موجب رایانه ایی شدن کنترل موجودی و برنامه ریزی تولید شده اند. خصوصیات کلیدی این سیستم ها، توانایی تهیه ی برنامه تولید جامع، تهیه صورت حساب های خرید مواد و ایجاد سفارش های خرید می باشد. سیستم های ERP موجب به روز شدن سیستم های MRP شده اند و دارای یکپارچگی بهتر، بانک اطلاعاتی وابسته به هم و دارای محیط گرافیکی بهتری هستند ویژگی این سیستم ها هم اکنون این است که دستورات مختلف حسابداری و مالی، منابع انسانی و تجاری را پشتیبانی می کنند.

2-    سیستم های مدیریت زنجیره ی تدارکات SCM) Supply chain manag ment system)

سیستم های مدیریت زنجیره ی تدارکات فعالیت های بین شرکت و فروشندگان و عرضه کنندگان) مواد و کالا را سازماندهی می کنند. و برای توسعه ی سود دهی، توسعه ی تولیدات و تحولات کالاها به مشتریان تلاش می نمایند. به وسیله ی …………… اطلاعات، زمان و هزینه ی نگهداری موجودی کاهش یافته و تحولات به موقع کالاها به مشتریان بهبود یافته است سیستم نرم افزاری SCM از برنامه ریزی بهتر جهت انجام سفارش ها و ردیابی محصولات و قطعات محصول بین شرکت ها در زنجیره ی تدارکات پشتبانی می کنند.

3-    سیستم مدیریت ارتباط با مشتریان CRM) Coustomer relation Ship manag  system)

سیستم های مدیریت ارتباط با مشتریان، موجب مکانیزه شدن ارائه پشتیبانی و خدمات به مشتریان شده و همچنین تجزیه و تحلیل بانک اطلاعاتی مشتریان راانجام می دهند سیستم های CRM به طور پیوسته ایی در حال تکامل بوده و موجب ایجاد تغییرات ارزشمند بر ارتباط شرکت با مشتریان شده اند.
برای مثال شرکت فدرال اکسپرس (Federal Express) به مشتریان خود اجازه داده است که بسته سفارشی خودشان را از طریق وب سایت دریافت کنند. و این خدمت هم اکنون همگانی شده و 10 سال قبل وجود نداشت.

تمرین: حسابداری مدیریت و حسابداری مالی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید و ویژگی های هر کدام را در سازمان مورد بررسی قرار دهید.