نیاز های اساسی در تئوری انتخاب چیست؟ در این مقاله به نیاز های اساسی در تئوری انتخاب می پردازیم.
نیاز های اساسی تئوری انتخاب – قسمت دوم
در درس قبل از دوره شخصیت شناسی تئوری انتخاب چهار اصل از اصول ده گانه ی تئوری انتخاب و مفاهیم زیربنایی آن را بررسی کردیم. در این درس اصل پنجم و مفهوم نیازهای اساسی که از مهم ترین آموزه های تئوری انتخاب هست را بررسی می کنیم.
اصل پنجم نیازهای اساسی تئوری انتخاب
آنچه در طول زندگی برای ما اتفاق افتاده قطعا در تعیین شخصیت و شرایط کنونی ما تاثیر گذار بوده، اما فقط می توانیم نیاز های اساسی خود را در لحظه ی حال برطرف کنیم و برای برطرف کردن آنها در آینده برنامه ریزی کنیم.
اما نیاز های اساسی چه هستند؟
بر اساس تئوری انتخاب انسان با یک سری نیاز ها متولد میشود و در طول زندگی تمام تلاش و رفتار های انسان برای برطرف کردن این نیاز هاست. گلاسر این نیاز ها را به پنج دسته تقسیم بندی میکند. یک نیاز فیزیولوژیک و چهار نیاز روانشناختی.
قبل از اینکه به سراغ نیاز ها برویم شاید بهتر باشد دو نکته را در باره ی نیاز ها ذکر کنیم.
- همه ی افراد همه ی این پنج نیاز را دارند اما میزان شدت نیاز ها در افراد مختلف متفاوت است. این تفاوت در شدت نیاز باعث ظهور رفتار های متفاوتی نیز میشود. در واقع شخصیتی که ما از افراد میشناسیم تحت تاثیر شدت این نیاز هاست.
- میزان شدت نیاز ها را ژن ها تعیین میکنند. البته محیط در نحوه ی بروز رفتار انسان ها تاثیر گذار است اما میزان نیاز ها عموما در طول زندگی تغییری نمیکند. در این باره در ادامه باز هم توضیحاتی خواهیم داد.
- بر خلاف مدل هرم نیاز های مازلو، برآوردن شدن این نیاز ها وابسته به نیاز های دیگر نیست. البته نه به این معنا که هیچ ارتباطی با هم و تاثیری بر هم ندارند. برای مثال برای برآورده شدن نیاز به تفریح ، لزوما واجب نیست که نیاز به آزادیتان برآورده شده باشد.
درس پیشنهادی : هفت راه حل مهم برای تقویت تمرکز ذهن – دوره شناخت ذهن توانا
نیاز های اساسی در تئوری انتخاب – نیاز به بقا در تئوری انتخاب
تمام طبیعت به دنبال زنده ماندن است. بقا یکی از قدرتمند ترین نیرو ها و نیاز های طبیعت است. و انسان نیز از این قائله مستثنی نیست. انسان تلاش میکند زنده بماند. انسان برای زنده ماندن نیاز به غذا، خوراک ، پوشاک ، مسکن و امنیت دارد. نیاز جنسی نیز بخش مهمی از نیاز به بقاست چرا که انسان را به تولید مثل و بقای نسل بشر سوق میدهد. بخش زیادی از نیاز به بقا با پول برطرف میشود و از این رو پول نیز مولفه ی مهمی در این زمینه است.
همانطور که گفتیم میزان شدت این نیاز ها در افراد متفاوت است. تاثیر بالا یا پایین بودن این نیاز را در رفتار افراد میتوان به وضوح مشاهده کرد. برای مثل احتیاط از نشانه های نیاز به بقاست. افرادی که شدت این نیاز در آنها بالاست عموما محتاط هستند و ریسک پذیر نیستند. این افراد معمولا بیشتر تمایل به پس انداز کردن دارند.
یکی دیگر از نمونه هایی که میتوان این تفاوت رفتار را دید در رانندگی است. احتمالا تصویر چگونگی این تفاوت را خیلی راحت میتوانید تصور کنید.
نیاز به عشق و احساس تعلق Love and belonging
انسان نیاز دارد که دوست بدارد و دوست داشته شود. روابط دوستانه ، فامیلی و عشقی همگی به ارضای این نیاز کمک میکنند. البته معمولا چالش برانگیز ترین روابط ،روابط عشقی هستند. به طور کلی ارضای نیاز عشق و احساس تعلق کمی پیچیده تر از نیاز های دیگر است چرا که مستقیما به حضور افراد دیگر نیاز دارد. و از آنجایی ما کنترلی بر رفتار دیگران نداریم ساختن و حفظ چنین روابطی عموما دشوار و چالش برانگیز هستند.
