اهمیت و ضرورت خلاقیت چیست؟ در این مقاله به اهمیت و ضرورت خلاقیت می پردازیم.
خلاقیت چیست؟!
اهمیت و ضرورت خلاقیت دارد؟!
خلاقیت یکی از نیازهای زندگی و قابلیتی است که ما را از دیگر موجودات متمایز می کند. توانایی های خلاق؛ همچون سایر انواع هوش ها با اندازه های متفاوت و گوناگونی در وجود همه وجود دارد. آن چه به عهده ما واگذار می شود این است که آن را شکوفا سازیم و به خدمت خودمان بگیریم.
امروزه یکی از خلاهایی که در فرهنگ ما دیده می شود؛ مسئله بی توجهی به نوآوری؛ پدیدآوری و آفرینندگی است. و این عامل جداکننده جوامع مترقی از جوامع عقب مانده است.
امروزه بیشتر موسسات بزرگ استعداد های خلاق را پرورش داده اند و به این نتیجه رسیده اند که اگر بخواهند در بازارهای جهانی رقابت کنند؛ باید هر چند مدت؛ محصولات شان را نو و جدید کنند تا مشتریان خود را از دست ندهند. و برای رسیدن به این هدف ؛ درباره ی پرورش خلاقیت کار می کنند.
از دیدگاه آبرهام مزلو؛ انسان نیازهایی دارد که خودشکوفایی و خلاقیت در راس آن نیاز ها است. و قرار گرفتن در راس هرم؛ برای همه ی مردم یکسان نیست. به عبارت دیگر؛ آن چه این نیاز را در افراد ارضا می کند؛ در آن ها کاملا متفاوت است.
یک فرد خلاق؛ اگر چه قادر است مسائل انتزاعی و پیچیده ای را که بشر با آن روبه روست از نظر تئوری حل کند؛ باید همانند یک کارگر لوله کش که به حرفه ی خویش افتخار می کند و مشکلات متفاوتی را حل می کند؛ به کار خود مباهات کند. به طور کلی خلاقیت یک ویژگی همگانی است و عموم مردم می توانند این مشخصه را داشته باشند.
اهمیت و ضرورت خلاقیت – هوش و خلاقیت
موضوع حائز اهمیت آن است که با هوش بودن با خلاق بودن برابر نیست. این تصوری اشتباه است. زمانی که می گوییم فلانی شاگرد ممتاز است؛ منظور همان فرد آفریننده نیست؛ نه اصلا این طور نیست. برای ایجاد و ابداع و نوآوری؛ ما به هوش بالا نیاز داریم ؛ اما خلاق ممکن است شاگرد ممتاز هم باشد؛ اما شاگرد ممتاز بودن؛ حتما دلیلی بر خلاق بودن نیست.
خلاقیت مهارتی است که با تمرین های زیاد؛ می توانیم خود را در مسیر آن به جریان بیندازیم و آن را پرورش دهیم. خلاقیت؛ قابلیت رشد و پرورش دارد. اگر چه هوش در شکوفایی خلاقیت موثر است؛ اما هر فرد ( حتی با هوش متوسط) می تواند این استعداد را در خود شکوفا سازد.
نکته ی دیگری که باید بدان توجه نماییم؛ این است که بعضی از افراد ابررایانه ها را برتر از توانمندی مغز انسان می دانند؛ رایانه ها هرقدر هم که پیشرفته باشند ؛ باز در زمینه ی خلاقیت و نوآوری؛ دستاورد تفکر خلاق انسان هستند.
*توانایی فکری از نظر به کارگیری آن ؛ در چهار مرحله زیر حرکت می کند:
- ۱. توجه و جذب اطلاعات .
- ۲ .ثبت و نگهداری اطلاعات.
- ۳. توانایی قضاوت ؛ تجزیه و تحلیل و استدلال.
- ۴. خلاقیت و نوآوری ؛ قدرت پیش بینی ؛ ایجادگری؛ نوآوری و آفرینندگی.
ابر رایانه ها سه فعالیت اول را انجام می دهند؛ اما هرگز نمی توانند هم پای انسان دست به ابداع و خلاقیت بزنند. در واقع خود آن محصول چهارم (خلاقیت و نوآوری ) انسان است.
همچنین بخوانید: 10 تمرین شگفت انگیز برای تقویت حافظه!
انسان موقعی که به تاریخ گذشته خود بر می گردد؛ می بیند آن چه را روزی به عنوان رویا و آرزوی خود می پنداشته است؛ امروز به مدد خلاقیت و قدرت تصور گ به واقعیت پیوسته است. و امروزه بسیاری از پدیده ها برای ما مبهم است و رویایی به آن ها می نگیریم؛ در صورتی که همین پدیده ها گ فردا برای نسل آینده واقعیتی بیش نیست.زمانی انسان در آرزوی پرواز و حرکت در فضا بود؛ که امروز این رویا تحقق یافته است و انسان امروز نیز رویاهایی در سر دارد که در آینده؛ به واسطه ی خلاقیت و نوآوری؛ به واقعیت می پیوندد. بنابراین نتیجه گیری می کنیم که بسیاری از غیر ممکن ها ؛ به واسطه ی پرورش خلاقیت؛ ممکن خواهد شد. بنابراین ما باید این استعداد را در خود شکوفا سازیم. با کمی آگاهی و تمرین؛ می توانیم آن را فعال کنیم و زندگی را از حالت سکون و یکنواختی خارج سازیم.
