از ویژگی‌های مهم رهبران بزرگ، مسئولیت پذیری و کنترل خود در مواقع مختلف است. حس کنترل وقتی اتفاق می‌افتد که رویدادی برای ما اتفاق بیفتد که بخواهیم آنرا کنترل کنیم. در واقع ما یاد می‌گیریم اگر روند کار مطابق آنچه پیش بینی کردیم نبود یا اگر کسانی خواستند ما را کنترل کنند چه عکس‌العملی نشان دهیم. این موضوع در جوامع متفاوت و افراد مختلف با هم فرق دارد. و میزان کنترل در این زمینه نیز در بین جوامع و فرهنگ ها باهم می‌کند.
مسئولیت پذیری و کنترل
از ارکان اصلی رهبری مسئولیت پذیری است. فردی که مسئولیت پذیر است. در هر حوزه‌ای آنرا بروز میدهد و از زیر بار مسئولیت‌ها شانه خالی نمیکند قابل توجه است که رابطه مستقیمی بین حس کنترل و پذیرش مسئولیت وجود دارد و همچنین برآیند آنها با حس مثبت نگری ، شادی و قدرت درونی افراد رابطه دارد از ویژگی های این افراد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برای شکست و زمانی که اوضاع خوب نباشد عذر و بهانه نمی آورند.
- خود و سازمان خود را قربانی نمی‌بینند.
- مشکلات را حاصل کار خود نمی‌بینند
- گلایه جو نیستند.
- منتقد دیگران نیستند.
- سرزنش‌گر نیستند.
ویژگی یک رهبر در مسئولیت پذیری
- یک رهبر مقتدر عذری را نمی‌پذیرد و میدان را خالی نمیکند. انجام میدهد یا نمی‌دهد بهانه نمی آورد.
- اگر رهبری گلایه جو باشد یعنی بسیار ضعیف است. چرا که رهبر ناراحتی برای خروج از موقعیت ناخوشایند حتما کاری انجام میدهد.
- در هنگام بروز اشتباه شخصی رهبر با شخص خاطی صحبت می‌کند و شیوه ادامه مسیر و جبران اشتباه قبل را توضیح میدهد.
- رهبر توانمد سرزنش گر نیست و برای رفع مشکلات تلاش می‌کند.
یک رهبر مسئول جمله‌ای را مدام تکرار می‌کند” من مسئول هستم”
بالا بردن عملکرد
آنچه که مسیر طلایی موفقیت را تهدید می‌کند تنها یک چیز است هیجانات منفی که عملکرد را به شدت کاهش میدهد. ما با نیروی ذهن می‌توانیم هیجانات منفی را کنترل کنیم . به این نحو که تفکرات مثبت را جایگزین تفکرات منفی کنیم.
و همچنین اگر در هنگام بروز مشکل جمله من مسئول هستم را تکرار کنیم بسیاری از هیجانات تحت کنترل می‌شوند.
کنترل امور
برای کنترل امور باید خود را کنترل کنیم برای کنترل خود باید کیفیت ذهن را بالا ببریم برای بالا بردن کیفیت زندگی باید زندگی را از جنبه‌های متفاوت بررسی کنیم. بجای اینکه به این فکر کنیم که چرا دیگران اشتباه می‌کنند از نیروی استدلال برای بررسی چرا و چگونه استفاده کنیم. از تفکرات رایج بسیاری از مدیران وقتی که کارکنان مشکلی ایجاد می‌کنند این است که فردی که آنها را استخدام کرده را هم بازخواست کنند اما فراموش می‌کنند کسی که مسئول همان کارمند خاطی است خود آنها هستند.
رهبر مسئولیت پذیر
وقتی یک رهبر توانمند خود را کنترل کند قطعا آنرا به اعضای سازمان آموزش میدهد و برای ایجاد اعتماد به نفس در آنها مسئولیت بیشتری را به آنها واگذار می‌کند. همچنین باید به کارمندانی که به آنها مسئولیتی را واگذار کردیم آزادی عمل دهیم تا در صورت بروز اشتباه بتوانند تصمیم گیرنده باشند همچنین رشد و پیشرفت آنها را هم سبب می شود.
یک رهبر توانمند با مسئولیت پذیری در هنگام چالش‌های از خود یک الگوی کامل برای کارمندان می‌سازد و از من مسئول هستم به شما مسئول هستید برسد. چرا که کارکنان یاد می‌گیدند در پذیرش مسئولیت‌ها و تصمیم گیری ها فعالانه تر عمل کنند. آنچه که مسلم است این است که مسئولیت پذیری و کنترل نقش مهم در ایجاد افزایش عملکرد رهبران دارد.
مدیران میانی باید تحت نظارت رهبران ارشد سازمان کار کنند لذا بار مسئولیتی زیادی حس می‌کنند و همچنین افراد زیر دست مدیران ارشد کنترلی روی کار ندارند یا اگر دارند ناچیز است.
کنترل هیجان توسط رهبر مسئولیت پذیر
کنترل هیجانات باید از اهداف اصلی مدیران باشد. با نهادینه کردن حس مسئولیت پذیری باید حس کنترل برخود و محیط اطراف را بالا ببریم. در علم روان‌شناسی نظریه‌ای وجود دارد به نام نظریه کانون کنترل که در هرفرد متفاوت است و مشخص می‌کند هر فرد در گمان خود چقدر روی کار، زندگی و خودش کنترل دارد. کسی که کانون کنترل درونی دارد و درباره آنچه روی میدهد خود را مسئول می‌داند این افراد تصمیم گیرنده هستند. یعنی تصمیم می‌گیرند چه کاری را انجام بدهند و چه کاری را انجام ندهند.
در مقابل افرادی با کنترل درونی گروه کنترل بیرونی قرار دارند، که حس می‌کنند روی زندگی خود کنترلی ندارند. آنها روی زندگی خود قدرت زیادی ندارند و همواره کسی باید زندگی شخصی و کاری او را کنترل کند.
از بین این دو گروه اول برای رهبری مناسب تر هستند. چون برون‌گراتر بوده و خلاقیت و اعتماد به نفس بالاتری دارند. آنها افرادی قاطع و مطمئن هستند.
اما گروه گروه دوم بیشتر مستعد منفی نگری و خشونت و درگیری هستند . پس برای رهبر خوب بودن در جداول کانون کنترل خود را بیابیم . اگر درونی هستیم آنرا تقویت و اگر بیرونی هستیم آنرا درونی کنیم تا رهبری قوی، قدرتمند ، با اعتماد به نفس، مسئولیت پذیر باشیم.
