تعریف دنیای مطلوب چیست ؟ – تئوری انتخاب

در درس های گذشته ی دوره ی شخصیت شناسی تئوری انتخاب، 5 اصل از اصول دهگانه ی تئوری انتخاب را بررسی کردیم و با مفهوم نیازهای اساسی آشنا شدیم.

 اصل ششم – دنیای مطلوب 

برای ارضای نیازهایمان باید تصویر یا تصاویر دنیای مطلوب ( Quality World ) را ارضا کنیم.

 

مفاهیم دنیای مطلوب در تئوری اتخاب 

دنیای مطلوب نیز یکی دیگر از مفاهیم کلیدی در تئوری انتخاب است.  دنیای مطلوب مجموعه ای از تصاویر در ذهن ما است. این تصاویر جهانی را نشان میدهند که دوست داریم درآن زندگی کنیم. دنیای مطلوب فرمانده اصلی رفتار ما هستند و ما را به سمتی سوق میدهند که به تصاویر دنیای مطلوب نزدیک شویم.

دنیای مطلوب در واقع چگونگی به ظهور رسیدن نیاز های ما هستند. بر خلاف نیاز ها که عمومی و جهانی هستند ، دنیای مطلوب هر شخص منحصر به فرد است. برای مثال همه ی ما نیاز به غذا داریم. اما اینکه از چه نوع غذایی لذت می بریم بستگی به دنیای مطلوب ما دارد. همه نیاز به تفریح داریم. اما دنیای مطلوبمان تعیین میکند چه فعالیت هایی را برای ارضای این نیاز انتخاب کنیم. بنابراین دنیای کیفی مجموعه روش ها و خواسته های ما برای ارضای نیازهایمان هستند.

نیاز های ما ریشه در ژن هایمان دارند. ژن ها تعیین می کنند چه نیازی را با چه شدتی داشته باشیم. اما چگونگی برآورده شدن این نیاز ها در ژن ثبت نشده. دنیای مطلوب ما در تعامل ما با دنیای بیرون شکل می گیرد. این تصاویر عموما در کودکی شکل میگیرند اما در طول زندگی همواره تکمیل می شوند.

ما همواره دنیای بیرون را با دنیای مطلوبمان مقایسه می کنیم. تفاوت بین این دو دنیاست که ما را به حرکت وامیدارد. تمام تلاش ما در زندگی این است که تصاویر دنیای مطلوبمان را در زندگی واقعی ببینیم.

 

 

دنیای مطلوب ما از سه مولفه تشکیل می شود

اولین مولفه در دنیای مطلوب، افراد و آدم ها هستند. این ها افرادی هستند که بودن با آنها باعث برآورده شدن یک یا چند نیاز ما می شوند. مهمترین شخص در دایره ی افراد دنیای مطلوب عموما مادر است. چرا که از لحظه ی تولد در کنار کودک است و به نیاز هایش رسیدگی می کند. او را تغزیه می کند ، به او عشق میدهد ، احساس ارزشمندی میدهد و با او بازی می کند.

اعضای خانواده، دوستان، فرزندان، برخی معلمان و هرکسی که یک یا چند نیاز ما را برآورده کند در دنیای مطلوبمان جای می گیرد.

 اشیا، اماکن، اتفاقات، مشاغل…

مولفه ی دوم اشیا و چیزهایی هستند که ما فکر می کنیم با بدست آوردنشان احساس خوشآیندی خواهیم داشت. برای مثال فکر می کنیم اگر فلان ماشین، یا فلان خانه، شغل، تحصیلات را داشته باشم احساس خوشبختی میکنم. 

دنیای مطلوب در تئوری اتخاب – ایده آل ها، باورها و عقاید

و مولفه ی سوم عقاید ما هستند. باورهایی که فکر میکنیم اگر در زندگی بر اساس آنها زندگی کنیم احساس خوبی خواهیم داشت. این باور ها می توانند باور های مذهبی یا ارزش های اخلاقی باشند..

مجموعه ی این سه مولفه درکنار هم دنیای مطلوب ما را شکل می دهند. ما به نوعی فرمانبردار این فرمانده هستیم و از دستورات آن مبنی بر به دست آوردن این خواسته ها اطاعت می کنیم.

همانطور که مدل های ذهنی  ما در تعامل با محیط شکل می گیرند، دنیای مطلوبمان نیز همینگونه شکل می گیرند و لذا دنیای مطلوب و خواسته های هر فرد متفاوت از دیگران است. افراد ممکن است شدت نیاز های مشابه داشته باشند اما نحوه ی بر آورده شدن نیازهایشان با هم متفاوت. دو فرد با نیاز به تفریح بالا احتمالا به شکل های متفاوتی این نیاز را بر آورده می کنند. 

 این مفهوم باید از ما افراد منعطف تری بسازد. وقتی بتوانیم این مفهوم را خوب درک کنیم و از آن در روابطمان استفاده کنیم می بینیم که بسیاری از مشکلات و اختلاف نظر ها که صرفا به خاطر تفاوت دنیای مطلوبمان شکل گرفته اند، از بین می روند.  

پاسخ به سوالات زیر به شما کمک می کنند دنیای مطلوبتان را بهتر بشناسید.

لازم به ذکر است که همه ی خواسته های دنیای مطلوبمان معقول و منطقی و واقع گرایانه نیستند. و همچنین ممکن است برخی تصاویر دنیای مطلوبمان با برخی تصاویر دیگر تضاد و داشته باشند. برای مثال ممکن است شما عاشق خوراکی های شیرین و پر کالری باشید اما از طرف دیگر بخواهید اندام مناسبی هم داشته باشید.

نکته ی دیگری که ارزش یادآوری دارد این است که در طی زندگی همواره تصاویری از دنیای مطلوب خارج میشوند و تصاویر جدیدی وارد آن می شوند. 

در درس بعد خواهیم دید که از دیدگاه ویلیام گلاسر، انسان از چه طریقی برای محقق کردن تصاویر دنیای مطلوبش تلاش خواهد کرد و با مفهوم رفتار کلی آشنا خواهیم شد.