بسیاری از کارهایی که روزانه انجام میدهیم برای ارضای نیاز به عشق است هرچند که ممکن است ظاهرا اینطور نشان ندهد. برای مثال یک دانش آموز ممکن است برای اینکه خانواده اش او را دوست داشته باشند خوب درس بخواند. انسان ها بزرگترین فداکاری هایشان را معمولا برای ارضای نیاز به عشق انجام میدهند.
درس پیشنهادی : معنای حرکات دست در زبان بدن – دوره زبان بدن توانا
نیاز به قدرت و پیشرفت در تئوری انتخاب Power
گلاسر اعتقاد دارد ، برخلاف نیازهای دیگر که میتوان آن ها را در حیوانات نیز مشاهده کرد، این نیاز مختص انسان هاست. افرادی که نیاز به قدرت بالایی دارند دوست دارند به عنوان افرادی مهم دیده شده و مورد احترام قرار گیرند. این افراد ترجیح میدهند دستور بدهند تا اینکه فرمان ببرند. پیشرفت و خودشکوفایی از مولفه های مهم این نیاز هستند. افراد با نیاز به قدرت بالا برای قوی تر شدن و بالاتر رفتند می جنگند.
کنترل بیرونی از تاثیرات دیگر نیاز به قدرت است. افرادی که در بحث ها کوتاه می ایند و یا به نفع جمع کنار میروند و ترجیح میدهند که پیرو باشند تا پیش رو نیاز قدرت در آنها پایین است. از طرف دیگر پادشاهانی که دغدغه شان فتح کشور های دیگر بود احتمالا نیاز به قدرت بسیار زیادی داشتند.
نیاز های اساسی در تئوری انتخاب – نیاز به آزادی Freedom
” کنترل بیرونی فرزند قدرت است و دشمن آزادی “
نیاز به آزادی گرایشی است برای استقلال. به اعتقاد گلاسر نیاز به آزادی پاسخی است در مقابل نیاز به قدرت دیگران به وجود آمده است تا تعادل برقرار شود.
افرادی که نیاز آزادی در آنها شدید است تمایل دارند تمام کارهایی که انجام میدهند خودشان انتخاب کنند. از امر و نهی شدن به شدت متنفرند. آنها فارغ از اینکه دیگران موافق اند یا نه کار خودشان را می کنند.
از ویژگی های دیگر نیاز به آزادی ، تنوع طلبی و تمایل به تجربه های نو و جدید است. این افراد نمی توانند در یک شغل اداری سالها بمانند و کارهای تکراری بکنند. آنها از تکرار بیزارند.
افرادی که نیاز به آزادی در آنها بسیار بالاست معمولا در ازدواجشان دچار چالش میشوند مخصوصا اگر همسرشان نیاز به قدرت بالایی داشته باشد . چرا که نفس ازدواج محدود کننده است و آزادی هایی را از انسان میگیرد.
کارآفرینان بزرگ همگی نیاز به آزادی بالایی دارند و از کار کردن برای دیگران متنفرند.
نیاز به تفریح Fun
تفریح نیازی است که میتوان به تنهایی یا با دیگران و در هر وقت و زمانی به آن پرداخت. افراد با نیاز به تفریح بالا اگر هر روز یا چند بار در هفته به این نیاز پاسخ نگویند احساس رضایت از زندگی ندارند و خیلی زود خسته میشوند. این نیاز از طرق مختلف ارضا می شود ، بازی ، دوچرخه سواری، فیلم دیدن، ماهیگیری، تماشای تلویزیون. اما مولفه ی مهم و جالب دیگری که گلاسر به آن اشاره می کند یادگیری است. از نظر گلاسر تفریح ، پاداش یادگیری است.
کودکان بسیاری از مهارت های مورد نیاز برای زندگی را در بازی ها می آموزند. انسان از معدود موجوداتی است که تا آخر عمر بازی میکند.
چند نکته در باره ی نیازها
این نیاز ها جهانی هستند و در تمام انسان ها وجود دارند.
شدت نیاز ها در ژن ها مشخص میشوند.
نیاز ها با هم همپوشانی دارند. بدین معنی که انجام برخی فعالیت ها می تواند همزمان چند نیاز را ارضا کند.
گلسر پیشنهاد می کند برای مشخص کردن نیمرخ شخصیتی، به هر یک از نیاز ها از 1 تا 5 نمره ای بدهید. در انتهای کتاب ازدواج بدون شکست، نوشته ی ویلیام گلسر و همسرش کارلین گلاسر، که توسط دکتر علی صاحبی ترجمه شده پرسش نامه ای طراحی شده که میتوانید با پاسخ دادن به آن نیم رخ شخصیتی شما مشخص میشود.
در این درس اصل پنجم تئوری انتخاب و مفهوم نیاز های اساسی را بررسی کردیم. در درس بعدی، اصل ششم و مفهوم دنیای مطلوب را خواهیم شناخت.
