روش های خلاصه نویسی را چگونه یاد بگیریم یکی از روش های بسیار مفید به منظور به بخاطر سپردن مطالب مختلف است که از آن استفاده می شود. این روش به عنوان یکی از راه های یادداشت برداری محسوب می شود.
به کمک روش خلاصه نویسی می توانیم مطالب و اطلاعات متفاوت را به زبانی نو و با جزئیات کمتری مطالعه و مرور کنیم. اما جزئیات آن کمتر از متن اصلی می باشد، در واقع این به آن معنا نیست که این مطالب اندازه و ارزش کمتری نسبت به متن اصلی دارند.
ما در روش های خلاصه نویسی با کمک گرفتن از کلمات کلیدی مطالب را کوتاه تر می نویسیم و به کمک ادبیاتی جدید آن ها را بازنویسی می کنیم. این کار در به خاطر سپردن و بیاد آوردن مطالب کمک زیادی به ما خواهد کرد.
روش های خلاصه نویسی زمانی به درد ما می‌خورد که بخواهیم چیزی را سریع و عمیق یاد بگیریم.
خیلی‌ها می گویند به جای این که وقت خود را صرف خلاصه نویسی کنیم بهتر است مطالب کتاب را به طور دقیق بخوانیم، این تصور کاملا اشتباه است.
خلاصه نویسی به شیوه ای درست همانند بسته بندی کردن محتوایات یک کتاب است، که قادر به مشاهده داخل یک بسته بندی استاندارد، در این زمان نخواهیم بود. البته بسته بندی کردن هم مهارت خاص خود را دارد.
اکثر انسان ها این توانایی را ندارند که با یک بار خواندن بتوانند مطالب را به خاطر بسپارند، آن ها مجبور هستند برای به خاطر سپردن مطالب مدام آن ها را تکرار کرده و یا از روی آن ها چندین بار بنویسند.
اگر به روش های خلاصه نویسی در دوران تحصیل اهمیتی ندهیم، در پایان سال متوجه اهمیت آن خواهیم شد. بنابراین اگر خلاصه نویسی نکرده باشیم و یا به نکته برداری نپرداخته باشیم مطالب کاملی بدست نخواهیم آورد، پس آن مطالب نیاز به تکمیل دارد که کاری بسیار سخت به نظر می رسد.
روش های خلاصه نويسي
برای انجام خلاصه نویسی به شیوه درست می توانیم از روش های خلاصه نویسی زیر استفاده کنیم:
یکی از روش های خلاصه نویسی استفاده از ابزار کار است
خلاصه نويسي علاوه بر این که به ابزارهای رايجي که هنگام مطالعه استفاده می شود نیاز دارد، بلکه به یک ابزار مجزا نیاز دارد و آن هم دفترچه یادداشت می باشد.
یکی از اصول مهم در روش های خلاصه نويسي جلوگیری از پراکنده نویسی در برگه هاي مختلف می باشد که باید از انجام آن خودداری شود، زیرا با گذر زمان حجم يادداشت ها افزايش پیدا کرده و مرتب کردن آن ها کار سختی خواهد بود و زمان و انرژی زیادی از ما تلف می کند، در نتیجه خلاصه نویسی برایمان کاری خسته کننده ای تلقی می شود. پس بهتر است از یک دفترچه یادداشت استفاده کنیم.
آن چه که ما با به عنوان خلاصه نويسي از آن ياد مي کنيم، در واقع فنون مختلف يادداشت برداري، حاشيه نويسي، خط کشي زير جملات، دسته بندي و علامت‌گذاري می باشد.
علامت‌گذاري و خط کشي زير جملات
همان طور که قبلا خواندیم بهترين فن مطالعه در گير شدن با مطلب يا به اصلاح مطالعه فعال مي‌باشد. علامت‌گذاري سريع ترين روش براي مطالعه فعال بوده و البته کمک می کند تا نکات مهم را مشخص کنیم. زماني که مطلبي را مطالعه می کنیم ممکن است سوالاتی برایمان به وجود بیاید، در این زمان بهتر است کنار آن مطلب علامت بگذاریم و در زمان روبه رو شدن با کلمات کلیدی دور آن ها خط بکشیم.
به کمک قرار دادن علامت هایی مانند * می توانیم نکات مهم را از نکات عادی متمایز کنیم، به طور کلي هنگام مطالعه استفاده از علامت گذاري سرآغاز خوبي براي مطالعه دقيق و فعال مي‌باشد.
البته نباید فراموش کنیم که اين کار باید ابتدا انجام شود، زیرا ممکن است با پيشروي در مطالعه خود متوجه شویم علامت قبلي اشتباه بوده و نياز به تغيير داشته است، البته از زیاده روی در علامت گذاری باید پرهیز شود.
