دسته بندی شخصیتی هلن فیشر چیست؟ در این مقاله به دسته بندی شخصیتی هلن فیشر می پردازیم.
هلن فیشر یک انسان شناس آمریکایی است که به خاطر تحقیقات گسترده اش در زمینه ی عشق شهرت جهانی دارد و چند کتاب نیز در این زمینه منتشر کرده است.
فیشر تلاش کرد بفهمد چرا انسان از میان اطرافیانش فقط عاشق یک نفر می شود. چه عواملی باعث می شود تا دو فرد، حتی بدون شناخت از زندگی و رفتار یکدیگر، عاشق می شوند.
فیشر در نتیجه ی سال ها مطالعه و تحقیقات گسترده به نتایج جالبی رسید. از نظر او اینکه هر فرد چرا عاشق یک فرد به خصوص می شود ریشه در ویژگی های شیمیایی مغزشان دارد.
در این بخش از دوره ی شخصیت شناسی، به بررسی نتایج تحقیقات فیشر و دسته های شخصیتی ای که او تعریف می کند خواهیم پرداخت.
مطالب مرتبط :
در گذشته معمولا ویژگی های شخصیتی را از منبعی واحد در نظر می گرفتند. یعنی یا معتقد بودند که انسان ظرفی خالی است که در محیط اطراف با ویژگی ها و عقاید متفاوت پر میشود و یا معتقد بودند که انسان با ویژگی های ذاتی مشخصی متولد میشود و محیط تاثیری در او ندارد .
ضرب المثل ها ، امثال و حکم مختلفی نیز وجود دارند که نشان دهنده ی چنین تضاد اعتقاداتی هستند.
سعدی شیرازی در باب اول گلستان این دو عقیده را اینگونه بیان می کند :
پــســر نـــوح با بدان بـنـشسـت خاندان نبوتش گم شد
سگ اصحاب کهف روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد
و در ادامه در رد عقیده ی بالا میگوید :
عاقبت گرگ زاده گرگ شود گرچه با آدمان بزرگ شود
****
شمشیر خوب از آهن بد چون کند کسی ناکس به تربیت نشود ای حکیم کس
باران که در لطافت طبعش خلاف نیست در باغ لاله روید و در شوره زار خس
با این حال با پیشرفت علم محققان دریافتند که بسیاری از ویژگی های شخصیتی افراد ریشه در ژن های آن ها دارد. اما نحوه ی بروز این ویژگی ها در شخصیت فرد در قالب فرهنگ و محیط شکل می گیرد .
فیشر نیز مانند بسیاری از محققان دیگر معتقد است که ویژگی های شخصیتی انسان ترکیبی از ژن ها و محیطی است که فرد در آن زندگی می کند. اینکه بتوان تشخیص داد دقیقا چند در صد از شخصیت یک فرد تاثیر ژن ها و چند درصد تاثیر محیط است کار دشواری است. اما فیشر پیشنهادی متعادل دارد و تاثیر آن ها را تقریبا برابر می دانند. فیشر برای بیان این دو مفهوم از واژه ی های character به معنی ویژگی ها، خلق و خو و یا مَنِش و واژه ی temperament به معنی مزاج یا طبع استفاده می کند.
بخشی از شخصیت انسان ویژگی ها و عقایدی هستند که در محیط و فرهنگ و در اثر تجربه کسب می کنیم. از بازی های کودکی، از علایق و ارزش های والدین، از نحوه ی ابراز عشق یا نفرت در جامعه، از نحوه ی احترام گذاشتن، اعتقادات دینی و بیشمار نمونه ی دیگر. این ویژگی ها بخشی از شخصیت هستند که آن را مربوط به تربیت (nurture) می دانیم.
اما مسئله ی اصلی ای که فیشر در دسته بندی شخصیتی خود به آن می پردازد طبع است. از قدیم الایام افراد مختلفی دسته بندی های چهار گانه ی مشابهی از شخصیت افراد ارائه داده بودند. شاید معروف ترین آن ها مزاج های چهارگانه (بلغمی، سودایی، صفراوی و دموی) باشند که توسط گالن Galen در قرن دوم میلادی پیشنهاد شدند. بقراط، ارسطو، در گذشته ی دور و کانت، اریک فروم، و کارل یونگ نیز دسته بندی های مختلفی از شخصیت ارائه داده اند.
همانطور که در درس مدل ذهنی گفتیم ، همواره انسان در تلاش است تا دنیای اطراف را بشناسد و دسته بندی کند و این کار را با مدل سازی انجام می دهد. مدل های شخصیتی مختلف نیز تلاش بشر برای فهم ذات و شخصیت انسان بوده است که هر کدام در زمان و محیط خود کاربرد و فایده ی مشخصی داشته اند.
فیشر توضیح میدهد که این تفاوت ها به دلیل وجود سیستم های مغزی غالب در مغز افراد است که در اثر ژن ها و هورمون های متفاوت به وجود آمده اند.
او با بررسی ویژگی های شخصیتی افراد و سیستم های مغزیشان به چهار دسته بندی مشخص دست پیدا کرد. این چهار سیستم مغزی عبارت اند از دوپامین Dopamine، سروتونین Serotonin، تستسترون Testostrone و استروژن – اوکسی توسین Estrogen /Oxytocin .
هر یک از این هورمون ها به نحوی شکل گیری و نحوه ی کارکرد مغز را تحت تاثیر قرار می دهد و به تبع آن شخصیت انسان و نوع رفتارش را تعیین می کند.
همه ی این چهار سیستم مغزی در مغز همه ی افراد وجود دارد اما معمولا یک یا دو مورد از آن ها شدت بیشتری دارند و اصطلاحا سیستم غالب هستند.
در این دوره از سری درس های شخصیت شناسی قصد داریم ویژگی های افراد با این سیستم های مغزی را مورد مطالعه قرار دهیم. اما پیش از آن پیشنهاد می کنیم ابتدا تست شخصیت هلن فیشر را کامل کنید تا از نوع شخصیت خود آگاه شوید. سپس به مطالعه ی دقیق هر کدام از این دسته ی های شخصیتی می پردازیم.
