گفتار ما نشان دهنده شخصیت ماست

مهارت در مکالمه بسیار اهمیت دارد و لازم است ما در آموزش هر چه سریعتر آن به فرزندان، تردید نکنیم. وقتی کودکان اثر متقابل در مکالمه عاقلانه و سنجیده را درک کنند، حساسیت آنها در برابر دیگران تقویت شده و در موقعیتهای جدید، رفتار حاکی از اعتماد به نفس خواهند داشت. کودک قادر خواهد بود به دیگران نشان دهد که حرفهای آنها را شنیده و حرفی برای گفتن دارد و از بیان مطالبی که باعث ناراحتی دیگران می شود، پرهیز می کند. حتی کودکان بسیار کوچک نیز می توانند اهمیت مکالمه مودبانه را دریابند.

نکات مثبت و شوخ طبعی را به فرزندانمان بیاموزیم

کودک می تواند شوخ طبعی را به گونه مثبت به کار بندد. شوخ طبعی می تواند فضاهای خشک و آزار دهنده را به محیط دوستانه تبدیل کند. اما کودک باید یاد بگیرد شوخ طبعی و خوش قلبی را با هم بیاموزد.

شوخ طبعی ممکن است باعث ناراحتی افراد شود.  لطیفه هایی که با منظور گفته می شود و مسخره کردن دیگران، باعث کوچک شمردن آنها می شود.

اشخاصی که شاهد مسخره کردن دیگران توسط کودک هستند، نگران این خواهند بود که کودک در غیاب آنها چه خواهد گفت؛ و اعتماد خود را نسبت به او از دست می دهند. شوخ طبعی ممکن است باعث شرمندگی او بشود. ما همواره باید به او تذکر دهیم که اول ایراد خود را ببیند و هرگز دیگران را مسخره نکند.

 

تمرین

ماجرایی را برای کودک تعریف کنیم که در آن شوخ طبعی باعث ناراحتی ما شده است. از او بخواهیم مثالی در این مورد بیاورد.

آموزش مکالمه به کودکان – بیاموزیم حرف های ناشایست نزنیم

کوچه و خیابان پر از کلمات رکیک است؛ کودکان آنها را می شنوند و گاه می خواهند از آنها تقلید کنند. زمانی که کودک کلمات رکیکی  بیان می کند، ما باید با خونسردی از او بپرسیم آیا معنی آن را می داند؟ و سپس توضیح دهیم که بعضی لغات موجب ناراحتی دیگران شده و نباید آنها را به کار برند و اگر معنی لغتی را نمی دانند، باید از بیان آن پرهیز کنند.

کودک که به دفعات زیاد دشنام می دهد و ناسزا می گوید. قبح آن را درک نمی کند؛ مانند آن که نوجوانی تیکه کلام خاصی داشته باشد . لازم است ما به کودک بگوییم که بسیاری از افراد آنها را سرزنش نخواهند کرد، اما دشنام دادن را دوست ندارند.

کودک نباید معیار دو گانه داشته باشد، یعنی وقتی با بزرگ سالان است از به کار بردن حرف زشت پرهیز کرده و در زمین بازی آن را عیب نداند.

زمانی خواهد رسید که او به اشتباه حرف رکیکی بیان کرده و شرمنده می شود؛ شروع استفاده از لغات دلنشین و مودبانه برای هیچ کودکی زود نیست.

 

آموزش مکالمه به کودکان – لهجه و گویش

در آینده کودک با افرادی برخورد خواهد کرد که بیانی متفاوت دارند. او نباید به آنها بخندد و یا درمورد عجیب بودن لهجه آنها صحبت کند، بلکه باید نهایت توان خود را در درک گفتار آنها به کار گیرد. درک گویش های مختلف نیاز به صبر و تحمل دارد. نفهمیدن صحبت های شخص و درخواست تکرار آن اشکالی ندارد. لازم است کودک آنچه را متوجه شده است تکرار کرده و تظاهر به درک مطلب نکند.

