نقش زن در تحکیم بنیان خانواده

عوامل مختلفی می توانند در استحکام و حفظ یک خانواده نقش داشته باشند. عوامل اقتصادی، عشق و احساس زن و مرد به یک دیگر، تفاوت های فرهنگی خانواده های زن و شوهر، تقسیم کار بین زوجین و …. اما در این میان بسیاری از محققان و روانشناس هایی که در زمینه خانواده کار می کنند، نقش بانوان را در حفظ پایه های یک خانواده مهم دانسته و به آن تاکید دارند. در واقع یک بانو هم به عنوان همسر و هم به عنوان مادر نقش پررنگی در تحکیم بنیان خانواده ایفا می کند.

تعریف خانواده و اهمیت آن

خانواده کوچک ترین واحد اجتماعی و نهاد اساسی آن است. در واقع زیر بنای جامعه، خانواده می باشد. در این میان، زن یکی از دو رکن اصلی تشکیل دهنده ی خانواده است که نقش زیادی در تحکیم بنیان خانواده دارد. همراه با ازدواج یک زن و مرد، خانواده شکل می گیرد و با تولد فرزند و یا فرزندان بزرگ تر و کامل تر می شود. مسلما سلامت یک خانواده در سلامت جامعه نقش دارد و البته خانواده هم می تواند از جامعه تاثیر بپذیرد و این یک رابطه دو طرفه می باشد.

همه ی انسان هایی که در جامعه نقش های مختلفی مانند: کارگر، آشپز، معلم و دکتر و مدیر و… را بر عهده می گیرند، همه در چهارچوب خانواده پرورش یافتند. بنابراین خانواده اهمیت زیادی در تربیت فرزندان داشته و الگوی اصلی آنان در زندگیشان محسوب می شود. بسیاری از مشکلات روانی و اختلالات عاطفی انسان ها در خانواده شان شکل گرفته است و خانواده سالم و موفق در سلامت روان انسان ها نقش زیادی دارد. همچنین زن و مرد با تشکیل یک خانواده، می توانند نیازهای جنسی خود را به طور صحیح ارضاء نموده و به امنیت و سلامت جنسی دست یابند.

همان گونه که گفتیم خانواده به عنوان اولین پایگاه در رشد روانی، اجتماعی و حتی جسمی یک فرد در جامعه شناخته شده است، زیرا خانواده به عنوان تنها نظام اجتماعی در همه ی جوامع ها پذیرفته شده است و فرقی ندارد یک جامعه مذهبی باشد یا یک جامعه غیر مذهبی.

تحکیم بنیان خانواده – منظور از تحکیم بنیان خانواده چیست؟

منظور از تحکیم خانواده، حفظ خانواده است اما نه به هر بهای، این که برای جلوگیری از طلاق و از بین رفتن یک خانواده، یکی از طرفین محبور به پذیرش ظلم و چشم پوشی مدام از خطاهای طرف دیگر باشد و یا از سر ناچاری تن به بی عدالتی بدهد و از حق و حقوق انسانی خود بگذرد، به معنای تحکیم خانواده نیست. چون این خانواده حتی اگر به لحاظ ظاهری پایدار باشد از درون فرو پاشیده است. خانواده ای که بر اساس عدالت، اخلاق و رعایت حقوق تمام اعضاء آن پابرجا است و افراد خانواده در فضای مملو از آرامش و عشق همدیگر را یاری می کنند معنای تحکیم خانواده را به خوبی القا می کند.

تحکیم بنیان خانواده – عوامل موثر بر تحکیم بنیان خانواده

به طور کلی دو دسته عوامل فردی و اجتماعی در تحکیم خانواده موثر هستند. در این جا به برخی از این عوامل اشاره می کنیم:

۱- عوامل اقتصادی:

میزان درآمد زوجین و داشتن درآمد کافی برای گذران زندگی، داشتن شغل مرد و زن در خانواده و امنیت شغلی آن ها، میزان ثروت هر کدام از خانواده های آن ها، داشتن خانه و ماشین، امکان سفر و تفریح و … می تواند در تحکیم بنیان خانواده و ثبات آن نقش داشته  باشد.

