زبان بدن در صحبت کردن

یکی از مهم ترین مهارت های غیرکلامی، زبان بدن می باشد. ممکن است ما گاهی در برقراری ارتباط با دیگران کلامی بر زبان نیاوریم و صرفا به واسطه ی زبان بدن، منظور خود را به مخاطب انتقال دهیم. اهمیت زبان بدن به حدی است که این مهارت به عنوان یک رشته آموزشی خاص در دانشگاه های معتبر تدریس می گردد.

[aparat id=”ZtY3h”]

شاید شما نیز این نکته مهم را شنیده باشید که کلام، تنها  7 درصد از منظور ما را به مخاطب انتقال می دهد و 38 درصد آن از طریق لحن و 55 درصد باقی مانده به واسطه مهارت های غیرکلامی از جمله زبان بدن قابل انتقال است. آشنایی ما با مهارت های غیرکلامی می تواند برگ برنده ی ما در برقراری ارتباط موثر باشد. گاهی یک لبخند یا سر تکان دادن بیشتر از ساعت های سخن گفتن، مخاطب را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی شرایط بدنی علاوه بر تاثیرگذاری روی مخاطب، از نظر فنی هم موجب بهبود عملکرد ما می شوند، به عنوان مثال ما دو حالت در ایستادن داریم، اولی بالا و بیرون و دومی پایین و درون. در حالت پایین و درون، سر و گردن رو به پایین و شانه ها در حالت افتاده قرار دارند.
از نظر علم زبان بدن فردی که این حالت را برای ایستادن انتخاب می کند از نگاه مخاطب، فردی ضعیف و بدون اعتماد به نفس شناخته می شود، در ضمن این که این نوع ایستادن باعث تنفس ناقص شده و باعث خواهد شد تا فرد به هنگام صحبت کردن، دچار کمبود نفس شده و به صورت بریده بریده سخن بگوید، اما در حالت بالا و بیرون، سر و گردن کاملا برافراشته، شانه ها کاملا صاف و قفسه سینه رو به بیرون قرار می گیرد، فردی که این گونه می ایستد از سوی مخاطب جدی گرفته شده و از نگاه او فردی با اعتماد به نفس بالا تلقی می گردد، علاوه بر این موضوع، ایستادن به حالت بالا و بیرون باعث افزایش حجم ریه شده و تنفس دیافراگمی را تقویت می کند و همین امر موجب رسایی و قدرت کلام فرد می گردد.

خبر خوب این که مهارت زبان بدن کاملا اکتسابی بوده و قابل یادگیری است. در ادامه با برخی نکات مهم و بایدها و نبایدها در خصوص زبان بدن آشنا می شویم.