اگر خانواده ما گویش متفاوتی با اکثر افراد اجتماع دارد، به کودک خود تذکر دهیم اظهار نظر دیگران را در این مورد جدی نگیرد. ممکن است این اظهار نظر، باعث ناراحتی شود، اما به علت نادانی بوده و هدف آنها غرض ورزی نمی باشد.

 

همچنین بخوانید: چطور فن بیان و قدرت کلام خود را تقویت کنیم؟

 

چگونه تعارف مواد مخدر و نوشیدنی الکلی را رد کنیم

بیان کلمه (نه) در موقع لزوم، بسیار مهم است. استفاده از مواد مخدر و الکل متداول است و کودک باید بتواند پیشنهاد مصرف آنها را رد کرده و (نه) بگوید.

مشاوران معتقدند بیان کلمه (نه) باید به گونه ای موثر باشد. اگر کودک پس از (نه) گفتن دچار حس ناخوشایندی شود و ناراحتی دوست او موجب همکاری با او شود، (نه) گفتن موثر نبوده است.
موثر ترین حالت استفاده از کلمه (نه) زمانی است که کودک در مورد موقعیت های ممکن قبلا فکر کرده و برای مخالفت دلیل روشنی در ذهن خود دارد. وقتی او به شخصی نه می گوید، در مورد خود صحبت کرده است و قصد جمله به دیگری را ندارد. کودک در جواب شخص می گوید؛ (نه متشکرم، من به والدینم قول دادم هرگز از مواد مخدر استفاده نکنم و یا میگوید اهل این برنامه ها نیستم.)

 

همچنین بخوانید: عزت نفس چیست و چطور می توانیم آن را افزایش دهیم؟

 

تشویق

کودک خود را اغلب بغل کرده و نوازش کنیم. کارهای خوب او را یاد آوری کرده و بشماریم. با این روش، ما اعتماد به نفس را در او تقویت کرده و به او کمک می کنیم  که (نه) او موثر باشد.

 

آموزش دهیم که در محیط های متفاوت چگونه صحبت کنند

زمانی که کودک در مراسم رسمی، مانند مراسم مذهبی، شرکت می کند و مثلا به دستمالی نیاز دارد، بهتر است نیاز خود را آرام بیان کند. اما سر میز غذا، این رفتار درست نیست.

خوب است ما به کودک توضیح دهیم وقتی در بین گروهی پچ پچ می کنند، دیگران تصور می کنند که او رازی را از آنها مخفی کرده است و یا در مورد آنها سخن پراکنی می کند و به آنها اهمیت نمی دهد.  پچ پچ کردن موجب ناراحتی و حس نادیده گرفته شدن در اشخاص می شود و باید از این رفتار اجتناب کرد.

 

آموزش مکالمه به کودکان – اشاره کردن

ما باید به کودک تذکر دهیم که با انگشت به کسی اشاره نکند؛ این عمل نشانه بی نزاکتی است. او همچنین نباید نظر شخصی خود را در مورد دیگران ابراز کند. برای مثال با دست به خانمی اشاره کند و بگوید (مادر مو های مسخره آن خانم را نگاه کن!) اشاره کردن همیشه و در همه جا عمل نادرستی نیست. مثلا با اشاره به یک انگشتر بگوید، این قشنگتر از بقیه است .در هنگام غذا خوردن اشاره کردن به وسایل روی میز نشان دهنده بی نزاکتی است.

 

وقتی شخصی با کودک صحبت می کند

وقتی شخصی با کودک صحبت میکند او باید جواب دهد. این مورد به نظر واضح و بدیهی است اما بسیاری از کودکان در زمان مطرح شدن پرسش، پاسخی نمی دهند. بهتر است دست کم بگویند : (می فهمم شما چه می گوید) حتی صدای (هوم)  بر سکوت مطلق ارجح است.