حاشيه نويسي از روش های خلاصه نویسی است
هر مطلبي که نوشته مي شود به منظور انتقال يک سري مطالب جديد و مهم به افراد دیگر مي باشد. براي اين که اين انتقال به نحوي مطلوب و ماندگار صورت بگیرد باید مطالب و داستان هايي به اطلاعات قبلی اضافه شود.
به عنوان مثال؛ ساختار يک پاراگراف به توضيح يک جمله کليدي می پردازد که به طور معمول اولين يا آخرين جمله آن پاراگراف را تشکيل مي‌دهد.
دومين قدم در روش خلاصه نويسي استخراج کلمات کليدي در هر جمله یا پاراگراف می باشد و سپس آن ها را به بیان خود یادداشت کنیم و آن چه از آن پاراگراف یاد گرفتیم به صورت کوتاه برای خود در قالب یادداشت نگه داری کنیم.
اين فرآيند به تمرکز فکر، دقت، حفظ و يادگيري بهتر کمک مي‌کند.
يادداشت برداري از مهمترین روش های خلاصه نویسی است
اصلي ترين روش خلاصه نويسي يادداشت برداری است به وسیله یادداشت برداری کليدي ترين مفاهيم هر مطلب را در دفترچه ای جداگانه به شیوه خاص ثبت می کنیم تا بتوانیم در آینده از کارایی آن استفاده کنیم.
هر برگه يادداشت برداري شده بايد داراي دو ويژگي مهم باشد. اول اين که بايد خلاصه و کليدي نوشته شده باشد. يعني آن چه که يادداشت می کنیم دارای حجمي بسيار کمتر از متن اصلی داشته باشد، زیرا در صورت نوشتن تمام خط ها یادداشت برداری خاصیتی نخواهد داشت.
دومين ويژگي يادداشت برداري تداعي‌گر بودن يادداشت ها است يعني هر آن چه که قرار است پاراگراف و متن به ما انتقال دهد را دریافت کرده ایم و آن ها را به زبانی روان بازگو می کنیم.
چگونه يادداشت برداري کنيم
بهتر است قبل از يادداشت برداري با دو فن علامت گذاري و حاشيه نويسي مطالب مهم را مشخص نماییم و سپس تمام مطالب مشخص شده را یک بار ديگر مرور کرده و به شکل کليدي در دفتر يادداشت برداري ثابت کنیم. البته يادداشت برداري ما بايد تمامی نکات اصلي و کليدي متن را دارا باشد تا بتواند ما را بي نياز از مراجعه هاي بعدي به مطلب نماید.
بهترين روش برای یادداشت برداری
بهترين روش براي يادداشت برداري آن چيزي است که به نام «درخت حافظه»، «شبکه مغزي»، «طرح سازماني» و «نقشه ذهني» نامیده می شود.
طرح شبکه مغزي يا نقشه‌ذهني که براي اولين بار توسط شخصی به نام «توني بوزان» معرفي شد، از ساختاري شبيه شبکه هاي مغزي برخوردار بوده و در به خاطر سپاري مطالب کمک فراواني می تواند به ما کند.
روش کار نيز به اين شکل است که مهمترين و کليدي ترين نکته های متن را به شکل افقي در وسط کاغذ می نویسیم و با شاخه هاي مختلف «نکات اصلي» را به آن متصل خواهیم کرد. هر نکته اصلي مي تواند خود به چندين نکته فرعي و جزيي متصل شود.
بديهي است اين روش بيشتر براي مطالبي که قابل سازمان دهي مي باشند مثل انواع آرايه هاي ادبي، صيغه هاي فعل، روش رفع ابهام و … کاربرد بسيار بالايي خواهد داشت.
یکی دیگر از روش های خلاصه نویسی دسته بندي کردن است
يکي ديگر از روش هاي مهم برای خلاصه نويسي «دسته بندي» کردن است. اين روش به ما کمک می کند مباحث را به دسته ها و طبقه هاي مختلف دسته بندی کنیم.
روش کار به اين صورت است که مطالب مختلفي که بتوانیم در يک دسته قرار دهیم را يک جا نوشته و دسته بندي کنیم.
تاريخ يادداشت برداري
آخرين نکته مهمي که در خلاصه نويسي بايد اجرا شود اين است که تاريخ يادداشت برداري را در گوشه برگه بنویسیم تا در زمان مرور سر درگم نشویم.
برای این که بتوانیم خلاصه نویسی را به روش درست انجام دهیم باید تمامی نکات گفته شده را به خوبی اجرا کنیم و طبق آن چه که گفته شده به آن ها عمل کنیم.
