چگونه آداب غذا خوردن را به کودکان بیاموزیم ؟

میز غذای خانوادگی از اهمیت زیادی برخوردار است. کودکان نه تنها گرسنگی خود را سر میز غذا رفع می کنند، بلکه هم زمان خویشتن داری، ارزشهای خانوادگی، مهارتهای گفتاری و تعارف به میهمان را می آموزند. 
ما آداب خاص غذا خوری از جمله چگونگی استفاده از قاشق و چنگال را به کودک خود یاد می دهیم ، اما در واقع آموزش آنها اهمیت غذا خوردن جمعی را به عنوان یک مراسم فرهنگی مشخص می کند. 

اگر شما فرزندانی دارید، حتماً پیش آمده که رفتارهای نادرست آن ها باعث شرمندگی شما شده باشد.

ممکن است کودک در مراسم عروسی، دستش را در لیوان نوشیدنی فرو کند و یا دامنش را روی سرش بکشد.

گاهی اوقات والدین تصور می کنند کودکان آنها هرگز رفتار صحیح را یاد نمی گیرند.

پیش بینی تمام رفتارهای ناشایست کودک آسان نیست.

اما یادگیری رفتارهای درست، هم برای والدین و هم فرزندان، هدف غیرممکنی نیست.

گاهی اوقات والدین برای یاد دادن رفتارهای درست به فرزندانشان نیاز به کمک دارند؛ زیرا گاهی والدین امروزی دربارۀ درستی آنچه به فرزندانشان آموزش می دهند، تردید دارند.

وضعیت بدنی صحیح هنگام غذا خوردن را بیاموزیم 

هنگام نشستن سر میز غذا خوری، بدن شخص باید حدود 10سانتی متر با میز فاصله داشته باشد، هر دو پا روی زمین و پشت او صاف باشد. پشت میز غذا خوری انداختن پاها بر روی هم درست نیست، زیرا با تکان دادن آن ضربه ای به میز و یا فرد مقابل وارد می شود. 

در طول مدت غذا خورد پشت فرد باید صاف باشد. اگر کودک بخواهد به میز نزدیک شود، لازم است از کمر خم شود؛ او نباید شانه و پشت خود را خم کند، غذا باید به سمت دهان برده شود و خم کردن صورت به سوی غذا درست نیست. قرار دادن آرنج چپ روی میز و ساعد به دور بشقاب مانند آن است که از غذای خود محافظت می کنیم. 

بهترین روش آن است که غذا با یک دست خورده شود، در حالی که دست دیگر روی زانو قرار گرفته است. قرار دادن مچ ها در لبه میز قابل قبول است. 

آداب غذا خوردن روزمره 

کودکان آداب غذا خوردن را از والدین می آموزند. آنها آنچه پدر و مادر انجام می دهند یاد می گیرند نه آنچه را که به آنها می گوید. شام خوردن جمعی خانواده باید به عادت تبدیل شود.  اگر والدین تا دیر وقت کار می کنند و پس از کودکان شام می خورند، خوب است میوه و دسر را دور هم میل کنند. اوقاتی که خانواده دور هم جمع می شوند، هیچ جایگزینی ندارد. کودک وقتی مقررات اصلی غذا خوردن را یاد بگیرد، برای غذا خوردن در هر مکانی آماده خواهد بود. او باید موارد زیر را رعایت کند:

• •    آماده سر میز غذا بنشینید و قبل از نشستن دست ها را بشوید.
• •    در هنگام نشستن، دست را روی زانو بگذارد. 
• •    اگر دعا خوانده می شود، آرام بنشیند. 
• •    دستمال سفره را روی ران ها قرار دهد. 
• •    خوردن غذا را پس از آن که همه افراد غذا کشیدند، شروع کند. 
• •    فقط چند قطعه گوشت را به قطعات کوچک ببرد و پس از خوردن مجددا به سراغ بقیه قطعه بعدی برود. 
• •    غذا باید با دهان بسته خورده شده و صدای جویدن نباید شنیده شود. 
• •    پس از غذا باید از میزبان تشکر کرد. 
• •    دستمال سفره بهتر است به حالت شل تا شود و در سمت راست بشقاب قرار داده شود. 

در مورد غذای روزانه چه باید کرد

 

وقتی همه اعضای خانواده قبل از ورود مادر غذا بکشند، نشانه­ی بی احترامی است کودکان گاه از گرسنگی شکایت کرده و والدین به سرعت به آنها غذا می دهند.