ما(اعضای خانواده) در این مورد مقصر هستیم زیرا قدر یکدیگر را ندانسته و در این مورد به یکدیگر تذکر نمی دهیم. برای مثال اگر مادر بگوید( بعد از غذا می خواهیم به مرکز خرید برویم ) کودک باید بگوید (بسیار خوب) او نباید سکوت کرده و مادر به ناچار جمله خود را تکرار کند و سپس کودک بگوید: (من بار اول گفتم چه گفتی! )

 

بی ارزش کردن اشخاص

کودکان در حال پرورش مهارت مکالمه ای خود هستند، بنابر این برای گفت و گو به موضوعات ساده متوسل می شوند؛ یکی از این موضوعات، صحبت درباره دیگران است . بحث کردن با دید مثبت در مورد اشخاص مورد قبول است، اما بی ارزش کردن آنها، اشکالات بسیار دارد.

بی ارزش کردن دیگران باعث می شود شخص از خود احساس رضایت کند. صحبت در مورد ضعف دیگران موجب احساس موفقیت شخص سخن سخنگو می شود، اما در واقع او فقط خودش را گول می زند.  خوار و خفیف کردن شخص، نه تنها باعث تحقیر آنها شده، بلکه شخص سخنگو را نیز بد جلوه می دهد.

 

آموزش مکالمه به کودکان – تماس چشمی

 

در زمان صحبت کردن و برقراری ارتباط با دیگران تماس چشمی از اهمیت بسیار برخوردار است. وقتی کودک در مکالمه به شخص نگاه می کند، دو ویژگی  را منتقل می کند: اعتماد به نفس و علاقه به دیگران.

کودکی که هنگام مکالمه به پایین نگاه می کند، شاید به اهمیت تماس چشمی پی نبرده است. اجتناب از تماس چشمی با دیگران، خجالت تزلزل و عدم علاقه مندی را نشان می دهد.
بزرگ سالان به تماس چشمی کودک اهمیت داده و نظر مساعد ابراز می کنند زیرا آن را نشانه علاقه مندی  و احترام می دانند. تماس چشمی به معنای زل زدن به طرف مقابل نیست. کودک می تواند مسیر نگاه خود را، به ویژه زمانی که در حال صحبت کردن است، گاه به گاه عوض کند.

 

یاد بگیریم هر سوالی نباید پرسیده شود

(در آمد پدرت چقدر است؟)، (از خانه کوچکتان راضی هستی؟)، (چرا مادرت کار نمی کند؟) این مسائل خصوصی هستند   نباید در مورد آنها سوال شود. بعضی اوقات کودک مرز پرسش های خصوصی و نامناسب را مشخص کرده و به سرعت پاسخ می دهد، (به شما مربوط نیست) و با این روش گفت و گو به پایان می رسد.

 

ده موضوع گفت و گویی که مانند (تی ان تی) عمل می کند

کودک باید آگاه باشد که درمورد این ده موضوع هر گز صحبت نکند:

1. 1.مقدار درآمد والدین.
2. 2.مسخره کردن اشتباهات دیگران .
3. 3.اعضای بدن دوستان.
4. 4.داستان های شنیع و غیر اخلاقی.
5. 5.بیماری های دیگران که مشابه بیماری شخصی است که با او در حال گفت و گو است.
6. 6.جزئیات خصوصی زندگی دیگران.
7. 7.خوش شانسی خود در مقابل بد اقبالی دیگران .
8. 8.مکالمه های که با عباراتی مثل(من که بهت گفته بودم) شروع می شود.
9. 9.اشاره به ناتوانی و مرگ از سر شادی و بی خیالی.
10. 10.هر صحبتی که از بحث در مورد موضوعات دیگر جلو گیری کند.

تمرین شروع مکالمه

در مورد موضوعات مورد علاقه کودک فکر کنیم. به احتمال زیاد دوستان او نیز از موضوعات مشابه لذت می برند. بعضی اوقات کودک برای شروع مکالمه به خصوص در حضور دوستان جدید احتیاج به کمک دارد نمونه هایی را برای او بازگو کنیم:

(اسم کتاب خوبی را که خواندی بگو).
(چه نوع فیلمی دوست داری).
اگر شخصی از کودک سوال می پرسد بهتر است او نخست پاسخ داده و سپس بگوید: (شما چطور).

با ما همراه باشید.