– صورت حساب سود و زیان را تشریح کنید
– صورت گردش وجوه نقد چه کارآیی هایی دارد
– قضاوت بهای تمام شده و هزینه های عملیاتی در چیست؟
– هدف از تهیه صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع چه می باشد؟
– روش های تهیه صورت جریان وجوه نقد کدامند؟

صورت حساب سود و زیان

پس از بررسی ترازنامه که یکی از صورت های مالی مهم می باشد و اطلاعات بخصوصی را درباره عملکرد مالی شرکت گزارش می کند به بررسی صورت حساب سود و زیان می پردازیم، یکی از گزارشات حسابداری که درامدهای فروش و هزینه های یک دوره مالی را تلخیص می کند صورتحساب سود و زیان نامیده می شود. به عبارت دیگر صورتحسابی است که عملکرد تجارتی یک شرکت را در کسب سود با استفاده از دارایی های شرکت در طی یک دوره مالی معین نشان میدهد با تهیه صورتحساب سود و زیان، نتایح عملیات یک دوره مالی واحد تجاری مشخص شده و دلایل سود آوری و یا زیان دهی آن واحد نشان داده می شود.

انواع صورت های مالی و شناخت آن

انواع حساب هایی که در صورتحساب سود (زیان) وجود دارد به شرح زیر می باشند:

درآمد فروش (ناخالص):

جمع قیمت صورتحساب های ارسالی مربوط به کالاهای تحویل شده یا خدمات انجام شده برای مشتریان طی دوره مالی را درآمد فروش می گویند. به عبارت دیگر مبالغی هستند که در ازای تحویل کالا، ارائه خدمات یا استفاده دیگران از حقوق و اموال واحد تجاری ایجاد شده و به شکل وجوه نقد، ایجاد دارایی (عمدتاً حساب دریافتنی) و یا کاهش بدهی تسویه می شوند. در صورتی که حاصل جمع برگشت از فروش و تخفیفات و تخفیفات نقدی فروش، از درآمد فروش ناخالص کسر شود فروش خالص بدست می آید.

(تخفیفات نقدی فروش + برگشت از فروش و تخفیفات) – فروش ناخالص = فروش خالص

– برگشت از فروش و تخفیفات نشان دهنده، ارزش کالایی است که توسط مشتریان مسترد می شود. تخفیفات مبالغی است که به علت معیوب بودن کالا، از قیمت فروش کسر می گردد.

– تخفیفات نقدی فروش مبالغی هستند که مشتریان به دلیل پرداخت به موقع بدهی خود، از آن برخوردار شده و استفاده می نمایند.

– بهای تمام شده کالای بفروش رفته (CGS): طبق اصل تطابق هزینه ها و درآمدها، هزینه هایی که برای ایجاد درآمد در طی یک دوره مالی تحقق پیدا کرده اند را باید از درآمدهای همان دوره کسر نمود. بهای تمام شده کالای فروش رفته، قیمت ارزشی است که برای همان میزان کالای فروش رفته تحقق پیدا کرده است.

در صورت سود و زیان های تمام شده کالای فروش رفته از فروش خالص کسر می گردد که نتیجه آن سود (زیان) ناویژه می باشد.

دوره پیشنهادی: کارگاه فروش حرفه ای

انواع صورت های مالی – صورت ناخالص:

مابه التفاوت درآمد (فروش) خالص و بهای تمام شده کالای فروش رفته سود ناحالص یا حاشیه فروش نامیده می شود

هزینه عملیاتی:

هزینه هایی هستند که از فعالیت اصلی و مستمر واحد تجاری ناشی شده باشند. عمده این هزینه ها شامل هزینه های توزیع، فروش، اداری و تشکیلاتی است این هزینه از دو قسمت ثابت و متغییر تشکیل شده است که با جمع این دو قسمت، کل هزینه های عملیاتی بدست می آید.

