راه های پرورش خلاقیت چیست؟

حافظه یکی از مواردی است که جنبه ذهنی دارد و بسیاری بر این باور هستند که حافظه استعدادی ذاتی است، اما در  نظر داشته باشیم که با آموزش و ممارست، می توانیم توانمندی حافظه را چند برابر کنیم. می توانیم با تمرین، حالت های هیجانی مانند شادی، خوش رویی و مهربانی را در خود پرورش دهیم.
چنان چه به پرورش جسم می پردازیم، بایستی ابعاد روانی و استعداد های بالقوه حافظه و خلاقیت را در خود پرورش دهیم، وگرنه این دو عاملی که در خودشکوفایی و موفقیت ما انسان ها سهم عمده ای دارند، به مرور ضعیف شده و در نهایت از بین خواهند رفت.

ارنست یونگ به پسر خود که تصویری از یک سبد پر از میوه کشیده بود گفت: پسرم تو در خور ستایش و تحسینی، چون به چیزی پرداخته ای که در خور همگان است. روزی تشنه چیزی خواهی بود که در دسترس نیست و آن گاه میوه هایی خواهی کشید که هیچ کس تا به حال آن ها را نخورده است و آن روزی است که تنها خواهی بود.

4 روش فوق‌العاده برای بهبود و پرورش خلاقیت

خلاقیت نوعی ابتکار عمل در انجام کارها است، به‌ طورکلی می‌توانیم خلاقیت را یک ابزار کمکی برای پیشرفت انسان‌ها در نظر بگیریم. در ادامه به بررسی روش های پرورش خلاقیت می پردازیم.

مهارت ها و تفکرات انسان خلاق چیست؟

خصوصیاتی که فرد خلاق باید در خود پرورش دهد، عبارت اند از:

1. روانی
2. انعطاف پذیری
3. نوآوری
4. بسط فکری
5. هم خوانی اندیشه

1. روانی

ذهن انسان باید بتواند با توجه به یک موضوع، به خلق نظریه های دیگر بپردازد. این موضوع می تواند یک کلمه یا عنوان برای یک تصویر باشد، مثلا اگر از ما بخواهند که محل های مسکونی را نام ببریم، می توانیم تعداد زیادی از مکان ها را نام ببریم. در زیر به تعدادی از این مکان ها اشاره می شود.

• خانه قصر 
• کلبه کوشک 
• خیمه طویل
• سنگر کپر 

2. انعطاف پذیری فکری

به این معنی که در پاسخ به یک پرسش، فقط به جواب خاص اکتفا نکرده و حالت های گوناگون را در نظر بگیریم. برای نمونه اگر از یک فرد غیر خلاق بپرسیم کفش چه کاربردی دارد؟ در جواب می گوید، برای پا کردن و راه رفتن است، اما فرد خلاق در جواب موارد دیگری را ذکر می کند. همانند، برای هدیه دادن، دعوا کردن، پرتاب کردن به طرف گربه، کنار در گذاشتن.

3. نوآوری فکری

به معنای گفتن پاسخ های غیر متعارف، غیر معمول و هوشمندانه به پرسشی خاص است، در حالی که این پاسخ ها به فکر کسی دیگر خطور نکرده باشد.

4. بسط فکری

یعنی اشاره به مفهوم متنوع در پاسخ به یک پرسش و مطرح کردن جزئیات.

[aparat id=”qvbfH”]

5. هم خوانی اندیشه

بدین معنی که یک مفهوم، مفاهیم دیگر را برای انسان تداعی کند. این مفاهیم می توانند مشابه یا متضاد باشند. مثلا، با دیدن یک شی به یاد چیز دیگری افتاده یا چشیدن مزه ای، مزه ای دیگر را به یادمان آورده است.

این مهارت ها به تفکر واگرا مشهور هستند، یعنی تفکری که فرد را قادر می سازد از راه حل یک مسئله به راه حل های گوناگون دست یابد، در مقابل تفکر واگرا، نوعی دیگر از تفکر به نام تفکر همگرا وجود دارد، که در نوع اخیر، فرد به فکر یک یا دو راه حل است.

