مدیریت زنان و مردان متفاوت است. در ایران به دلیل مرد سالاری، توانایی های مردان برتر از بانوان لحاظ می شود و زنان یا مجبور به پذیرفتن مسئولیت خانه داری می شوند و یا درگیر تبعیض های جنسیتی در محیط های کاری و دستمزدهای کمتر از مردان دریافت خواهند کرد. در حالی که در بسیاری از کشورهای دیگر که به نقش بانوان در توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی واقفند، مشارکت زنان امری ضروری دانسته شده و در جهت رفع تبعیض های موجود تلاش می کنند.
در ایران، باور نداشتن توانمندی زنان و نگرش های منفی مدیران رده های بالاتر نسبت به بانوان، سبب عدم دسترسی آن ها به پست های سرپرستی و مدیریتی شده است و ارتقاء شغل برای بانوان بسیار سخت می باشد. دیدگاه عموم این است که زنان حتی با داشتن تخصص لازم، دارای قدرت اجرایی کافی نیستند و در واقع این مانع که سقف شیشه ای نامرئی نامیده می شود، از عمده ترین دلایل توسعه ی قدرت مردان و نادیده انگاشتن توانایی های زنان و رسیدن به جایگاه های مدیریتی می باشد.
مدیریت زنان چیست؟
برای مدیریت تعاریف زیادی بیان شده، مدیریت یعنی با حداکثر کارایی بتوان از منابع مالی و انسانی در راه رسیدن به هدف بهره برد و با این که برخی معتقدند، گاهی می تواند ذاتی باشد، اما واقعیت این است که مدیریت قابل آموزش و یادگیری است. در تعاریف جدید مدیریت، مدیریت بر پایه ارزش های انسانی و مسئولیت های اجتماعی است و این یعنی شناخت و احترام به ارزش های کارکنان، مشتریان، مخاطبین و جامعه. در واقع بر این اساس مدیریت این گونه تعریف می شود: علم و هنر بهره برداری بهینه از منابع، در جهت پیش بردن سازمان به سمت اهداف از قبل مشخص شده، بر پایه نظام ارزشی جامعه.
مدیریت زنان – مدیران زن با چه چالش هایی مواجه هستند؟
با توجه به همه ی محدودیت ها و نگرش هایی که گفته شد، تنها ۲ درصد از مدیران کشور را بانوان تشکیل می دهند. البته همه ی آن چه از موانع و مسائل موجود در مقابل بانوان برای کسب و رسیدن به جایگاه مدیریت گفتیم بعد از رسیدن به این جایگاه هم وجود دارند به علاوه معضلات دیگری که در این شغل وجود دارد. برخی از این چالش ها و مشکلات عبارتند از:
۱- دیدگاه سنتی که مدیران ارشد نسبت به مدیریت بانوان دارند
۲- نابرابری شرایط ارتقاء برای بانوان و آقایان و عدم برخورداری از مزایا و امکانات مساوی
۳- عدم باورپذیری و مقبولیت مدیران زن، برای زیر دستان
وجود همه ی این مشکلات شرایط کار را برای مدیران زن سخت و پیچیده کرده است وگاهی به جایی می رسد که آن ها مجبور به استعفا از جایگاه شغلی خود هستند.
شیوه برنامه ریزی و شیوه برخورد مدیران خانم با افراد زیر دست خود بسیار متفاوت است، حتی می توانیم بگویم آن ها درکی متفاوت از برنامه ریزی دارند. با این تفاوت ها برقراری تعادل مناسب در شیوه مدیریت کاری بسیار سختی خواهد بود.
عوامل یاری رسان به حضور خانم ها در پست مدیریت چه هستند؟
عواملی که به حضور زنان در پست های مدیریتی کمک می کند: افزایش انگیزه های پیشرفت در بانوان، ایجاد خودباوری و اعتماد بانوان به توانایی هایشان، به وجود آوردن تعادل و سازگاری بین نقش های خانوادگی و شغلی، ارتقاء فرهنگ سازمانی و رفع موانع نهادی- سازمانی در به کارگیری ظرفیت های خانم ها و فرهنگ سازی اجتماعی برای پذیرش نقش های مدیریتی و سرپرستی بانوان. البته در کنار همه ی این فرهنگ سازی ها در جامعه و سازمان ها و ارتقاء ویژگی های شخصی بانوان، همسران این خانم های مدیر نقش زیادی در این مسیر و یاری دادن خانم هایشان دارند. پذیرش مشارکت در انجام وظایف مربوط به خانه و فرزندان، نقش عمده ای در پیشرفت و ترقی بانوان دارد.
مدیریت زنان – عوامل یاری رسان به مدیریت زنان کدامند؟
داشتن برخی ویژگی ها به خانم ها کمک می کند با چالش های کمتری روبرو شوند. مثلا: داشتن سوابق کاری درخشان در مشاغلی که قبلا بر عهده داشته اند، داشتن تحصیلات مناسب و گذراندن دوره های آموزشی مورد نیاز شغلی، پایبند بودن به اصول و ضوابط اداری، نوآوری در زمینه شغل خود و داشتن ایده های بهتر نسبت به سایر همکاران، داشتن ارتباطات خوب و محبوب بودن در بین همکاران، توانای کار کردن با افراد مختلف، داشتن اهداف شغلی و آینده نگری در زمینه شغلی.
