تاثیر خلاقیت و نوآوری در زندگی بسیاری از انسان ها نمایان است. انسان ها برای این که به زندگی خود ادامه دهند یک سری نیازها دارند و این نیازها بر حسب شرایط و محیط و تمایلات بشر متفاوت است. از آن جا که بشر هر روز در حال پیشرفت و تغییر روش های زندگی است، اگر انسان بخواهد از همان امکانات گذشته برای رفع نیازهای خود استفاده کند در نهایت روزی فرا می رسد امکانات کهنه و شرایط قدیمی پاسخگویی نیازهای آن ها نخواهد بود. در چنین شرایطی بقای انسان به خطر می افتد یا دچار مشکل می شود. در این مقاله به تاثیر خلاقیت و نو آوری در پیشرفت جامعه می پردازیم.
جامعه و فناوری و علم هر روز در حال نو شدن و پیشرفته شدن است، علم به خود چهره ی جدیدی گرفته و امکانات عوض شده و ابزارهای جدیدی برای کسب درآمد به وجود آمده، اگر افراد و جامعه این قدرت را نداشته باشد تا برای مسائل جدید راه حلی پیدا و کشف کنند محکوم به فنا و نابودی می شوند. بر این اساس می توان به تاثیر خلاقیت و نو آوری اشاره کرد. پیدا کردن ایده های نو در تمام عرصه ها نیازمند افراد خلاق و خوش فکر است که بتوانند از طریق ذهن هوشیار خود دست به ایده و خلاقیت بزنند. بنابراین داشتن افراد خلاق و پرورش آن ها در یک جامعه امری بسیار حیاتی خواهد بود و تاثیر بسزایی بر خلاقیت و نوآوری افراد خواهد گذاشت. اکثر انسان ها تصور اشتباه را دارند که خلاقیت ذاتی و مخصوص افراد خاص است و نمی شود خلاقیت را گسترش داد. اما خبر خوش این است که خلاقیت را می توان آموزش و پرورش داد. یک جامعه باید بستر مناسب را برای پرورش خلاقیت ایجاد کند و یکی از بهترین و عالی ترین جایی که می شود آموزش را شروع و گسترش داد از دبستان و دوران کودکی است که پایه و اساس یک جامعه بزرگ را شکل می دهد و یک آینده خوب و عالی را در ذهن آن ها می سازد.
در جامعه ی پیشرفته ی امروز، هر روز یک محصول جدید تولید و وارد بازار مصرف می شود، البته در ارتباط با این موضوع دو نظریه وجود دارد ااول این که از قبل این محصول وجود نداشته یا این که به وسیله نوآوری، ساختار، نوع و شکل محصول را تغییر داده اند که برای ما در قالب یک محصول تازه است، این نوع تغییر مخصوص کالای خاصی نخواهد بود، بلکه در سایر عرصه ها و خدمات نیز انجام می شود. شرکتی که بتواند به وسیله تغییراتی که در عرصه های مختلف تولید و خدمات انجام می شود سیاست خود را شکل دهد، می تواند همچنان در عرصه رقابت باقی بماند و محو نشود، در گذشته هر سازمانی هر چند وقت یک بار، یک محصول جدید را تولید می کردند و سال ها از خلاقیتی که صورت گرفته بهره مند می شدند، اما در دنیای امروز که سرعت پیشرفت و تغییرات بسیار بالا است، هر سازمانی بخواهد بهمانند سیاست قدیمی هر چند مدت یک بار دست به تغییر و نوآوری بزنند نمی توانند نسبت به سایرین رقبا رقابت کنند، بلکه باید توجه داشته باشند پدیده تغییر ابدی دائمی است و باید به صورت مداوم به تغییر و نوآوری ادامه دهند. بنابر این سازمان ها باید بر تاثیر خلاقیت و نوآوری تاکید کرده و هم راستا با آن ها پیش بروند، این بدان معنی نیست که با تاثیر گرفتن از خلاقیت و نوآوری به موفقیت های مالی برسند، بلکه در دنیای پر رقابت و پر رونق امروز زنده بمانند.
دانستن تاثیر خلاقیت و نوآوری برای پیشبرد اهداف یک جامعه، بسیار مهم و ضروری است و نمی شود گفت به وسیله خلاقیت و بدون نوآوری می توانند به موفقیت یک جامعه کمک کنند یا نوآوری به تنهایی می تواند یک سازمان و جامعه را به سمت جلو و هدف پیش ببرد. خلاقیت تولید یک فکر نو و جدید است که قبلا وجود نداشته و نوآوری به عمل و اجرا در آوردن آن خلاقیت است.
نوآوری لازمه وجود داشتن خلاقیت خواهد بود. اکثر افراد وقتی بحث خلاقیت به میان می آید فکر می کنند خلاقیت یک فرایند مکانیکی است و هر وقت بخواهند می توانند دست به خلاقیت بزنند در صورتی که خلاقیت یک امر الهام و در ضمیر ناخودآگاه خود نهفته است. تفاوت فردی بین افراد هم بر این موضوع صداقت دارد و این که فردی از فرد دیگر خلاق تر نخواهد بود و یک فرد برای همیشه خلاق باقی نخواهد ماند. در اینجا برخی دیگر فکر می کنند اگر در مورد موضوع یا محصولی تغییری ایجاد کنند نوآوری محسوب می شود و این تفکر اشتباه است چرا که نوآوری تغییر تازه و نو است که قبلا وجود نداشته و تولید نشده باشد، بنابراین هر تغییری، نوآوری به حساب نمی آید و این را هم باید مد نظر قرار دهیم که خلاقیت و خلق یک اثر به تنهایی نمی تواند برای سازمان نقش مهمی را ایفا کند، مگر این که بعد از خلاقیت از طریق نوآوری باید به عمل و اجرا در آید.