اگر کودک دو ساله باشه چنین رفتاری پذیرفتنی است، اما کودکان بزرگتر باید خویشتن داری را بیاموزند.

آنها باید یاد بگیرند برای نوبت خود صبر کنند. حتی زمانی که غذا به صورت بوفه است نیز کودکان نباید به دلیل گرسنگی پیش از بزرگسالان غذا بردارند. مادربزرگ، پدربزرگ و آموزگاران از جمله افراد محترمی هستند که باید به آنها اجازه داد در مرتبه اول غذا بردارند.

درخواست نوشیدنی

 

والدین باید به کودک تذکر دهند که سر میز غذا با ذکر کلمۀ «خواهش می کنم» از دیگری بخواهند که پارچ نوشیدنی را به او بدهد و بعد از آن تشکر کند.

کودک نباید روی میز، در مقابل دیگران خم شود و پارچ را از وسط میز بردارد.

اگر او به اندازه کافی بزرگ است، می تواند پارچ را دست به دست به او رساند.

کودک باید با دو دست محکم پارچ را گرفته و لیوان خود را از نوشیدنی پر کند.

کودک باید به آرامی بنوشد، بدون آنکه صدای قورت دادن او شنیده شود و نباید هنگام نوشیدن، غذا در دهان داشته باشد؛ در کل نوشیدن با دهان پر برای دیگران خوشایند نیست.

وسایلی که نباید سر میز غذا آورده شود

• – کودکان مهارت های اجتماعی مهمی را سر میز غذا یاد می گیرند. آنها با اعضای خانواده گفت و گو می کنند، متوجه جایگاه خود در خانواده می شوند، از ارزش گذاری های والدین مطلع می شوند و توجه به دیگران و خویشتن داری را می آموزند.  سر میز غذا، همه افراد به یکدیگر توجه می کنند. والدین باید به کودک تذکر دهند وسایل زیر را با خود سر میز غذا نیاورند:
• –  لوازم بازی های ویدئویی دستی 
• – کنترل از راه دور تلویزیون 
• – مجله یا کتاب 
• – روزنامه 
• – تکلیف مدرسه 

آموزش آداب غذا خوردن به کودکان | فوت کردن غذا 

 

 

فوت کردن غذا جایز نیست. کودک نباید قبل از گذاشتن غذا در دهان، آن را فوت کند. اگر او غذای بسیار داغ در دهان خود بگذارد، نباید با دهان باز آن را فوت کند (و یا با دست خود آن را باد بزند) این عمل برای دیگران بسیار ناخوشایند است. 

نوشیدن سریع یک لیوان آب به فروکش  کردن آتش دهان کمک می کند. کودک نباید غذای خورد شده را تف کند و شایسته تر است مدتی صبر کند تا غذا خنک شود. 

آموزش آداب غذا خوردن به کودکان | دعای شکرانه قبل از خوردن غذا 

دعای شکرانه یعنی تشکر کردن از خداوند در هنگام غذا خوردن. این رسم در نسل های قبل بیشتر معمول بوده است؛ زیرا آنها مثل امروز پر مشغله نبوده و در کلاس های مختلف شرکت نمی کردند و می توانستند از صرف غذا در کنار یک دیگر لذت ببرند. با وجود زندگی های پر مشغله امروزی، هنوز هم بسیاری از خانواده ها این آیین مذهبی را به جا می آورند. 

کلیمی ها به طور معمول دعای شکرانه را پس از شام غروب جمعه ادا می کنند، اما مسیحی ها قبل از غذا شکرانه می گویند. مضمون دعا گاه بسیار ساده است، (خدایا از آنچه ما دریافت می کنیم به ما خرسندی حقیقی عطا فرما، آمین) 

گاهی اوقات آیه ای گفته می شود که برای کودکان ساده باشد. در بعضی خانواده ها پدر شکرانه را می خواند، اما در بعضی دیگر هر یک از اعضای خانواده به نوبت آن را اجرا می کنند.  در مواقعی نیز دعای شکرانه شعری است که همه اعضای خانواده آن را بلد هستند و همراه یکدیگر می خوانند. 

تمرین

می توانیم به کودک دعایی بیاموزیم و از او بخواهیم که آن را از حفظ بگوید. 

آموزش آداب غذا خوردن به کودکان | دست به دست دادن غذا

 

کودکی که برای خود غذا می کشد باید به مقدار متوسط در بشقابش غذا گذاشته و به مقدار غذای مانده برای دیگران نیز توجه کند. با نگاهی به اطراف خود او می تواند حدود مقدار غذای مجاز برای خود و دیگران را محاسبه کند. 