۲- عوامل اجتماعی:

این عوامل اجتماعی شامل: احترامی که به یکدیگر و خانواده های همدیگر می گذارند، روابط اجتماعی اعضاء خانواده با هم و با دیگران،‌ صداقت و تعهدی که به هم دارند و… می باشد.

۳- عوامل فرهنگی:

سطح فرهنگ دو خانواده زن و مرد، نوع لباس پوشیدن و صحبت کردن، سطح سواد و تحصیلات، نوع لباس پوشیدن، نوع نگاه به زن و جایگاه او و نداشتن نگاه ابزاری به زن و … در این دسته جای می گیرد.

۴- عوامل اخلاقی و عاطفی:

نداشتن خشونت، رضایت از رابطه ای که بین زن و مرد وجود دارد، وقت صرف کردن برای یکدیگر، پایبندی به همسر و خانواده، هوس ران نبودن، نداشتن خودخواهی، ابراز عشق و دوست داشتن به همسر و فرزندان، وجود صمیمیت بین زوجین، احساس مسئولیت به وظایف زناشویی و بی تفاوت نبودن نسبت به آن ها و… از عوامل اخلاقی و عاطفی مهم در پایداری یک خانواده هستند.

۵- عوامل اعتقادی و مذهبی:

میزان پایبندی زن و مرد به مسائل اعتقادی و مذهبی، احترام به عرف جامعه، نوع پوشش و حجاب و… این موارد هم به نوعی در تحکیم خانواده نقش دارند.

گاهی عوامل سیاسی و اختلاف نظرهایی که در این زمینه وجود دارد هم موجب اختلاف و برهم خوردن یک خانواده می گردد.

نقش زن در تحکیم بنیان خانواده

مسلما برای ثبات یک خانواده هم زن و هم شوهر نقش مهمی دارند. دیدگاه هر کدام از آن ها و انگیزه و هدفی که از تشکیل خانواده دارند نیز در تحکیم بنیان خانواده موثر است. زن و مردی که برای ادامه زندگی خود با تشکیل خانواده، مسیر مشترکی را انتخاب کرده اند هر کدام موظف به بر عهده گرفتن وظایف و مسئولیت هایی برای این زندگی مشترک هستند. بنابراین هر کدام از آن ها نیاز دارند از مهارت های لازم برای ازدواج برخوردار باشند. زن و شوهر با بسته شدن قرارداد ازدواج تعهدات اقتصادی، حقوقی و اخلاقی نسبت به یکدیگر پیدا می کنند. در واقع خانواده با زن معنی پیدا می کند و زن پایه خانواده را برپا می کند. خانواه معمولا بدون مرد ادامه می یابد ولی بدون زن خیر. زن به عنوان یک الگو در قالب مادر یا همسر مطرح می شود، زیرا این زن ها هستند که به عنوان یک تنظیم کننده مسیر حرکت خانواده را به سمت سبک و مدل زندگی راهنمایی می کنند و به آن جهت می دهند.در این میان ما به بررسی نقش خانم ها در تحکیم خانواده می پردازیم:

 تحکیم بنیان خانواده – انگیزه ها و باورهای یک زن از ازدواج

انگیزه های درست برای ازدواج یکی از عواملی است که موجب پایداری خانواده می شود. انگیزه های غلط مثل بدست آوردن پول و رفتن به خارج از کشور و یا از شرایط بد خانه ی پدری نجات پیدا کردن و… همچنین باور نادرستی که اغلب بانوان دارند که با ازدواج یک مرد را وارد زندگی خود می کنند که مسئول خوشبختی آنان خواهد بود و در واقع بار مسئولیت خوشبختی خود را بر دوش همسر خود می اندازند، می تواند باعث انتخاب مرد نادرست برای ازدواج و در نتیجه ناپایداری ازدواج شود.