تعریف خلاقیت
هر کس ؛ با نگرشی خاص به خلاقیت می نگرد و آن را از منظر خودش تعریف و تفسیر می کند. با این حال ؛ هر شخص ممکن است تعریفی از خلاقیت داشته باشد که واژه نوآوری را نمی تواند از آن حذف کند.
این واژه در زبان انگلیسی معنای «CREATIVITY» را می رساند؛ و در ترجمه ی فارسی به معنی نوآوری؛ ایجادگری؛ آفرینش گری و ابداع گری است. شخص با ترکیب کردن؛ حذف کردن و شیوه های دیگر؛ دست به ایجاد پدیده ای نو می زند و یا قسمتی از مجهولات این طبیعت را؛ به مردم می شناساند. بعضی ها نیز؛ از این استعداد استفاده کرده؛ دست به اکتشاف می زندد و گروهی دیگر؛ چیزی را اختراع می کنند.
اکتشاف و اختراع با هم فرق دارند. آن جا که فرد عنصر معلوم را با عنصر دیگری ترکیب می کند و یا مراحلی را روی آن انجام می دهد و یک پدیده نو؛ مثلا یک اثر جدید را به وجود می آورد ؛ در این جا فرد دست به اکتشاف زده است. ولی موقعی که پدیده مجهولی را از دل طبیعت بیرون می کشد (مثل برق) ؛ آن را اختراع می گویند.
در هر صورت ؛ خلاقیت یکی از اصطلاحات است؛ که ارائه تعریف دقیق و علمی از آن مشکل است و سعی شده؛ آن را با واژه های خاص و نمونه هایی مشخص؛ تعریف کنند. و بر اساس آن نمونه ها و معیارها؛ رفتار خلاق را از رفتار غیر خلاق مشخص سازند.
برای نمونه؛ به نظر خواهی برخی از افراد ؛ درباره ی تعریف خلاقیت توجه کنیم:
- ـ خلاقیت ؛ یعنی دست دادن با آینده خوب.
- ـ خلاقیت ؛ یعنی غیر ممکن ها را ممکن کردن.
- ـ خلاقیت ؛ یعنی یک بعلاوه دو می شود؛ پنج.
- ـ خلاقیت؛ یعنی خلاف عادات حرکت کردن.
- ـ خلاقیت؛ یعنی مبارزه علیه ترس های انسانی.
- ـ خلاقیت؛ یعنی شناسایی ابعاد و زوایای پنهان خویشتن.
- ـ خلاقیت ؛ یعنی اندیشه ی نو؛ احساسی نو و رفتار نو.
همچنین بخوانید: 7 راه حل مهم برای تقویت تمرکز ذهن چیست؟
تمرین
حال شما؛ تصور خود را به کار بیندازید و ده تعریف تخیلی برای خلاقیت بنویسید.
به هر حال سعی خواهیم کرد در جریان تشریح مفاهیم ؛ تعریفی در مورد خلاقیت ارائه دهیم؛ تا بتوانیم از همین امروز دست به کار شویم و به مرور زمان؛ این مفهوم را در زندگی خویش شناسایی کنیم و در هر رشته و تخصصی که هستیم؛ آن را به کار گیریم.
اگر می خواهیم جاویدان بمانیم و جامعه را به جنبش در واداریم؛ خود را دست کم نگیریم. اگر می خواهیم اثری جاویدان در تاریخ بجا گذاریم؛ به استعداد های خود فکر کنیم و اگر می خواهیم فردی موثر باشیم؛ خلاقیت های خود را شکوفا سازیم. فکر نکنیم یک دست صدا ندارد. به نظر یک فرد خلاق ؛ یک دست هم صدا دارد. « ادیسون » یک نفر بود و جهانی را مدیون خود کرد.
در عرصه خلاقیت یک دست هم صدا دارد. برای تحولی بزرگ در جهان و خلق آثار جدید؛ نیازی به همه اقشار جامعه نیست. یک فرد خلاق به تنهایی می تواند مکتشف ؛ مخترع و یا خالق آثار جدید باشد.
فرد خلاق؛ نیازی به توجه و کمک همه ی قشرهای جامعه ندارد؛ بلکه برعکس؛ خودش به تنهایی در جامعه تاثیر بسیاری می گذارد. پس؛ از هم اکنون؛ به فکر رشد و شکوفایی خلاقیت خود باشید.
« اگر می خواهیم دنیا را متحول کنیم؛ نخست از خود شروع کنیم. »
در این مقاله به اهمیت و ضرورت خلاقیت پرداختیم وموارد مهمی را بررسی کردیم.