والت دیزنی یکی از سازندگان فیلم های کارتونی که شهرت جهانی دارد، توصیه می کند به دستگاه تصور خلاق خود، به عنوان عضلات مرکزی بنگریم. هر چه بیشتر عضلات بدن را به کار بگیریم، به جای تحلیل رفتن، پرورش می یابند. همین مسئله در مورد تفکر و تصور نیز صادق است، که هر چه بیشتر به کار گرفته شوند، پرورش می یابند و در غیر این صورت فرسوده می شوند. خلاصه کلام این که لازم است به هر نحو که شده، قوه تصور و تصویر را به کار گرفته و پرورش داد.

پرورش خلاقیت با تصور و تصویر

یکی از راه های پرورش قوه تصور، تداعی تصویر است. تداعی به معنی برقرار کردن ارتباط بین دو پدیده، دو شی، دو کلمه، آن هم به صورت تصویری است. بهتر است بتوانیم تصویرسازی ذهنی کنیم، به این معنی که از هر چیز یک تصور در ذهن خود مجسم کنیم. باید بتوانیم تصویر را به پرواز در آوریم، تا بتواند در هر جا که قصد دارد، سیر کند و مانعی بر سر راهش نباشد، البته اگر از اصولی خاص تبعیت کنیم، بهتر می توانیم تصویر سازی کنیم.

این طرز برخورد باعث می شود که نیم کره راست مغز فعال شود، چون ثابت شده است نیم کره راست وظیفه تصور و تصویر را بر عهده دارد.
متاسفانه در نظام آموزشی ما بیشتر بر نیم کره ی چپ تاکید شده است، زیرا عملیات ریاضی، منطق، مهارت گویایی و نوشتاری مربوط به این نیم کره است.

امروزه روان شناسان به این نتیجه رسیده اند که بهترین راه برای داشتن حافظه ای خوب، تصویرسازی داده ها است. با این کار، حافظه هم در به خاطر سپاری، هم در نگهداری و هم در به یاد آوری، فعال تر عمل خواهد کرد. زبان حافظه زبان تصویر است و انسان به واسطه تصویر فکر می کند.حتی خواب نیز به صورت تصویر است.

در این روش لازم است شش اصل را رعایت کرد که عبارت اند از:

1. مضحک بودن تصویر
2. متحرک بودن تصویر
3. مبالغه در تصویر
4. رنگ تصویر
5. استفاده از خود
6. جا به جایی

1. مضحک بودن

در این روش ضروری است به ساخت تصویرهای تخیلی دست بزنیم، هر چند برخی افراد قدرت تجسم اشیای واقعی را به طور دقیق ندارند و سعی می کنند تصاویر غیر واقعی و غیر منطقی باشند.

2. متحرک بودن 

سعی شود در ذهن، اجسام بی جان به حرکت وا داشته شود، مثلا یک گلابی که دوچرخه سواری می کند.

3. مبالغه کردن

یعنی افراط و تفریط، بزرگ کردن بیش از حد یا برعکس کوچک کردن بیش از حد، به عنوان مثال موشی را در اندازه یک فیل مجسم کرد یا فیلی را در اندازه یک موش.

4. رنگ

به تصاویر رنگ دهیم، مثلا چشمان خود را نارنجی یا رنگ پوست خود را آلبالویی تصور کنیم یا درختان را صورتی و آسمان را به رنگ سبز مجسم کنیم.

5. استفاده از خود

سعی کنیم خودمان را در تصاویر مضحک ترجیحا متحرک ببینیم، مثلا خود را سوار بر گلابی نارنجی رنگی در حال پرواز ببینیم.

[aparat id=”Nbc6V”]

6. جا به جایی

سعی کنیم اجسام و اشیاء را در جایی به غیر از جای اصلی خودشان به تصور در آوریم.

با رعایت هر یک از این اصول، تصویر ذهنی ما تخیلی تر و غیر واقعی تر می شود. حال باید سعی کنیم این ارتباطات، تصویری را بین دو واژه برقرار کنیم. شاید در گام اول نتوانیم این کار را انجام دهیم، اما با تمرین زیاد، به خصوص اگر این تمرین جنبه سرگرمی و تفریح داشته باشد، در انجام دادن این کار موفق خواهیم بود. خاطر نشان می شود که این تمرین ها مخصوص کودکان و بزرگ سالان است.

مقالات مرتبط :