اگر قاشق و چنگال  در دیس قرار داده شده است، باید از هر دو برای کشیدن غذا استفاده کرد، بدین ترتیب که با یکی غذا برداشته، و به وسیله دیگری از سر خوردن آن جلو گیری کند. 

لازم است کودک از محلی نزدیک به خود شروع  به غذا کشیدن کند ،برای مثال او نباید به دنبال بزرگ ترین تکه مرغ، درون دیس درون دیس را بر هم زده و جست و جو کند و یا از وسط ظرف ماکارونی و یا کیک برای خود چیزی بکشد.  وقتی کودک از قسمت نزدیک به خود غذا می کشد غذای باقیمانده در ظرف ظاهر خوشایند تری خواهد داشت. 

پس از پایان غذا خوردن 

قرار دادن صحیح کارد و چنگال بر روی بشقاب، نشان دهنده تبحر کودک در آداب غذا خوردن است . زمانی که شخص در حال گفت و گو و یا دست به دست دادن غذا است، کارد باید در بالای بشقاب، طوری که تیغه آن به سمت فرد باشد، قرار گیرد. چنگال در دست چپ، زاویه ای را با کارد درست می کند. 

زمانی که غذا تمام می شود، بشقاب را صفحه ساعت فرض کرده و کارد و چنگال را عقربه های آن، و ساعت را روی 5:20تنظیم کنیم. 

قرار دادن کارد و چنگال به این روش، جمع آوری بشقابها را سهل تر می کند. اگر مقداری غذا در بشقاب باقی مانده است، آن را در یک سمت بشقاب جمع کنیم. قرار دادن کارد و چنگال بر روی غذا بسیار ناخوشایند است. 

آموزش آداب غذا خوردن به کودکان | چگونه در پایان غذا رسمی برخورد کنیم

سر میز غذا، بهتر است همه اشخاص با سرعتی هماهنگ غذای خود را به پایان برسانند. 

پس از آنکه کودک غذا خود را تمام کرد، کارد و چنگال را با ایجاد زاویه در سمت راست روی بشقاب قرار می دهد و زمانی که میزبان دستمال سفره خود را روی میز گذاشت، کودک نیز همین کار را انجام می دهد. کودک نباید بشقاب خود را کنار زده و بگوید : (سیر شدم)؛ صندلی اش را به عقب هل دهد و یا دست خود را از صندلی آویزان کند. 

وقتی دیگران از جا برخاستند، کودک نیز می تواند میز را ترک کند.  اگر بزرگ سالان برای صحبت یا صرف چای سر میز غذا ماندند، کودک می تواند از آنها عذرخواهی کرده و برای رفتن به اتاق بازی میز غذا را ترک کند. او باید به وسیله پاهایش صندلی را عقب بزند. 

در شام های غیر رسمی، وقتی همه اشخاص برای کمک کردن، بشقاب خود را به آشپزخانه می برند، کودک نیز باید چنین کند. اما لازم نیست در مراسم رسمی در جمع کردن میز کمک کند. 

وقتی کودک از غذای تنفر دارد

وقتی کودک غذایی را که برای شام تدارک دیده شده است دوست ندارد، ممکن است بگوید، (آه، من از این غذا متنفرم). البته هر شخصی سلیقه خاصی داشته و غذایی را با غذای دیگر ترجیح می دهد، اما کودک باید دریابد که احساسات منفی خود را ابراز نکند.
خوب است همه اعضای خانواده مقدار کمی از هر آنچه سر میز است بخورند. اما اگر کودک غذایی را دوست ندارد بهتر است بدون اظهار نظر آن را به دیگری بدهد و اگر می تواند، کمی از آن بچشد. 

وقتی کودک به خانه دوستی می رود، واکنش منفی او نسبت به غذا، بسیار ناخوشایند است.
او مجبور نیست از همه غذا ها بخورد، اما نباید چهره در هم کشیده و بگوید (اه). اگر غذایی به او تعارف کنند که دوست ندارد، فقط باید بگوید؛ (نه، متشکرم). اگر غذایی در بشقاب گذاشته است که قادر به خوردن آن نیست، می تواند آن را در بشقاب خود باقی گذارد. کودک نباید برای وقت گذرانی مواد غذایی را با چنگال به هم بزند فقط می تواند نظرات مثبت خود را در مورد غذا اعلام کند. 