اما در صورتی که فرد با انگیزه بدست آوردن عشق و رسیدن به کمال و یا باورهای درست ازدواج کند و خودش را تنها مسئول زندگی و خوشبختی و بدبختی خودش بداند مسلما انتخاب های بهتر و صحیح تری در زندگی خود خواهد داشت و زندگیش پایدارتر و مستحکم تر خواهد بود.

آگاهی نسبت به نقش ها و وظایف

این که زن و مرد هرکدام به نقش خود در خانواده و کارهایی که برای بقا خانواده نیاز است انجام دهند، آگاه باشند، اهمیت زیادی در پایداری آن خانواده دارد. در این صورت هر کدام از آن ها در قبال وظایف خود احساس مسئولیت می کند. بنابراین یک خانم کاملا به نقش پررنگ و مهمی که در تحکیم بنیان خانواده دارد، آگاه است. در واقع تقسیم نقش ها در یک خانواده می تواند به صورت سنتی یا توافقی باشد. به طور سنتی یک زن، باید خانه دار و مادر باشد اما وقتی خانم ها شاغل باشند، باید تقسیم وظایف به شکلی صورت گیرد که خانم خانواده بیشتر از حد ظرفیت خود، کارها را انجام ندهد و از همکاری همسرش بهرمند شود. این هنر و اقتدار یک زن است که چقدر می تواند با پذیرش و تقسیم نقش های به جا و آگاهانه در ثبات خانواده موثر باشد.

تحکیم بنیان خانواده – مدیریت خانه و خانواده

یک خانواده هم مانند هر مجموعه و سازمانی برای حفظ و پایداریش نیاز به یک مدیر دارد. زن و مرد در کنار هم و با هم فکری و مشورت با هم به راحتی می توانند مشکلات و مسایل زندگی را حل کرده و زندگیشان را پیش ببرند. اما خانم ها به لحاظ این که نقش پررنگ تری در خانه برعهده دارند در بخشی از مدیریت خانواده که مربوط به تفکرات پیش از عمل و برنامه ریزی ها و نقشه کشی است، موفق تر هستند. همچنین با توجه به این که قسمتی از منابع مادی و مالی خانه در اختیار آن ها قرار دارد با تنظیم برنامه های غذایی و اولویت بندی نیازهای ضروری خانواده می توانند به خوبی این منابع را مدیریت کنند. داشتن مدیریت شایسته می تواند موجب تحکیم بنیان خانواده شود.

ضمنا در امر پرورش فرزندان نقش مدیریت یک مادر در پرورش فرزندان موثرتر است. در نهایت این که یک خانم با مدیریت احساسات و عواطف خود می تواند در خانواده ایجاد همدلی و مهربانی را ثبات نماید. در واقع خانم ها با ظرافت و دقت می توانند مانند قطب نمای زندگی جهت و مسیر راه را برای خانواده تعیین کنند. در نهایت هدف یک خانواده ایجاد فضای سالم برای پرورش فرزندان و رشد زوجین است. در واقع در کنار عشق رسیدن اعضا به هم، رسیدن به خودشکوفایی و رفع نیازهای آن ها به طور صحیح در خانواده از هدف های ایجاد خانواده است. به کمک تعامل نقش های زن و مرد و پذیرش بخش هایی از مدیریت خانواده توسط هر کدام به راحتی این هدف ها می تواند تحقق یابد.

