سلامت روان خانواده چیست؟ | نقش زن ها در سلامت روانی خانواده را بیان کنید!!!

سلامت روان خانواده به این معنا است که هر یک از اعضاء خانواده در بقیه افراد خانواده و به طور کلی در سلامت روان خانواده نقش خواهند داشت. در این بین با توجه به نقش مهمی که زن ها در خانواده ایفا می کنند و تاثیر به سزایی که در خانواده خود به عنوان همسر و مادر دارند، در سلامت روان خانواده بسیار موثر هستند.
یکی از عوامل بسیار مهم در شکل گیری رفتار افراد، خانواده می باشد و زمانی که خانواده های یک جامعه متعادل و سالم باشند آن جامعه از سلامت روان برخوردار می شود. هر کدام از این نوع نگاه ها و تفکرها، نتایجی بر روی سلامت روان بانوان دارد که در ابتدا به دلیل اهمیتی که دارند به بررسی آن ها می پردازیم.

تاثیر تفکر سنتی و جنسیتی بر سلامت روان خانواده

این که زن ها را ملزم به پذیرش نقش های جنسیتی بدانیم و یا تفکر سنتی را در رابطه با زن ها به کار بریم مسلما موجب اختلال در سلامت روان آن ها و در درجه بعد خانواده آن ها خواهد شد. تفکر سنتی و جنسیتی اغلب نقش زن ها را در خانواده تعریف می کند و یک زن را همسر یا مادر می داند و هویت او را جدا از نقش همسری و مادری به رسمیت نمی شناسد. در این تفکر زن ها در صورت شاغل بودن مورد شماتت قرار می گیرند که به خوبی وظایف خانوادگی و مادری خود را انجام نمی دهند، زیرا این تفکر بر این باور است که یک کودک در فضایی با دو عامل اصلی به نام پدر و مادر به رشد شخصیتی می رسد.

این تفکر بیان می کند که زن ها ملزم به پیروی از همسر خود هستند و برای انجام هر کاری باید از همسر خود اجازه بگیرند. این تفکر زنان را وابسته و بدون استقلال مالی و عزت نفس بار می آورد که خود را ناتوان از بسیاری از کارها می دانند و یا حتی خود را لایق خیلی چیزها نمی دانند، در نتیجه این عوامل منجر به خشونت های اجتماعی و خانوادگی زیادی علیه آن ها می شود. چنین تفکری در دنیای امروز که عصر اطلاعات است و به راحتی همه ی انسان ها می توانند از حقوق انسانی خود مطلع باشند، منجر به حس دوگانگی، سرخوردگی و درماندگی شده و اختلال در سلامت روان زن ها را ایجاد می کند.

تاثیر تفکر فمنیستی بر سلامت روان خانواده

تفکر فمنیستی زن ها را ملزم به پذیرش هیچ نقشِ از پیش تعیین شده ای نمی داند و در واقع به این معتقد است که نقش همسری و مادری نقش هایی است که در طول تاریخ بر عهده زن ها گذاشته شده و وظیفه زن محسوب نمی شوند. فمینیست ها معتقدند زن ها می توانند هر نقشی را که یک مرد در جامعه بر عهده می گیرد به راحتی بر عهده گرفته و از پس آن برآیند. در این تفکر زن ها ملزم به پذیرش نقش خانه داری و یا مادری نیستند و همان قدر که یک مرد در خانواده و تربیت فرزندان سهم دارد، زن ها هم سهیم هستند.

