پول چیست؟ – تاریخچه و ماهیت آن – دوره روانشناسی پول

ماهیت پول چیست؟!

نگاهی به تاریخچه پیدایش پول، منشا، ماهیت و  روانشناسی پول  در آوردن

در دوره روانشناسی پول توانا مفاهیم کامل و گسترده ای را از رابطه پول و تاثیر و رابطه  آن بر ذهن می بینیم و از این دنیای بی نظیر، شگفت زده می شویم.  برای فهم منشأ و ماهیت پول ابتدا باید تعریف پول را دانست و این  که انسان ها در جهان بدون پول ؛ یعنی جهان تهاتری ؛ چگونه مبادله می کردند. تبادل کالا ها و خدمات در این جهان تهاتری افراد جامعه را با مشکلات خاصی رو به رو می ساخت.

به همین سبب افراد به منظور کاهش این مشکلات به سمت تبادلات پولی سوق پیدا کردند. به طور خلاصه پول یک راه حل ( ناقص ) برای برطرف کردن مشکلات تبادلات تهاتری است. اما اجازه بدهید این موضوع را با نگاهی موشکافانه تر بنگریم.

 

قانون بنیادی تولید بیان می دارد که تولید مشترک عایدی بیشتری از تولید منفرد حاصل می کند. اگر دو نفر به صورت مجزا کار کنند کالا و خدمات فیزیکی کمتری نسبت به زمانی خواهند داشت که توان شان را روی هم بگذارند. این مسئله شاید مهم ترین حقیقت زندگی اجتماعی باشد.

اقتصاد دانانی مانند دیوید ریکاردو و لودویگ فون میزس؛ روی مفهوم این موضوع تمرکز کرده اند:

اما حتی در این موارد هم که تطابق نیاز های دو طرف مفروض در نظر گرفته شود؛ کالا ها اغلب خیلی حجیم بوده و قابلیت تقسیم برای تطبیق با نیازها را ندارند. مثلا یک نجار را فرض کنیم که می خواهد با یک صندلی ؛

 ۱۰ کیلو آرد بخرد. صندلی بسیار ارزشمند تر از آرد است ؛ پس چگونه می توان این معامله را صورت داد؟! بریدن چوب مثلا به بیست تکه باعث نخواهد شد تکه هایی با یک بیستم ارزش آن صندلی را در اختیار داشته باشیم ؛ بلکه چنین تقسیمی از صندلی کل ارزش آن را تباه می کند. به این ترتیب مبادله انجام نخواهد گرفت.

این گونه مشکلات با بهره گیری از راهی به نام « مبادله غیر مستقیم » می توان کاهش داد. در مثال ما ؛ نجار می تواند صندلی اش را با ۲۰ اونس نقره معاوضه کرده و در ازای گرفتن ۱۰ کیلو آرد ربع اونس نقره بدهد. نتیجه این که ؛ نیاز نجار به آرد که در غیر این صورت ارضا نشده باقی می ماند ؛  برآورده خواهد شد. آن هم به وسیله ی یک مبادله ی اضافی و استفاده از یک واسطه ی مبادله ( در این جا نقره ). بنابراین مبادله ی غیر مستقیم موقعیت های بیشتری را برای نجار ما به منظور همکاری با دیگر انسان ها فراهم می کند.

منشأ و ماهیت پول چیست؟!

در تاریخ بشریت انواع مختلفی از اجناس و کالاها مانند احشام؛ صدف؛ میخ؛ توتون؛ پارچه؛ مس؛ نقره؛ طلا و مانند این ها به عنوان واسطه ی مبادله به کار گرفته شده است. اما در طول زمان و در بیشتر کشور های  توسعه یافته فلزات گران بها به دیگر کالا ها ترجیح داده شده است. آن هم به این دلیل که ویژگی های فیزیکی آن ها مثل کمیابی؛ ماندگاری؛ تقسیم پذیری؛ ظاهر و صدای مشخص و متمایز؛ همگی در گذر زمان و مکان؛ چکش خواری و زیبایی؛ این فلزات را دقیقا چنین کارکردی ساخته است.

زمانی که واسطه ی مبادله به صورت عمومی در جامعه پذیرفته شد؛ آن را « پول » نامیدن. قدرت پول  توانست آن را برای واسطه اجباری کند.

حال چطور کالاهایی مانند طلا و نقره تبدیل به پول می شوند؟!

 

این کار از طریق یک پروسه ی تدریجی انجام می گیرد؛ در مسیری که در آن؛ روز به روز تعداد بیشتری از حاضرین در بازار تصمیم می گیرند که از طلا و نقره به عنوان واسطه به جای دیگر اجناس در مبادله های شان استفاده کنند. بنا براین انتخاب طلا ؛ نقره و مس؛ مبتنی بر قرار داد و یا تصمیم عده ای خاص نبوده است. بلکه این انتخاب از همگرایی خود به خودی تصمیمات افراد مختلف حاصل شده است. همگرایی که به دلیل ویژگی های فیزیکی عینی فلزات گران بها به وقوع پیوسته است.

برای تبدیل شدن خود به خودی به واسطه ی مبادله؛ یک کالا باید به خاطر خواص « غیر پولی » خود تمایل برانگیز باشد و در ضمن قابل عرضه در بازار هم بوده و به صورت گسترده ای خرید و فروش شود. قیمتی که در ابتدا برای خدمات غیر پولی آن کالا پرداخت می شود ؛ خریداران آینده را قادر می سازد که قیمت آینده ی آن کالا را برای فروش تخمین بزنند.

 قیمتی که برای استفاده ی غیر پولی آن  پرداخت می شود؛ مبنای تجربی استفاده از آن در مبادلات غیر مستقیم خواهد بود. خرید یک کالا به منظور استفاده در مبادلات غیر مستقیم بدون دانستن قیمت گذشته ی آن بسیار پر ریسک است. بدین ترتیب ظهور خود به خودی واسطه ی مبادله بدون چنین  اطلاعاتی به واقع ناممکن خواهد بود. از طرف دیگر اگر این اطلاعات وجود داشته باشد می تواند تقاضای پولی برای کالای مورد بحث ( واسطه ی غیر مستقیم ) را افزایش دهد.  سپس تقاضای پولی به تقاضای ابتدایی غیر پولی اضافه شده و به این ترتیب قیمت کالای پولی شامل جزء پولی و جزء غیر پولی آن خواهد بود.

در نهایت باید این نکته مهم را به یاد داشته باشیم که استفاده پولی از یک کالا به استفاده غیر پولی آن وابسته است و اگر آن کالا ارزش مقدم بر پول نداشته باشد نمی توان از آن به عنوان واسطه ی مبادله بهره برد. دانشمندان قرون وسطی از پول به عنوان وسیله ای قابل مصرف نام برده اند. بازاری بودن و داشتن استفاده ی اولیه در مصرف همواره در طبیعت پول بوده است.