ارضاء نیازهای عاطفی و جنسی

خانواده محل امن برای ارضاء نیازهای عاطفی و جنسی برای زن و مرد می باشد. خانم ها به لحاظ این که احساسی تر هستند، بیشتر تمایل به دریافت و بخشش احساسات و عشق دارند. عشق ورزیدن هنری است که یک زن با دانستن و داشتن آن دارای قدرت زیادی در خانواده خود شده و به تحکیم آن خانواده کمک فراوانی می کند. گاهی تصور می شود ارضاء نیازهای جنسی مردان فقط یک نیاز جسمی است در حالی که مردان این حس را به نوعی ابزار بروز عشق و عاطفه خود می دانند. زنانی که به این امر آگاهند با ارضاء درست این حس در خود و مردان جلوی تنوع طلبی ها را گرفته و بقای خانواده و تحکیم بنیان خانواده خود را تضمین می کنند.

صبر و چشم پوشی از اشتباهات

خانم ها معمولا از گذشت و صبر بیشتری در مشکلات برخوردارند و این ویژگی در استحکام خانواده اهمیت دارد. این که این گذشت از ویژگی های خاص جنس زن است یا در طول تاریخ به خاطر توقع و انتظاری که از او داشته اند جزو خصوصیات اخلاقی وی شده است وقتی پای عشق و علاقه در میان باشد، اهمیتی ندارد. چشم پوشی کردن از اشتباهات کوچک می تواند آن مشکلات را کم رنگ کرده و از تکرار آن ها جلوگیری کند و جلوی مشکلات بزرگتر را بگیرد.

مدیریت اقتصادی و چشم پوشی از چشم و هم چشمی

هر چند در اغلب خانواده ها مدیریت مالی بر عهده مردان است اما نمی توان از نقش پررنگ خانم ها در مسائل مالی چشم پوشی کرد. زنان می توانند متناسب با درآمد خانواده، خرج و دخل خانه را تنظیم کنند. بسیاری از مشکلات خانواده ها در سالیان اخیر به خاطر چشم و هم چشمی بوده است که گاهی منجر به مشکلات زیاد اقتصادی شده و آن خانواده را از هم پاشیده است. یک زن دانا هیچ وقت وارد بازی های این چنینی نشده و خانواده اش را دچار چالش فرو پاشی نمی کند.

نقش بانوان در تربیت و نگهداری فرزندان

یکی از مهمترین نقش هایی که یک زن در خانواده ایفاء می کند نقش مادر است. یک زن وقتی مادر می شود در کنار همه ی مسئولیت هایی که تا کنون در خانه داشته است وظایف مادری را هم انجام می دهد. تربیت و نگهداری فرزندان در عین حال که وظیفه پدر و مادر در کنار هم است اما به دلایل تقسیم بندی های جنسیتی که در جوامع وجود دارد، وظیفه زنان در خانه محسوب می شود. بنابراین مادر به عنوان مربی فرزندان نقش مهمی دارد و تبدیل به الگوی فرزند یا فرزندانش می شود.

با توجه به این که فرزندان هر خانواده نسل های بعدی جامعه را تشکیل می دهند، نقش حساس زنان در تربیت آن ها مشخص می شود. یک مادر با اخلاق، مهربان و با صفات انسانی فرزندانی با همین خصوصیات را پرورش می دهد. به این ترتیب، تربیت و آموزش بانوان از اهمیت زیادی برخوردار است. با تعلیم بانوان، ما یک خانواده و نسل آینده را تعلیم می دهیم. پذیرش نقش مادری از روی عشق از طرف یک زن و به دنیا آمدن فرزندان، نقش زیادی در استحکام آن خانواده و بقای عشق شان دارد. در کنار همه ی نقش هایی که یک خانم در تحکیم بنیان خانواده دارد حتما یک آقا هم بسیار در این امر دخیل است. شاید این که بگوییم خانواده مثل کشتی شناور در دریای زندگی است که مرد سکاندار آن است و زن، قطب نما است که جهت و مسیر را مشخص می کند، مثال جالب و درستی می باشد و اهمیت نقش یک خانم و آقا را در یک خانواده به درستی نشان می دهد.