انواع صورت های مالی – سود ویژه عملیاتی:

انواع صورت های مالی - سود عملیاتی

مابه التفاوت سود ناخالص و هزینه های عملیاتی، سود ویژه عملیاتی نامیده می شود. به سود ویژه عملیاتی اصطلاحاً سود قبل از بهره و مالیات (EBIT) نیز می گویند. (Earning Befor Interest and Tax)

هزینه بهره:

هزینه ایی است که واحد تجاری در ازای استفاده از وجوه نقد اشخاص حقیقی در طی یک دوره مالی پرداخت کرده و یا در آینده پرداخت می کند. عمده هزینه های بهره واحدهای تجاری مربوط به اوراق قرضه (مشارکت) و یا بهره وام ها می باشد برای محاسبه هزینه بهره اوراق قرضه باید ارزش اسمی اوراق را در نرخ بهره اوراق ضرب نموده لذا خواهیم داشت:

نرخ بهره (سالیانه) × ارزش اسمی اوراق قرضه= بهره سالیانه اوراق قرضه I=m×I

I: نرخ بهره سالیانه اوراق M: ارزش اسمی I: میزان هزینه بهره یک دوره مالی

انواع صورت های مالی – سود قبل از مالیات (EBT):

مابه التفاوت هزینه بهره و سود قبل از بهره و مالیات (EBIT) را سود قبل از مالیات و یا سود مشمول مالیات می نامند. به عبارت دیگر سودیست که به آن مالیالت تعلق می گیرد.

مالیات:

حاصل ضرب نرح و یا ضرایب مالیات در سود مشمول مالیات (EBT)، میزان مالیات شرکت را نشان می دهد. ارتباط بین سود قبل از مالیات (EBT) و مالیات، مستقیم می باشد به این معنا که با افزایش سود قبل از مالیات (EBT)، میزان مالیات شرکت افزایش می یابد و بالعکس معمولاً نرخ ها و ضرایب مالیاتی به صورت پلکانی می باشند و ضرایب مالیاتی ثابت نیستند. با فرض اینکه نرخ مالیات ثابت باشد میزان مالیات از طریق فرمول زیر قابل محاسبه است.

نرخ (ضریب) مالیات × سود قبل از مالیا= مالیات T=EBT ×T

t= نرخ مالیات EBT: سود قبل از بهره و مالیات T: میزان مالیات

درس پیشنهادی: تحولات سیستم های پولی در ایران

سود ناخالص:

مابه التفاوت مالیات و سود قبل از بهره و مالیات (EBT)، سود میزان خالص واحد تجاری است بخشی از این سود به عنوان سود سهام پرداختنی (سهام ممتاز و عادی) و اندوخته های قانونی در نظر گرفته و باقی مانده به عنوان سود (زیان) انباشته پایان دوره لحاظ می شود.

سود سهامداران ممتاز:

سودی است که بین سهامداران ممتاز توزیع می گردد سهام ممتاز دارای ترخ سود از پیش تعیین شده می باشد. بر اساس نرخ و نوع سهام ممتاز، سود مربوطه به سهام ممتاز تعلق می گیرد برای محاسبه سود سهام ممتاز از فرمول زیر استفاده می شود:

نرخ سود×ارزش سهام ممتاز= سود سهام ممتاز

انواع صورت های مالی – اندوخته قانونی:

انواع صورت های مالی - اندوخته قانونی

طبق ماده 140 قانون تجارت، شرکت ها موظفند 5 درصد سود خالص پایان دوره را به عنوان اندوخته قانونی در نظر بگیرند و همین که مانده این حساب به ده درصد سرمایه شرکت رسیده، منظور نمودن آن اختیاری است و در صورتی که سرمایه شرکت افزایش یا به کسر 5 درصد ادامه خواهد یافت تا وقتی که اندوخته قانونی به ده درصد سرمایه بالغ گردد.

انواع صورت های مالی – سود سهامداران عادی:

سودی است که بین سهامداران عادی تقسیم می شود این سود با پیشنهاد هیئت مدیره و تصویب مجمع عمومی قابل پرداخت می باشد.

صورت گردش وجوه نقد:

صورت گردش وجوه نقد از صورت های مالی اساسی هر موسسه محسوب می شودو از آنجا که هر سرمایه گذار بیشتر از سود خود به امنیت و بازپرداخت اصل سرمایه گذاری از طرف موسسه توجه دارد این مهم را می تواند از طریق بررسی و تحلیل صورت های مالی بدست آورد. ترازنامه و صورت حساب سود و زیان بیانگر ساختار مالی و نتایج عملکرد واحد تجاری در یک مقطع و دوره معین هستند در حالی که صورت گردش وجوه نقد اطلاعات مفیدی در خصوص دریافت ها و پرداخت های وجه نقد به تفکیک هر یک از فعالیت های عمده شرکت ارائه کرده و سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان را در ارزیابی خالص جریان نقدی واحد تجاری کمک می کند.

