شبکه های اجتماعی چیست؟

همه­ گیر شدن اینترنت و فناوری های جدید باعث ایجاد فضای سایبر یا مجازی شده ‌است. این فضا دارای ویژگی هایی مثل دسترسی همزمان، محدود نبودن به مکانی خاص، محدود نبودن به قوانین دولت ها، و آشکار نبودن هویت استفاده کنندگان است؛ از همین ­رو امکان ایجاد شبکه های اجتماعی را فراهم آورده است. این شبکه ها از سال 2005 یکی از دغدغه های کاربران این فضا شده ‌است. این شبکه ها به عنوان قوی ­ترین رسانه محسوب می شوند و به دلیل تنوعشان مقبولیت بسیاری یافتند.

منظور از شبکه های اجتماعی گروهی از افراد است که باهم در تعامل بوده و اطلاعات، باورها، نیازها و فعالیت های خود را باهم  به اشتراک می گذارند. این شبکه در دو گروه مجازی و غیرمجازی طبقه ‌بندی می‌شوند. در شبکه های غیرمجازی افراد در محیط های اجتماعی اقدام به اشتراک و تبادل اطلاعات می ‌کنند اما در شبکه های مجازی، وبسایت­ ها به کاربران امکان تبادل و اشتراک گذاری را می­دهند. این شبکه ها با استفاده از امکانات اینترنت مانند ارسال صدا و تصویر، گفتگو و جستجو، برقراری ارتباط را در قالب شبکه ‌ای از روابط فردی و گروهی مهیا ساخته است. فیس بوک، توییتر، پادکست و … نمونه هایی از شبکه های اجتماعی مجازی هستند. «بوید» و «السون» معتقدند این فضا شرایطی را برای کاربران فراهم می کنند تا اقدام به ساخت پروفایل کرده و دست به تبادل اطلاعات با دیگران بزنند و پیوندهای خود و دیگران را مشاهده کنند.

این شبکه از آن جهت که مقبولیت زیادی در بین کاربران فضای مجازی دارد شناخته شده‌ اند. به طور مثال می­ توان به فیس بوک اشاره کرد که در سال 2004 توسط دانشجویی به نام «مارک زاکربرگ» ایجاد شد. در ابتدا تنها دانشجویان دانشگاه هاروارد می ­توانستند در فیسبوک عضو شوند و در ماه اول با استقبال زیادی مواجه شد به گونه ­ای که نیمی از دانشجویان کارشناسی این دانشگاه در آن عضو شدند. این شبکه به کاربران امکان می ­داد تا اطلاعات شخصی خود را به نمایش بگذارند و به دوستان خود پیام بفرستند و یا عکس و فیلم به اشتراک بگذارند.

نمونه دیگری از شبکه­ های اجتماعی که می­ توان به آن اشاره کرد، یوتیوب است. یوتیوب در سال 2005 توسط «استیو چن»، «چاد هورلی» و «جاوید کریم» تأسیس و در سال 2006 به گوگل واگذار شد. این وب­ سایت کاربرمحور با هدف اشتراک گذاری محتوای ویدئویی ایجاد شده است. کاربران یوتیوب با ایجاد کانال می ‌توانند فایل­ های ویدئویی مورد علاقه خود را در آن بار گذاری کرده و با سایرین به اشتراک بگذارند.

شبکه های اجتماعی شامل چه اجزایی هستند؟

شبکه های اجتماعی از پنج جز پروفایل، دوستان، آواتار، گروه ها و دیوار تشکیل شده‌ است:

پروفایل: در استفاده از شبکه های اجتماعی کاربر در ابتدای ورود خود می ‌بایست به سوالاتی در مورد خود از جمله سن، جنسیت، تحصیلات و علاقه ‌مندی‌ هایش پاسخ دهد. به این گونه اطلاعات که کاربر در شبکه های اجتماعی ایجاد کرده‌است پروفایل می گویند.

دوستان: همچنین کاربر می ‌تواند برخی از کاربران را به عنوان دوست در شبکه اجتماعی انتخاب کرده و با آن ها به تبادل اطلاعات و تعامل بپردازد.

آواتار: منظور از آواتار عکسی است که کاربر در پروفایل خود قرار می دهد تا برای دیگر کاربران به نمایش گذاشته شود. ممکن است کاربر عکسی از خود و یا علاقه‌ مندی‌ هایش را به عنوان آواتار انتخاب کند.

صفحات، شبکه ها و گروه ها: در شبکه های اجتماعی صفحات و یا گروه های خاصی توسط کاربران ایجاد شده ‌است که سایر کاربران می ‌توانند بر حسب علاقه خود عضوی از آن شده و از اطلاعات آن گروه یا صفحه استفاده کنند. ممکن است صاحبان این صفحات افراد حقیقی باشند که اقدام به معرفی خود کرده و طرفدارانی می ‌یابند و یا شرکت هایی باشند که از این طریق محصولات خود را تبلیغ و عرضه می کنند.

