همان طوری که در درس قبلی سایت توانا بررسی شد زیگموند فروید مکانیزم های دفاعی را مطرح کرد که چند عدد از آن ها تقریبا به طور همزمان در انسان فعالیت می کنند تا او را از خطرات احتمالی حفظ کنند.
در این درس به ارائه ی پرسشنامه ی سبک های دفاعی می پردازیم تا با سنجش خود بتوانید متوجه سبک های دفاعی روان خویش شوید.
پرسشنامه سبک های دفاعی (DQS) چیست؟
پرسشنامه سبک های دفاعی (Defense Styles Questionnaire) یا به اختصار DSQ، رفتار دفاعی افراد در زندگیشان را می سنجد که بر اساس الگو هایی مرتب ساخته شده است.
پرسشنامه باند (اولین پرسشنامه سبک دفاعی)
این پرسشنامه نخستین بار توسط باند و همکارانش در سال 1983 ساخته شد که طی هشتاد و هشت سوال، بیست و چهار مکانیزم دفاعی را در چهار سبک مورد بررسی قرار می داد. آن ها این سبک های دفاعی را به نام های: سبک دفاعی “سازش نایافته” – سبک دفاعی “تحریف ذهنی” – سبک دفاعی “خود قربانی” – سبک دفاعی “سازش یافته” مشخص کردند و آن ها را در چهار گروه از اختلالات روانی چون: اختلالات عاطفی، اختلالات اضطرابی، روان گسستگی و باقی اختلالات مورد بررسی قرار دادند که نتایج آن آزمایشات چندان موفقیت آمیز نبود.
پرسشنامه سبک دفاعی آندروز
در سال 1989 آندروز و همکارانش پرسشنامه باند را باز تدوین کردند و نسخه ی هفتاد و دو سوالی را به بازار علمی معرفی کردند که مکانیزم های دفاعی را در سه سطح روان آزرده، رشد یافته و رشد نایافته مورد بررسی قرار دادند که باز هم این نسخه از پرسشنامه موفق عمل نکرد تا در سال 1993 نسخه ی چهل سوالی آن دوباره توسط آندروز و همکاران منتشر شد که بیست مکانیزم دفاعی را در همان سه سبک دفاعی روان آزرده، رشد یافته و رشد نایافته مورد پرسشگری قرار می داد.
- مکانیزم های دفاعی رشد نایافته به این صورت طبقه بندی شده بودند: دلیل تراشی، فرافکنی، انکار، همه کار توانی، نا ارزنده سازی، گذار به عمل، خیال پردازی اوتیستیک ، بدنی سازی، لایه سازی، ، جا به جایی، مجزا سازی و پرخاشگریی منفعلانه.
- مکانیزم های دفاعی رشد یافته بدین صورت طبقه بندی شدند: والایش، شوخ طبعی، پیشاپیش نگری و فرو نشانی.
- و در آخر مکانیزم های روان آزرده نیز به این شکل: دیگر دوستی کاذب، عقلانی سازی، تشکل واکنشی و ابطال فرم دهی شدند.
- نحوه نمره دهی در پرسشنامه سبک دفاعی (DQS)
- در این پرسشنامه چهل سوال گردآوری شده که پاسخ دهی به آن ها از کاملا مخالفم که نمره ی 1 و کاملا موافقم که نمره ی 9 را دارد، می باشد و جواب غلط در این بین وجود ندارد.
- کاملا موافقم 9 – موافقم 8 – تا حدی موافقم 7 – کمی موافقم 6 – نه موافق و نه مخالف 5 – کمی مخالف 4 – تا حدودی مخالف 3 – مخالفم 2 – کاملا مخالفم 1
- اگر فرد در هر یک از این مکانیزم ها نمره ای بیشتر از 10 را کسب کند این به آن معنی است که مکانیزمی فعال در او می باشد. میانگین نمرات در هر سبک دفاعی با سبک های دیگر نیز مقایسه می شود تا مشخص شود که شخص از کدام نوع رشد یافته، رشد نایافته و یا روان آزرده بهره می گیرد.
- رشد نایافته:
- دلیل تراشی: سوالات و 16
فرافکنی: سوالات 6 و 29
انکار: سوالات 8 و 18
همه کار توانی: سوالات 9 و 15
نا ارزنده سازی: سوالات 10 و 13
گذار به عمل: سوالات 11 و 20
بدنی سازی: سوالات 12 و 27
خیال پردازی اوتیستیک: سوالات 14 و 17
لایه سازی: سوالات 19و22
پرخاشگری منفعلانه: سوالات 23 و 36
جا به جایی: سوالات 31 و 33
مجزا سازی: سوالات 34 و 37 - رشد یافته:
- فرو نشانی: سوالات 2 و 25
والایش: سوالات 3 و 38
شوخ طیعی: سوالات 5 و 26
پیشاپیش نگری: سوالات 30 و 35 - روان آزرده:
- دیگر دوستی کاذب: سوالات 1 و 39
تشکل واکنشی: سوالات 7 و 28
عقلانی سازی: سوالات 21 و 24
ابطال: سوالات 32 و 40 - سوالات پرسشنامه DQS:
- با كمك كردن به دیگران ارضاء میشوم و محرومیت از این كار موجب غمگین شدنم میشود.