بنابراین در سازمان فرایند خلاق، باید از تاثیر خلاقیت و نوآوری بهره برد. یک فکر جدید باید خلق نمود و در مرحله بعدی از طریق نوآوری به عمل و اجرا در آید. خلاقیت در یک فضای پرورش می یابد. اکثر مدیران برای این که در سازمان خود محیطی را طراحی کنند تا افراد خلاق شروع به کشف ایده بپردازند، با این موضوع مخالفت می کنند، چرا که ایجاد آن محیط را به عنوان هزینه ای برای سازمان می دانند. حال برای این که مدیری بخواهد جوی مناسب برای خلاقیت به وجود آورد مراحل زیر را باید اجرا کند.
1. رابطه پذیرش تغییر و تاثیر خلاقیت و نوآوری
مدیران و صاحبان سازمان باید به این باور برسند که در جامعه پر رونق امروز، باید تغییر کنند. تغییر برای آن ها و سازمان شان مفید خواهد بود. در حال حاضر ضرورت تاثیر خلاقیت و نوآوری در یک سازمان یک امر ضروری خواهد بود. و مدیران نمی توانند نسبت به تغییر و خلاقیت بی تفاوت باشند. سازمان های زیادی به این باور رسیدند که بقا و دوام خود را وابسته به نوآوری و تغییر بدانند، بنابراین بهتر است مدیران و کارکنان هر سازماننسبت به تغییر و نوآوری مقاومت کمتری نشان دهند و تغییرات مفید و اساسی را پذیرا باشند و این باور زمانی محقق می شود که یک مدیر در امر تغییر و نوآوری مشارکت داشته و برای اجرا و طراحی آن تلاش کند.
2. استقبال از ایده های نو
مدیران یک سازمان باید این اطمینان خاطر را به مدیران زیر مجموعه انتقال دهند که از هر نظر و پیشنهادی برای تغییر و نوآوری استقبال می کنند و افراد را به سمت طراحی ایده های جدید هدایت می کنند.
3. رابطه قبول شکست و تاثیر خلاقیت و نوآوری
ثابت شده است که همیشه هر ایده ای که خلق می شود به موفقیت ختم نمی شود یک فرد خلاق برای این که به موفقیت های بزرگ برسد در طول مسیر چندین ایده و فکر را مورد آزمایش قرار می دهد تا به یک هدف مشترک برسد. مدیران باید بپذیرند که بسیاری از ایده و نظریه ها به بن بست ختم می شود و به کار هم نمی اید اما باید مورد حمایت مدیران سازمان قرار گیرند. خلاقیت امری بسیار حیاطی و مهم است و تعریف های متعددی از آن شده است و هر شخصی بر حسب نظر و برداشت خود آن را توصیف می کند، زیرا نشان دهنده وسعت آن خلاقیت است.
برای ایجاد خلاقیت مراحل و فرآیندی باید طی شود تا به مرحله عمل و اجرا برسد.
1. رابطه آمادگی با تاثیر خلاقیت و نوآوری
آمادگی به این معنا نیست که در گوشه ای بنشینیم و منتظر وقوعی در ذهن خود باشیم. آمادگی یعنی یاد بگیریم که انسان غیر معمول باشیم و برای غیر معمول بودن تلاش کنیم. یعنی کوشش و تلاش برای رسیدن به هدفی خاص. هنگامی که یک فرد زیر نظر استاد خود شروع به تمرین و آموزش سخنوری می کند و روش های مختلف موفقیت را می گذراند یا خواننده ای که زیر نظر مربی صدا، تمرین می کند، در واقع در حال آماده شدن برای انجام فعالیت های خلاق هستند. انسان های خلاق به مطالعه در ارتباط با ایده هایی که در ذهن خود دارند می پردازند. آمادگی اولین فرآیند خلاقیت است.
2. افکار پنهان
در این مرحله فرد شروع به تراوش فکر، تفکر بر ضمیر ناخوداگاه خود می کند افراد خلاق در این مرحله خود را زیاد درگیر موضوع نمی کنند، بلکه با انجام فعالیت های سرگرم کننده همانند، انجام فعالیت ورزشی خود را مشغول می کنند، آن ها از این طریق به ذهن ناخوداگاه خود اجازه می دهند تا افکار و ایده های جدیدی که مرتبط با موضوع اصلی است را دریافت کند.
3. داشتن بینش درست
یکی از فاکتورهایی که یک مدیر باید در خود داشته باشد چشم انداز نسبت به آینده و تشخیص درست نسبت به بحران های پیش رو است، این که تکنولوژی و علم به چه سمتی می رود و این که در آینده انتظار و تقاضای جامعه چگونه تغییر می کند و خود و سازمان را مطابق آن پیش ببرد بسیار در عملکرد و استفاده از ذهن خلاق مهم است.
4.تحقیق و انتقال
قسمت پایانی فرآیند خلاقیت تحقیق و انتقال ایده است. در این مرحله یک مدیر بعد از تحقیق و بررسی کامل ایده خود به راه حل و نتیجه مطلوب می رسد. و بعد از اطمینان و موفقیت آن را به مدیر خود انتقال می دهد و اگر بعد از بررسی، آن ایده مورد موافقت قرار بگیرد و تصویب شود آن ایده و راه حل، در ابتدا مورد آزمایش قرار می گیرد و بعد به مرحله اجرا و عمل در می آید.