10 نکته مهم در خصوص زبان بدن

1. به نحوه ایستادن خود توجه کنیم. به هنگام صحبت کردن به خصوص در حضور جمع، کاملا صاف بایستیم، پاها را به اندازه عرض شانه باز کنیم و به هیچ عنوان اصطلاحا قوز نکنیم، همان طور که قبلا اشاره کردیم، ایستادن ناصحیح علاوه بر این که تشخص ما را نزد مخاطب زیر سوال می برد، مشکلاتی نیز در نحوه تنفس ما به وجود می آورد و امکان یک سخنرانی قدرتمند را از ما سلب می کند. در جمع های صمیمی تر مثل جلسات خانوادگی از دیگران بخواهیم که در صورت عدم رعایت این موضوع به ما تذکر بدهند.
2. پوشش مناسب داشته باشیم، در واقع پوشش، بخشی از زبان بدن ما است. پوشش مناسب ما دو پیام را به مخاطب منتقل می کند، نخست این که ما برای خود ارزش قائل هستیم و دوم این که مخاطب از نگاه ما موجودی ارزشمند و شایسته احترام است. تصور کنیم یک سخنران با موهایی آشفته، لباس چروک و چهره ای درهم، روبروی ما قرار گیرد، آیا می توانیم از چنین فردی بازخورد مثبتی بگیریم؟
3. عادات عصبی خود را کنترل کنیم. برخی افراد عادات عصبی خاصی دارند که ما در اصطلاح از آن ها با عنوان تیک عصبی یاد می کنیم. بالا انداختن شانه، پریدن چشم یا ابرو، تکان دادن مداوم پا و….. نمونه هایی از این تیک های عصبی می باشند، پس سعی کنیم آن ها را به طور کامل کنترل کنیم، زیرا این دست عادات حس ناامنی و آشفتگی را در مخاطب به وجود آورده و به نوعی تمرکز آن ها را تحت الشعاع قرار می دهد، برای رهایی از این عادات می توانیم به پزشک مراجعه کنیم یا از برخی تکنیک ها کمک بگیریم، مثلا برای این که از شر تکان دادن پاهای خود خلاص شویم، طوری بنشینیم که کف پاها به طور کامل روی زمین قرار بگیرد، یا اگر با انگشت روی میز ضربه می زنیم، به هنگام نشستن شیئی مثل خودکار یا لیوان را در دست بگیریم.
4. از طریق زبان بدن یک ارتباط گرم و صمیمی را به وجود آوریم و با استفاده از این مهارت سعی کنیم توجه مخاطب را جلب کرده و کنترل احساس او را به دست بگیریم. تایید سخنان از طریق تکان دادن سر، حرکات آینه ای یا بازتابی و گوش دادن موثر نمونه هایی از این تکنیک های فوق العاده تاثیرگذار هستند. لبخند زدن هم که یک معجزه ارتباطی است که هرگز نباید به دست فراموشی سپرده شود.
5. در همان 90 ثانیه اول میخ خود را بکوبیم. بیشترین تاثیر بر مخاطب در همان یک و نیم دقیقه ابتدایی شکل گیری ارتباط رخ می دهد، پس بهتر است هر هنری داریم رو کنیم تا نظر مخاطب را به سوی خود جلب کنیم، لبخند بزنیم، استوار گام برداریم، پوشش مناسبی را انتخاب کنیم و از حرکات مناسب میمیک صورت استفاده کنیم. اگر فرصت ابتدایی شکل گیری ارتباط را از دست بدهیم، در ادامه کار برای ما بسیار سخت خواهد شد.
6. از سکون فاصله بگیریم و در طول یک ارتباط بی حرکت نباشیم. تحرک، توجه مخاطب را جلب می کند. از حالت ایستایی و سکون خارج شویم و با استفاده از شیوه های کاربردی، تعاملی پویا با مخاطب را به وجود آوریم.
7. مکث اولیه را رعایت کنیم و در ابتدای صحبت کردن به خصوص سخنرانی برای جمع، به محض قرار گرفتن در جایگاه سخن خود را آغاز نکنیم. چند ثانیه مکث کنیم و با مخاطبان تماس چشمی برقرار کنیم، لبخند بزنیم و سعی کنیم اطلاعاتی ارزشمند از منظر مخاطب شناسی را به دست آوریم. مجموعه این رخدادها، تبحر ما در زبان بدن را به نظر مخاطب خواهد رساند.
8. رفتارمان توام با احترام باشد. با حرکات خود نشان دهیم که مخاطب برای ما ارزشمند است و او را دوست داریم. با تکیه بر فنون زبان بدن، حس علاقه، احترام و صمیمیت را به مخاطب خود تزریق کنیم و سعی کنیم حتی الامکان روی ما به طرف مخاطب باشد، حتی اگر قصد نشان دادن مطلبی را روی تخته نمایش یا پاورپوینت داریم، می بایست زاویه قرار گرفتن ما به گونه ای باشد که به مخاطب پشت نکنیم. در طول صحبت کردن، حداکثر تلاش خود را برای از دست ندادن ارتباط چشمی با مخاطب به کار ببندیم.
9. احترام به عقاید مخاطب را فراموش نکنیم، احترام به نظرات و عقاید طرف مقابل در هر ارتباط، امری کاملا بدیهی و ضروری است، حتی اگر مخاطب ما نسبت به عقیده ای پافشاری می کند که مورد قبول ما نیست، باز هم نباید با کلام یا حرکات خاص بدن از جمله لحن نامناسب، اخم کردن، حرکات دست و صورت که ناشی از عصبانیت است، او را تحریک کرده یا آزرده خاطر سازیم. هنر یک سخنران یا متکلم بزرگ همین موضوع اساسی یعنی کنترل احساسات خود و مخاطب می باشد. مخالفت خود را در کمال احترام و با لحنی مناسب به طرف مقابل خود نشان دهیم، زیرا در صورت عدم رعایت احترام مخاطب، به راحتی علاقه و اعتماد او را از دست خواهیم داد. این مخاطب می تواند همسر، فرزند، برادر، خواهر، همکار و مشتری ما باشد یا جمع کثیری از افراد که در یک سخنرانی، پای صحبت ما نشسته اند.
10. آرامش را به مخاطب منتقل کنیم. در هر صورت ما وظیفه داریم تا آرامش خاطر مخاطب خود را در نظر بگیریم و به گونه ای رفتار کنیم که او در طول برقراری ارتباط، احساس ناامنی و ناراحتی نداشته باشد. مهم ترین مواردی که آرامش را از مخاطب سلب می کند بکار بردن لحن نامناسب و یا حرکات تند و ناشی از عصبانیتی است که از طریق زبان بدن به او منتقل می شود، سعی کنیم همواره به طرف مقابل، لبخند بزنیم و با حرکات سر و صورت او را تایید کنیم و همیشه به عنوان یک دوست و همراه با او برخورد کنیم.

نبایدهای زبان بدن در سخنرانی

به عنوان یک متکلم یا سخنران، از انجام برخی حرکات بشدت دوری کنیم، این حرکات ممکن است در ذهن مخاطب، تعابیر مختلفی را به وجود آورد. تعابیری همچون بی احترامی به مخاطب، عدم اطمینان به گفته ها و یا عدم اعتماد به نفس سخنران. در ادامه به صورت سرفصل وار به برخی از این نبایدها اشاره خواهیم کرد:

1) مدام به زمین، دیوار یا سقف نگاه نکنیم.

2) بلافاصله شروع به سخن گفتن نکنیم، در واقع کمی مکث را فراموش نکنیم.

3) با موهای سر و صورت خود بازی نکنیم.

4) به هنگام ایستادن بر روی یک پا تکیه نکنیم.

5) کسی را با نشان دادن انگشت، مورد خطاب قرار ندهیم.( به خصوص در جمع)

6) در مقابل مخاطب، به حالت دست به سینه قرار نگیریم.

7) مدام به طرفین حرکت نکنیم یا به اصطلاح تاب نخوریم.

8) به هنگام ایستادن پاها را جفت نکنیم. ( بهترین حالت این است که پاها را به اندازه عرض شانه باز کنیم.)

9) به مخاطب پشت نکنیم.

10) به مخاطب اخم نکنیم.

اگر می خواهیم در نگاه مخاطب فردی دوست داشتنی، محترم و کاریزماتیک به نظر برسیم، هر چقدر که برای یادگیری جملات و عبارات زیبا و تاثیرگذار وقت می گذاریم، به موازات خود را به آموختن اصول زبان بدن مجهز کنیم، در غیر این صورت شانس خود را برای جلب حمایت، اعتماد و صمیمیت مخاطب از دست خواهیم داد.