تفکر فمنیستی در افزایش عزت نفس و اعتماد بنفس خانم ها تاثیر به سزایی دارد و سبب افزایش جایگاه اجتماعی، برخورداری از روابط اجتماعی موثر و حمایت های اجتماعی برای زنان گردیده است، در کنار این مزایا از لحاظ اقتصادی زن ها رشد کرده و مستقل خواهند شد. از دیگر مزایای این تفکر، کاهش خشونت ها در جامعه و خانواده بر علیه زن ها می باشد، اما در مقابل این همه مزایا پیامد های منفی نیز داشته است و موجب شده جنگ بر سر قدرت بین زن ها و مردها چه در جامعه و چه در خانواده ایجاد گردد. همچنین رفتارهای جنسی پرخطر در خانم ها افزایش یافته و سن ازدواج نیز در خانم ها بالا رفته است.

بنابراین، برای جلوگیری از اثرات مخرب هر دو نوعِ این تفکر ها، نیاز به افزایش آگاهی در زنان و مردان در جامعه و خانواده داریم. تغییر باورهای سنتی و نادرست در خانم ها باعث افزایش سطح تحصیلات و فرصت های شغلی برای آن ها می شود، همچنین با ایجاد فضایی که در کنار همسر خود و با مشارکت یکدیگر، امور مربوط به منزل و فرزندان را به انجام رسانند، می تواند تعادل لازم برای سلامت روان خانم ها را فراهم نموده و منجر به سلامت روان خانواده گردد.

5 نقش اساسی زن در سلامت روان خانواده

جدا از این که خانم ها نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، پرورش دهنده نسل های آینده یعنی همه ی افراد جامعه هستند، بنابراین سلامت روان آن ها چه بر جامعه و چه در خانواده اهمیت دارد و عواملی که منجر به اختلال در سلامت روان آن ها شود باید بررسی و رفع گردد، زیرا سلامت روان آن ها از الویت های اساسی در سلامت جامعه به حساب می آید و عوامل موجود می تواند تاثیر بسیاری در طی دوره های زندگی آن ها داشته باشد.
در واقع سلامت روان، یعنی احساس رضایت کامل روانی و فقدان بیماری و ناراحتی های روانی.

دو تفکر رایج جامعه را در رابطه با خانم ها بررسی کردیم و گفتیم چگونه بر سلامت روان زنان تاثیر می گذارند، در ادامه به بررسی 5 عامل دیگر که بهداشت روان زنان را تحت تاثیر قرار می دهند، می پردازیم.

1. افسردگی و سلامت روان خانواده

افسردگی، یک بیماری روانی شایع در میان زن ها است که منجر به مختل شدن سلامت روان خانم ها می شود. زنی که افسرده باشد نمی تواند وظایف خود را در خانواده به خوبی ایفا کند و تاثیر نامطلوبی بر همسر و فرزندان خود می گذارد. این که دلایل ایجاد افسردگی در زن ها چیست، پاسخ های زیادی دارد که خانه داری، فقر، خشونت های خانگی و نداشتن احترام در خانه، کمبود و فقدان نقش های اجتماعی، کمبود روابط اجتماعی موثر، برخوردار نبودن از حمایت اجتماعی و ناامیدی و درماندگی می تواند از مهم ترین آن ها باشد. همچنین زنانی که مادر می شوند به دلیل نقش های جنسیتی که با ورود فرزند به خانواده بر عهده آن ها قرار می گیرد، اغلب دچار افسردگی می شوند. با توجه به این که گفتیم زنان نقش زیادی در سلامت خانواده دارند، کمک به آن ها در غلبه بر افسردگی می تواند به سلامت خانواده کمک کند.

