با توجه به اهمیتی که هوش اجتماعی در موفقیت ما دارد، راه های افزایش و تقویت آن دارای اهمیت است. هر چند برخی از انسان ها به طور ذاتی از هوش اجتماعی بالایی برخوردارند، اما خبر خوب این است که ما می توانیم با گذاشتن زمان و انجام راه کارهایی که برای افزایش این هوش وجود دارد، این هوش را در خود تقویت کنیم، یعنی هوش اجتماعی قابل یادگیری است. این هوش به میزان زیادی به هوش هیجانی وابسته است و گاهی برخی آن را با هوش هیجانی اشتباه می گیرند. در واقع هوش هیجانی پایه هوش اجتماعی است.
هوش اجتماعی در واقع جنبه اساسی ارتباط با دیگران است، زیرا همه انسان ها برای رشد و زندگی و حتی نیاز های جسمی و عاطفی خود به برقراری ارتباط نیازمند هستند. هوش دارای یک مفهوم جهانی است که با تمامی جنبه های ذهنی افراد از جمله عاطفی و اجتماعی ارتباط دارد.
مغز اجتماعی
این مسئله که ما علاقمند و خواستار زندگی جمعی هستیم در واقع یک انتخاب نیست، بلکه مغز ما برای زندگی اجتماعی طراحی شده است. گلمن در کتاب هوش اجتماعی خود به راه های بالایی که راه های تحلیلی و آگاهانه نامیده می شود و راه های پایینی که راه های غریزی و احساسی نامیده می شود در مغز اشاره می کند. او معتقد است با توجه به این که اغلب دانشمندان معتقدند که رفتارهای ما از راه های بالایی هستند یعنی، از مسیر تحلیل و انتخاب می گذرد و رفتارهای اجتماعی ما در این راه شکل می گیرد، اما راه های پایینی و غریزی ما هم برای زندگی اجتماعی ساخته شده و ما زندگی اجتماعی را انتخاب می کنیم چون چاره ای جز آن نداریم.
محقق برجسته علوم اعصاب اجتماعی شخصی است به نام متیو لیبرمن که در کتاب خود بیان می کند که مغز همه انسان ها برای اجتماعی بودن طراحی شده است، پس اگر با شواهد و تفسیر های ارائه شده بتوانیم با این اثر موافق باشیم، در این هنگام باید بپذیریم که اجتماعی بودن نوع انسان محصول جانبی هوشمندی او نیست، بلکه این اجتماعی شدن مغز او خواهد بود که باعث می شود او هوشمند باشد.
راه های افزایش و تقویت هوش اجتماعی
هوش اجتماعی در واقع چیزی است که در درون همه ما انسان ها وجود دارد. هوش اجتماعی به ما کمک می کند تا بر نحوه رفتار خود کنترل داشته باشیم و در زمان مشکلات اجتماعی تصمیمات فردی مناسب بگیریم تا نتیجه ای مثبت بدست آوریم. هوش اجتماعی در واقع توانایی ما است تا بتوانیم راحت تر احساسات خود را درک کنیم و تشخیص دهیم و همچنین با این رفتار ها شرایط دیگران را بهتر درک کنیم.
آگاهی از این موضوع به ما کمک می کند به کنترل رفتار و روابط خود بپردازیم، زیرا انسان ها قادر خواهند بود هر شرایط نامساعدی را با یک راه چاره مساعد کنند، پس تنها احساسات یک فرد است که می تواند به او کمک کند یک مشکل خیلی بزرگ یا کوچک را حل کند. به کمک هوش اجتماعی می توانیم انرژی خود را به سمت اهداف چشمگیر متمرکز کنیم تا به موفقیت در آن ها دست پیدا کنیم. افزایش میزان هوش اجتماعی باعث می شود به درآمد بالاتری دست پیدا کنیم.
با تقویت هوش هیجانی می توانیم هوش اجتماعی خود را تقویت کنیم. یکی دیگر از راه های تقویت این هوش نگاه کردن و الگو برداری از افراد برون گرایی است که در روابط اجتماعی خود موفق هستند، به علاوه هوش اجتماعی در دو بخش: آگاهی از محیط و مدیریت محیط اجتماعی تعریف می شود.
در بخش آگاهی، دریافت احساس دیگران از روی زبان بدن آن ها، گوش داد و همراه شدن، درک افکار و احساسات دیگران و درک روابط اجتماعی دارای اهمیت است.
بخش مدیریت، همدلی، معرفی خود، تاثیرگذاری بر رابطه، مراقبت از دیگران مد نظر ما است. ما با تقویت هر دو بخش می توانیم هوش اجتماعی خود را افزایش دهیم.
8 مهارت تقویت هوش اجتماعی
در ادامه 8 مهارت مهم در تقویت هوش اجتماعی را توضیح خواهیم داد.
1. شناخت زبان بدن خودمان و دیگران
زبان بدن یا همان ارتباط غیر کلامی از راه های ارتباط با دیگران به وجود می آید. آموزش این مهارت کمک می کند به احساسات واقعی فرد پی ببریم و او را بهتر درک کنیم. مجموع حالت های بدن، حرکات سر و دست، حرکات اجزای صورت، نگاه و لحن صحبت کردن افراد همان زبان بدن آن ها است، که احساس درونی آن ها را به ما نشان می دهد. مثلا، کسی که لب هایش می لرزد، نفس نفس می زند و ارتباط چشمی برقرار نمی کند، می تواند خشمگین باشد.