در یک مهمانی، ممکن است کودک قبل از گذاردن اولین لقمه در دهان احساس کند گوشت فاسد است، کودک هیچ تعهدی برای خوردن غذای فاسد ندارد و آداب معاشرت نیز آن را ایجاب نمی کند زیرا ممکن است موجب بیماری او شود.

اما نباید جنجال به پا کرده و حالت استفراغ به خود گرفته و غذا را در بشقابش تف کند.

اگر خوردن غذایی غیرممکن باشد، کودک باید آن را به وسیله چنگال و با قاشق از دهان در آورده و کنار بشقاب خود قرار دهد.

او نباید با صدایی بلند بگوید «اَه» در رستوران می تواند از پیشخدمت خواست غذا را عوض کند.

کودک باید بداند مهم ترین نکته در غذا خوردن با دیگران، صحبت کردن با آن ها و لذت بردن از با هم بودن است و بی نقص بودن غذا اهمیت چندانی ندارد.

قواعد ضروری برای مودبانه غذا خوردن

 

بایدها:

• رفتن به توالت قبل از غذا برای اجتناب از ایجاد وقفه در غذا خوردن؛
• شستن دست ها؛
• بشقاب در وسط میز، کارد و  قاشق سمت راست آن و چنگال در سمت چپ آن قرار می­گیرند؛
• استفاده از قاشق و چنگال مگر اینکه دیگران با دست غذا بخورند؛
• هنگام صرف غذا خویشتن دار باشد؛
• سرعت غذا خوردن کودک باید با دیگران هماهنگ باشد بیش از حد آهسته باشد غذا خوردن صحیح نیست؛
• از قاشق ها برای سوپ، کمپوت، آب میوه و دسرهای نرم استفاده شود؛
• از کارد برای مالیدن کره روی نان و برش دادن ساندویچ بکار می رود؛
• از چنگال برای خوردن سالاد و سبزیجات، گوشت، ماهی، پاستا و بریدن غذاهای نرم مثل سیب زمینی پخته، لازانیا و … استفاده می شود؛
• دستمال سفره در طول مدت غذا خوردن باید بر روی زانوها باشد؛
• در هنگام ترک کردن میز غذا زمانی که کودک می خواهد به توالت برود محترمانه بگوید «خواهش می کنم، مرا ببخشید» و ضرورتی ندارد که دلیل را بگوید؛
• گاهی کودک مجبور است سر میز غذا چیزی را از دهان خارج کند، باید بدون جلب نظر دیگران آن را از دهانش خارج کند؛
• سر میز غذای خانوادگی کودکان باید برای غذا خوردن در انتظار والدین خود بمانند. پدر برای مادر صبر می کند تا این عادت را رواج دهد؛

نبایدها

• قاپیدن غذا – با استفاده از کفگیر یا ملاقه در بشقاب خودتان غذا بکشید اما برای خوردن غذا از آن استفاده نکنید؛
• پر کردن بشقابتان از غذا در صورت کافی نبودن غذا یا کشیدن غذای بیش از نیازتان که نتواند آن را بخورید؛
• غذا خوردن با دهان باز؛
• کش رفتن غذا از بشقاب دیگران یا خوردن از ظرف اصلی غذا؛
• کشیدن غذا از ظرف اصلی غذا با قاشق و چنگال خودتان؛
• برگرداندن غذای دست خورده یا اضافه از بشقابتان به ظرف اصلی غذا؛
• خوردن غذا با سر و صدا؛
• در گوشی صحبت کردن سر میز غذا – دیگران ممکن است فکر کنند شما دربارۀ آنها حرف می زنید؛
• صحبت کردن با دهان پر یا صحبت کردن درباره موضوع توالت رفتن یا استفراغ کردن؛
• آروغ زدن؛
• هرگز بینی خود را با دستمال سفره پاک نکنید؛

رفتار درست تنها به دانستن قوانین مربوط به استفاده از کارد و چنگال در موقعیت های رسمی محدود نمی شود، بلکه شامل نگرش مناسب، ملاحظات و احترام به دیگران است.

اگر می خواهیم کودکانی با اعتماد به نفس و متین داشته باشیم، باید قوانین و آداب معاشرت را به آنها بیاموزیم، دانستن رفتار صحیح، نوید دهنده آمادگی آنها برای شروع زندگی است.

والدین می توانند آموزش آداب معاشرت را از سال های اولیه زندگی کودک آغاز کنند؛ زمانی که هنوز به درستی دلایل انجام این کار را نمی دانند.

مقالات مرتبط با این نوشتار :

پ