2. ارضاء صحیح نیازهای جنسی

ارضاء صحیح نیاز جنسی نه تنها بر سلامت جسمی، بلکه بر سلامت روان فرد موثر است. آگاهی یک خانم متاهل از اهمیت این موضوع در سلامت روان خود و همسرش و در نهایت سلامت و حفظ خانواده بسیار اهمیت دارد. بسیاری از اختلافات زن و شوهرها بر سر این مسئله می باشد و گاهی همین امر موجب خیانت و در نهایت طلاق و یا جدایی های عاطفی در خانواده می شود. همان طور که برای یک خانم ابراز عشق از سمت همسرش اهمیت زیادی دارد، برای یک مرد رفع نیاز جنسی به نوعی امنیت عاطفی و اظهار عشق محسوب می شود. پس نیاز جنسی برای مردان تنها یک نیاز جسمی نبوده و نیاز روانی نیز محسوب شده و ارضاء صحیح و همراه با لذت برای طرفین در سلامت روان همسران و در نهایت خانواده نقش زیادی دارد و درک اهمیت این موضوع از موارد مهم برای یک زن در خانواده می باشد تا به این وسیله سلامت روان خانواده خود را تامین کند.

3. اشتغال و سلامت روان خانواده

داشتن شغل در کنار رفع مشکلات اقتصادی و فقر در زن ها می تواند موجب احساس استقلال و ایجاد عزت نفس و حس ارزشمندی در خانم ها شود. یک خانم شاغل اگر بتواند از همراهی همسرش برخوردار باشد و با تقسیم نقش ها در منزل و تربیت فرزندان، فشار روانی زیادی متحمل نشود، می تواند به خوبی از مزایای اشتغال بهره ببرد و این مسئله در سلامت روان او تاثیر زیادی خواهد داشت. ایجاد روابط اجتماعی موثر و برخورداری از حمایت اجتماعی و داشتن جایگاه اجتماعی از مهم ترین مزایای اشتغال است که بر سلامت روان خانم ها تاثیرگذار است.

4. روابط دوستانه و سالم

وجود روابط صحیح و سالم بین زن و مرد در خانواده از عوامل موثر در سلامت روان خانواده است.اگر زن و شوهر به حق و حقوق خود و دیگری آگاه بوده و آن را رعایت نمایند، نیازهای جسمی و روانی یکدیگر را شناخته و به یکدیگر در رفع درست آن ها کمک کنند، بتوانند با یکدیگر مشورت و گفت و گو نمایند و در صورت نیاز از یکدیگر درخواست کمک کرده و یا در صورت بروز اختلاف با هم به رفع آن اختلاف بپردازند، می توانند موجب سلامت خانم ها و به تبع آن خانواده شوند.

5. توانمندی بانوان و سلامت روان خانواده

یک زن توانا خود را مسئول زندگی خود دانسته و خود را می شناسد و به ارزش های خود واقف است و بر اساس آن ارزش ها هدف های زندگی خود را تعیین می کند. این زن ها دارای عزت نفس و اعتماد بنفس بوده و توانایی های خود را به طور کامل می شناسد و در راه رسیدن به اهداف خود، از توانایی های خود استفاده می کنند، آن ها کنترل زندگی خود را در خانه و خارج از خانه بر عهده گرفته و در این مسیر از همراهی همسر خود برخوردار خواهد بود. زنان توانمند از سلامت روانی خوبی برخوردار بوده و خانواده های آن ها نیز به لحاظ روانی از سلامتی کاملی برخوردار هستند.

به خاطر نقش های اساسی زن ها در خانواده و جامعه، انتظارهایی که از آن ها می رود، زیاد بوده و این امر فشارهای جسمی و روانی زیادی به خانم ها وارد می کند. از طرفی با توجه به این که زن ها از لحاظ احساسی حساس تر هستند، آسیب پذیری آن ها نیز بیشتر است. حال که اهمیت سلامت روانی زنان را بر سلامت روان خانواده های آن ها می دانیم، شایسته است که برای ایجاد و حفظ آن تدابیر لازم را فراهم نماییم. از جمله کارهایی که در این زمینه می توان انجام داد، ایجاد فضای عدالت جنسیتی در جامعه و خانواده، آموزش و ایجاد آگاهی زنان و جامعه، ایجاد راه کارهایی برای توانمندی بانوان، تقویت و حمایت از توانمندی ها و مهارت های خانم ها،‌ مشارکت زنان در مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، ایجاد اشتغال برای خانم ها است.