خیلی از اوقات ما به طور ناخودآگاه می توانیم زبان غیر کلامی طرف را بفهمیم، البته خوب است ما با زبان بدن خود هم آشنا باشیم تا بتوانیم کنترل بیشتری روی آن در حین ارتباطات خود داشته باشیم. برای شناخت زبان بدن خود، می توانیم از آینه استفاده کنیم و ببینیم که در زمان استرس یا خشم و یا آرامش چه تغییراتی در بدن ما ایجاد می شود، البته این که بتوانیم زبان بدن خود را با گفتار و کلام خود هماهنگ کنیم، بسیار مهم است.
2. گوش دادن فعالانه
گوش دادن فعال یعنی، فقط حرف های دیگران را نشنویم، بلکه کاملا به حرف های او دقت کنیم و آن ها را درک کنیم. در واقع بخش زیاد گوش دادن در مغز اتفاق می افتد. در هنگام گوش دادن فعال باید هم با تکان سر و گفتن گاه و بی گاه کلمه ای حرف های طرف مقابل را تایید کنیم و هم ارتباط چشمی با او داشته باشیم.
در واقع باید حواسمان فقط به آن شخص باشد و در بین حرف های او مدام به این طرف و آن طرف نگاه نکنیم و یا هنگامی که دیگران حرف می زنند به جوابی که می خواهیم به آن ها بدهیم فکر نکنیم. پرسیدن سوال هایی در رابطه با موضوع بیان شده، به شخص نشان می دهد که ما کاملا در حال گوش دادن به حرف های او هستیم و برای او احترام قائل خواهیم بود. یادگیری این مهارت نه تنها در بهبود روابط موثر است، بلکه به بهبود فن بیان ما هم کمک می کند و در نهایت منجر به تقویت هوش اجتماعی ما می شود.
3. درک افکار و احساسات دیگران
در واقع این مهارت به نوعی همدلی با افکار و احساسات دیگران است. در هنگام برقراری یک رابطه موفق مهم است که به افکار و احساسات طرف مقابل خود احترام بگذاریم، چون درک کردن قسمتی از احترامی است که برای دیگران قائل می شویم. برای این که بتوانیم دیگران را بهتر درک کنیم باید بتوانیم خود را به جای آن ها تصور کنیم و این که اگر جای آن ها بودیم چه فکر و احساسی داشتیم. سعی کنیم خود محور نباشیم و بیشتر توجه خود را به شخص مقابل بدهیم.
4. همدلی
از مهم ترین مهارت هایی که برای تقویت هوش اجتماعی به آن نیاز داریم، همدلی است. در واقع ما با داشتن این مهارت در کنار درک افراد، نظرات و آراء آن ها را نیز می پذیریم و به آن ها احترام می گذاریم. با القاء این حس به دیگران آن ها به ما اعتماد می کنند و ترسی از ما نخواهند داشت. این مهارت کمک می کند بی اعتمادی و حس ناامنی که از عوامل تخریب یک رابطه هستند، از بین بروند.
5. تاثیرگذاری در ارتباط
اگر ما در همان دقایق اولیه رابطه تاثیرات مثبتی بر روی طرف مقابل خود بگذاریم در ادامه راه راحت تر خواهیم بود. برداشت مثبتی که فرد در لحظه اول از ما دریافت می کند در ذهنش ثبت خواهد ماند و در طول رابطه به ما کمک خواهد کرد. در کنار یک شروع تاثیرگذار برای این که در طول رابطه موفق باشیم، لازم است مجموع مهارت هایی که تا به حال در مورد برقراری یک رابطه صحیح و موفق گفتیم را بکار ببریم تا بتوانیم تاثیر خود را روی شخص مورد نظرمان بگذاریم. حفظ صمیمیت و داشتن لبخند از سایر نکات تاثیر گذاری در رابطه است.
6. شناخت اجتماعی
در واقع این مهارت بخشی از روانشناسی اجتماعی است. فردی که دارای این مهارت است اشراف کامل به موقعیت های اجتماعی دارد. او راه و روش های دنیای اجتماعی را می شناسد و از آن ها در زمان مناسب استفاده می کند و در شرایط سخت بهترین تصمیمات را خواهد گرفت.
7. معرفی موثر خود
معرفی ما از این لحاظ مهم است که اولین برخورد ما با طرف مقابل خواهد بود و نوع معرفی ما در برداشتی که او نسبت به ما به دست می آورد موثر است. در هنگام معرفی خود باید موقعیتی را که در آن هستیم کاملا در نظر بگیریم و بدانیم شخص یا اشخاصی که می خواهیم خود را به آن ها معرفی کنیم چه انتظاری از ما دارند و به چه شناختی از ما نیاز دارند. حتما لبخند روی لب های مان باشد و رابطه ی چشمی با شخص مقابل خود برقرار کنیم.
می توانیم بسته به موقعیت بعد از گفتن نام خودمان، شغل و این که چه کاره هستیم را هم در معرفی خود بگوییم، البته بهتر است در معرفی خود به چیزی اشاره کنیم که نفعی برای آن شخص داشته باشد، در واقع نحوه ی موثر معرفی خودمان از عواملی است که می تواند موجب تقویت هوش اجتماعی ما شود.
8. تشکر از دیگران
یکی از کارهایی که افراد با هوش اجتماعی بالا در آن مهارت دارند، هنر سپاس گزاری و تشکر از دیگران است. آن ها در همه حال و در هر موقعیتی از دیگران بابت کارهایی که انجام داده اند تشکر می کنند. قدردانی کردن؛ حس شادی، خوشبینی، لذت و غرور را به انسان ها هدیه می دهد. همه ی این حس های خوب در موفقیت ما و در ایجاد ارتباط موثر، مفید هستند.
مقالات مرتبط با این نوشتار :