- میتوانم یك مشكل را تا زمانی كه فرصت مناسبی برای پرداختن به آن پیدا كنم از ذهنم دور كنم.
- با انجام فعالیتهای سازنده و خلاق (از قبیل نقاشی یا نجاری) با اضطرابم مقابله میكنم.
- میتوانم برای هر كاری كه انجام میدهم دلایل خوبی پیدا كنم.
- میتوانم به آسانی به خودم بخندم.
- دیگران تمایل دارند بامن بدرفتاری كنند.
- اگر كسی پولم را بزند یا بدزد، ترجیح میدهم به او كمك شود تا این كه مورد تنبیه قرار گیرد.
- به عقیده دیگران من تمایل دارم واقعیات ناخوشایند را نادیده بگیرم انگار كه وجود ندارد.
- خطرات را نادیده میگیرم انگار كه یك سوپرمن هستم.
- به توانایی خودم در این كه دیگران را سرجای خودشان مینشانم، میبالم.
- وقتی چیزی آزارم دهد اغلب به صورت انفجاری عمل میكنم.
- وقتی كارها بر وفق مرادم پیش نمیروند دچار بیماری جسمی میشوم.
- در بیان احساساتم خیلی خوددار هستم.
- از رؤیاپردازیهایم بیشتر از زندگی واقعیام لذت میبرم.
- استعدادهای ویژهای دارم كه به من اجازه میدهد بدون هیچ مشكلی در زندگی قدم بردارم.
- وقتی كارها بروفق مرادم پیش نمیروند، همیشه دلایل قانعكنندهای وجود دارند.
- بیشتر در خیالبافی هایم مسایل را حل و فصل میكنم تا در زندگی واقعی خودم.
- از هیچ چیز هراسی ندارم.
- گاهی فكر میكنم یك فرشته ام و گاهی فكر میكنم یك شیطان هستم.
- وقتی آزرده شوم، آشكارا پرخاشگر میشوم.
- همیشه حس میكنم یك فردی میشناسم كه مثل فرشته نگهبان است.
- تا جایی كه به من مربوط میشود، مردم یا خوب هستند یا بد.
- اگر رئیسم اذیتم كند، ممكن است من با ارتكاب اشتباه یا كندتر كردن كارم با او تلافی كنم.
- یك فردی میشناسم كه قارد به انجام هر كاری است و مطلقاً منصف و عادل است.
- اگر آزاد سازی احساساتم با آنچه كه انجام میدهم تداخل نماید، میتوانم احساساتم را حبس نمایم.
- معمولاً قادر هستم جبنه های با مزه (خندهدار) یك گرفتاری دردناك را ببینم.
- وقتی باید كاری را انجام دهم كه آن را دوست ندارم سردرد میگیرم.
- اغلب با افرادی كه بیتردید باید از آنها عصبانی باشم، خوشرفتاری میكنم.
- مطمئناً در زندگی دچار بدبیاری میشوم.
وقتی میخواهم با یك موقعیت دشوار روبرو شوم سعی میكـنم آن را تجسـم كـنم و راههـایی بـرای
مقابله با آن طرحریزی كنم. - پزشكان هیچگاه واقعاً مشكل مرا نمیفهمند.
- بعد از دعوا بر سر حق خودم، تمایل پیدا میكنم به خاطر جسارت خودم عذرخواهی كنم.
- وقتی غمگین یا مضطرب هستم، خوردن باعث میشود حال بهتری پیدا كنم.
- اغلب، دیگران به من میگویند كه احساساتم را نشان نمیدهم.
- اگر بتوانم از قبل پیشبینی كنم كه دارم دچار اندوه میشوم، بهتر میتوانم با آن مقابله كنم.
- هیچگاه به هر میزان هم كه اظهار نارضایتی كنم، پاسخ قانعكنندهای دریافت نمیكنم
- اغلب با وجود این كه یك موقعیت به نظر میرسد باید هیجانات نیرومندی را در من ایجاد كنـد، مـن
چیزی لمس نمیكنم. - چسبیدن به كارهای در دست اقدام، مرا از احساس غمگینی و اضطراب دور میكند.
- اگر دچار بحران شوم، فرد دیگری كه همان مشكل را داشته جستجو میكنم.
- چنانچه تفكر پرخاشگرانهای داشته باشم، دوست دارم آن را یك جوری جبران كنم.