تفاوت مدیریت زنان و مردان
وجود تفاوت های فیزیولوژیک بین خانم ها و آقایان در کنار عوامل محیطی مثل خانواده، مدرسه، فرهنگ جامعه و قوانین و قواعد اجتماعی باعث می شود خانم ها و آقایان رفتارها و عکس العمل های مختلفی در خانواده و محل کارشان داشته باشند. زنان مغز کوچکتری نسبت به مردان دارند اما سلول های عصبی فعال تری در بخش هایی از مغزشان دارند و بخشی از مغز که رابط سلول های نیم کره چپ و راست مغز است در آن ها فعال تر می باشد یعنی خانم ها از هر دو نیم کره چپ و راست مغز خود می توانند به طور همزمان استفاده کنند، اما آقایان اغلب تنها قادر به استفاده از نیم کره چپ مغز خود هستند. خانم ها به روابط گروهی و ایثارگرانه تمایل بیشتری دارند و همچنین گرایشات به معنویات در آن ها بیشتر است. جدا از این تفاوت های جسمی و روانی، شرایط متفاوت شکل گیری شخصیت آقایان و خانم ها موجب می شود، حساسیت ها و رفتارهای متفاوتی داشته باشند. در واقع دلایلی دال بر این که تفاوت های جنسیتی بر نوع مدیریت مردان و زنان موثر است وجود ندارد اما ویژگی های شخصیت آن ها می تواند تفاوت هایی ایجاد کند.
در واقع به قدری نقش مدیریت با هویت مردانه عجین شده است که خانم ها وقتی مدیر می شوند، فکر می کنند باید از شیوه ها و سبک مدیریتی آقایان پیروی کنند و توقع دیگران هم از یک خانم مدیر این است که دقیقا مثل مدیران مرد عمل کند. اما یک مدیر خانم توانا و مقتدر بر اساس سبک مدیریتی خود عمل می کند. برخی از این تفاوت های سبک مدیریت خانم ها و آقایان به شرح ذیل است:
مدیران خانم تمایل به ساختن دارند تا برنده شدن
آقایان به رقابت و برنده شدن تمایل دارند در حالی که خانم ها بیشتر تمایل دارند به ساختن. آن ها تنها به دنبال پیروزی نیستند، بلکه دستاوردی که در نهایت ایجاد می شود برایشان دارای اهمیت است. این که نتیجه کار سازنده و کار آمد و مفید باشد برای مدیران خانم از اهمیت زیادی برخوردار است.
مدیران خانم تمایل به مشارکت و توافق دارند تا فرمان دادن و کنترل
خانم های مدیر، قدرت را بین زیردستان خود تقسیم کرده و به آن ها اختیارات لازم را می دهند تا با مدیر مشارکت کنند و در واقع به رشد و پرورش آن ها نیز کمک می کند اما مردان بیشتر تمایل به سبک مدیریت کنترلی و فرمان دادن به زیردستان شان دارند و در واقع به دنبال اقتدار هستند. خانم ها از سبک آرام و کاریزماتیک بودن بیشتر برای مدیریت خود بهره می برند. همچنین آن ها در نقش مدیر، از نظرات دیگران برای مدیریت خود استفاده می کنند در حالی که مدیران آقا حاضر به نظر گرفتن از بقیه نیستند تا مبادا در نظر دیگران ضعیف جلوه کنند.
مدیران خانم تمایل به جامعه گرایی و مثبت بودن در مقابل خود تاییدی و هدف گرایی
خانم ها چون بیشتر تمایل به تعامل با دیگران دارند و داشتن ارتباطات مثبت و خوب برایشان اهمیت دارد در مدیریت خود نیز مایل به جامع گرایی و مثبت بودن دارند تا مطرح کردن خود. بر خلاف آن ها مردان به دنبال هدف های خود و تایید خودشان هستند.
مدیریت زنان – مدیران خانم تمایل به ترغیب و تشویق تا تنبیه
خانم ها تمایل دارند به جای تنبیه که اغلب مدیران آقا استفاده می کنند، از تشویق و ترغیب برای کارکنان خود استفاده کنند. در واقع قدرت مدیریت آن ها بر پایه صبر و مهربانی و درک اشخاص می باشد. در واقع خانم ها بیشتر حامی هستند تا پر جذبه.
مدیران خانم در مشکلات سریع تر عمل می کنند
در زمان مشکلات، مدیران خانم نسبت به آقایان سریع تر واکنش نشان داده و زودتر دست به عمل می زنند.
در نهایت این که با وجود تفاوت هایی که در سبک مدیریت خانم ها و آقایان وجود دارد، بهتر است آن ها و مسائل مرتبط به آن ها را از هم جدا نکنیم و همگی به دنبال رفع تبعیض های اجتماعی و تعصب های نا آگاهانه ای که وجود دارد، باشیم و در کنار هم و با مدد یکدیگر در جهت اعتلای مقام انسان و انسانیت تلاش کنیم.