همچنین این صورت بیانگر مدیریت گردش وجوه نقد توسط مدیران و چگونگی استفاده مناسب از وجوه نقد یک موسسه می باشد.

صورت جریان های نقدی باید اطلاعات کافی و جامعی از گردش وجوه نقدیک واحد تجاری طی یک دوره مالی و تمامی فعالیت های یک واحد تجاری در زمینه عملیات، بازده سرمایه گذارای و سودسهام، سرمایه گذاری و تأمین مالی طی دوره مزبور بیان می کند.

با استفاده از اطلاعات مندرج در این صورت وهمچنین اطلاعاتی که در سایر صورت های مالی و یادداشت های پیوست آن ها انشاء می شود می توان به اهداف زیر دست یافت.

الف) برآورد قابلیت واحد تجاری در ایجاد جریان های مثبتا نقدینگی در آینده
ب) ارزیابی قابلیت واحد تجاری در بازپرداخت تعهدات جاری، پرداخت سود سهام و نیاز به اخذ وجوه از منابع خارجی
ج) موارد اختلاف بین رقم وجوه نقد دریافتنی و پرداختنی
د: برآورد تاثیرات سرمایه گذاری نقدی و غیر نقدی و فعل انفعالات مالی و پولی واحد تجاری بر وضع مالی آن در آینده

روش های تهیه صورت جریان وجوه نقد:

برای تهیه صورت گردش وجوه نقد از دو روش مستقیم و غیرمستقیم استفاده می شود که به تشریح هر یک می پردازیم:

الف) روش مستقیم: مزیت اصلی روش مستقیم این است که دریافت ها و پرداخت های نقدی ناشی از عملیات را به تفکیک ارائه می کند. این روش در مقایسه با روش غیر مستقیم، تطابق بیشتری با هدف صورت جریان های نقدی (که همانا ارائه اطلاعات مربوط به دریافت ها و پرداخت های وجه نقد است) دارد.

ب) روش غیر مستقیم: مزیت اصلی روش غیرمستقیم توجه آن به علل تفاوت بین سود خالص و ناخالص جریان های نقدی ناشی از فعهالیت های عملیاتی است. در واقع اطلاعات ارائه شده از طریق روش غیرمستقیم، حلقه اتصال بین صورت جریان نقدی و صورت حساب سود (زیان) و ترازنامه است.

انواع صورت های مالی – صورت سود و زیان جامع

هدف از تهیه صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع، ارائه کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده طی یک دوره مالی می باشد. تمرکز، اصلی صورت سود و زیان بر درآمدها و هزینه های عملیاتی است. درآمد ها و هزینه های تنها در مواردی در صورتسود و زیان منعکس نمی شود که به طور مشخص به موجب استاندارد های حسابداری مستقیماً به حساب حقوق صاحبان سرمایه منظور شود. از آنجایی که جهت تصمیم گیری اقتصادی استفاده کنندگان صورت های مالی، آگاهی از کلیه جنبه های عملکرد مالی واحد تجاری طی دوره ضرورت دارد، لازم است کلیه درآمدها و هزیه های شناسایی شده طی آن دوره مورد ملاحظه قرارگیرد. بدین لحاظ تهیه و ارائه یک صورت مالی اساسی جدید با عنوان (صورت سود و زیان جامع) لازم است تا میزان افزایش یا کاهش حقوق صاحبان سرمایه از بابت درآمدها و هزینه های مختلف دوره نشان داده شود از آن جا که صورت سود و زیان جامع در برگیرنده کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده اعم از تحقق یافته و تحقق نیافته است سود یا زیان خالص دوره عالی به عنوان اولین قلم در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد این بدان معنی است که صورت سود و زیان دوره، یکی از اقلام صورت سود و زیان جامع را به تفضیل نشان می دهد و سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده، به طور جداگانه در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد.

تمرین: چگونه صورت سود و زیان با ترازنامه مرتبط می شوند؟

مدیریت مالی به چه معنا است؟ + هدف مدیریت مالی چیست؟