دیوار: دیوار فضایی در صفحه پروفایل کاربری، به کاربران امکان می ‌دهند تا پیام های خود را از آن طریق به یکدیگر ارسال کنند.

اهداف و کارکرد شبکه اجتماعی چه می ‌باشند؟

یکی از هدف های شبکه های اجتماعی ایجاد گروه های اجتماعی است تا بر پایه آن به اهداف مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دست یابند. این شبکه ها به دلیل اجتماعی بودنشان مورد قبول عام واقع شده ‌اند. از دیگر هدف های این شبکه تشویق و ترغیب کاربران به انجام رفتاری خاص در دنیای واقعی است. این شبکه ها به وسیله رایانه، دیگر کاربران و دوستان بر مخاطبان خود تأثیر می ‌گذارند. همچنین به کاربران کمک می ‌کنند تا محتوای مورد نظر خود را تولید و در دسترس دیگران قرار دهند.

یکی از هدف های اصلی شبکه های اجتماعی تبادل و اشتراک گذاری اطلاعات است. از طریق این شبکه ها کاربران علاقه مندی های خود را با دوستان و یا تمامی کاربران به اشتراک می ‌گذارند. این گونه فعالیت ها با مقبولیت شدیدی از سوی کاربران مواجه شده‌ است به گونه ‌ای که می ‌توان گفت بدون آن شبکه اجتماعی مفهومی ندارد. کاربران از این طریق تجربه ها و نگرانی های خود را با سایرین به اشتراک می گذارند. در نتیجه تجربه آن ها جزئی از تجربه دیگران می شود. از سویی دیگر شبکه های اجتماعی به کاربران خود امکان می دهند تا بر اساس علاقه خود اقدام به تولید محتوا کنند از این رو می توان گفت که شبکه های اجتماعی نسبت به سایر رسانه ها دارای برتری است زیرا مخاطبان رسانه خود تولید کنندگان آن هستند.

شبکه های اجتماعی فضایی برای تبلیغات و کسب درآمد را فراهم کرده‌ اند. کاربران با اشتراک گذاری علاقه ‌مندی ‌های خود به گونه ‌ای نیازهای خود را معرفی می کنند و شرکت های تبلیغاتی و تولید کنندگان کالا نیز بر اساس این نیاز‌ها و علایق اقدام به تبلیغ کالای خود به جامعه هدف می ‌کنند. همچنین آن ها می ‌توانند در چنین فضایی با ایجاد حساب کاربری اقدام به برقراری با ارتباط کاربران کرده و کالای خود را معرفی کنند.

اطلاع رسانی یکی از اساسی ‌ترین هدف های رسانه است. این شبکه ها اخبار را در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … تحت پوشش قرار داده و باورهای مردم را به سمت و سویی که می خواهند می کشند.

رسانه اجتماعی چیست و چه تفاوتی با شبکه اجتماعی دارد؟

واژه رسانه اجتماعی توسط «اد. بارت» مطرح شد و منظور وی از آن رسانه و دانشی است که نتیجه تعامل بین رایانه ها است. به عبارت دیگر رسانه های اجتماعی تعداد ی از نرم‌ افزارهای کاربردی است که برپایه اینترنت به تولید و تبادل اطلاعات می ‌پردازند. این رسانه‌ها همواره و برای همه به صورت برخط در دسترس بوده و سرعت تغییر در آن ها بالا است، رسانه اجتماعی یک کانال ارتباطی است که پیامی را منتقل می ‌کنند.

رسانه های اجتماعی انواع مختلفی دارند از جمله وبلاگ ها، ویکی ها، بازی های مجازی و شبکه های اجتماعی، همان طور که بیان شد شبکه های اجتماعی یکی از انواع رسانه های اجتماعی هستند که کاربران را به یکدیگر متصل می ‌کنند. تعامل در شبکه های اجتماعی به نوعی پررنگ ‌تر از سایر رسانه های اجتماعی دیده می شود چرا که تعامل در این شبکه ‌ها دو طرفه است. هدف رسانه های اجتماعی تنها رساندن پیام است اما شبکه های اجتماعی با هدف ایجاد گروهی اجتماعی صورت می ‌گیرد.

در مقاله پیش رو به مفهوم شبکه های اجتماعی و همچنین اجزا و کارکرد آن پرداخته شد. همچنین در انتها تفاوت بین رسانه های اجتماعی و شبکه اجتماعی آورده شده‌است.