سطوح منطقی رابرت دیلتز

پس از بررسی اهمیت باورها و تغییر باورهای محدودیت زا که در درس های قبلی دوره ی ان ال پی توانا به آن پرداختیم در این درس قصد داریم به بررسی سطوح منطقی یا عصب شناختی رابرت دیلتز بپردازیم. 

افراد عموما برای ایجاد تغییرات دائمی در زندگی خود با مشکل مواجه می شوند به این دلیل که هر نوع تغییری غالبا با مقاومت های شدید درونی همراه است شاید از جمله دلایل این امر بتوان عدم اطلاع  فرد از علل و اهداف موجود در این تغییرات نام برد. 

جهت ایجاد تغییرات دائمی فرد باید مطمئن شود که  تغییر در هر سطحی از زندگی او با تمام سطوح مختلف زندگیش هماهنگ است. ان ال پی در بیشتر مواقع با تغییرات فردی سروکار دارد. تغییر معمولا نه تنها رفتار بیرونی بلکه سایر سطوح وجود فرد را در بر می گیرد. سطوحی همانند باورها، ارزش ها و هویت. رفتار همه ی این تجسم های درونی در سطوح مختلف را شامل می شود. فقدان هماهنگی  درونی موجب می شود که میان سطوح مختلف وجود افراد منازعه ای رخ دهد. تا وقتی ذهن فرد تغییر نکند هیچ تغییری ماندگاری در رفتار وی رخ نخواهد داد.  

رابرت دیلتز با الهام از گریگوری بیتسون دیرینه شناس الگوی ساده و بسیار جالبی در زمینه ی تغییرات شخصی، یادگیری و ارتباط ارائه داده که در آن  رابطه، سطوح یادگیری و حالات ادراک در کنار هم قرار می گیرند. این الگو چهارچوبی برای سازمان دادن و جمع اوری اطلاعات به ما می دهد که به وسیله ی آن می توانیم برای ایجاد تغییرات مورد نظر خود بهترین روش را بیابیم.

بر اساس الگوی رابرت دیلتز اجزای وجود ما تک به تک تغییر نمی کنند بلکه این نظام وجودی ماست که به عنوان یک کل واحد تغییر می کند. بر طبق این الگو تغییر در شش سطح مختلف ذهن رخ می دهد . تغییر در سطوح پایین اندیشه ممکن است تاثیر ناچیزی در سطوح بالاتر داشته باشند اما تغییر در سطوح بالاتر به طور گریزناپذیری بر سطوح پایین تر اثر می گذارد بنابراین بزرگترین تغییرات زمانی رخ می دهند که در سطح هویتی (عمیق ترین سطح) رخ دهند. می توانید به کلام خود گوش داده  تا از موانع موجود در هر سطح مطلع شوید و مقاومت های درونی و عادات فکری خود را بشناسید. در نتیجه با شکستن عادات فکر خود به نتایج دلخواهتان برسید . 

برای درک نحوه ی کاربرد این سطوح در زندگی فردی تان کار را با پایین ترین سطح یعنی شرایط محیطی شروع کرده و به سمت سطوح بالاتر حرکت می کنیم.

سطوح منطقی رابرت دیلتز

1: سطوح منطقی – محیط 

بودن در مکان و زمان مناسب درکسب نتایج ما تاثیرگذار است. ممکن است در محیطی فرصت هایی در زندگی شما ایجاد شود  که در هیچ محیط دیگر آن فرصت ها نباشند. چه نوع محیط یا موقعیتی به شما برای دستیابی به موفقیت کمک می کند؟ محیط در واقع به واکنشی که به اطراف و اشخاصی که آنها را ملاقات می کنیم نیز اشاره دارد. فروشنده ای را در نظر بگیرید که می گوید: به نظرم در این محیط به هیچ جا نمی رسم . وقتی اینجا هستم همه چیز خراب می شود . حال به فروشنده ی دیگری که معتقد است اینجا محل مناسبی برای فروش من است فکر کنید. به جهانی که در آن زندگی کرده و به  اشیاء و افراد دور و برتان بیندیشید. محیط خانه ،اجتماع ، محل کار وهمه و همه در زندگی شما تاثیرگذارند. 

2: رفتار 

رفتار کاری است که انجام می دهید . آنچه افراد در قالب رفتار و یا گفتار انجام می دهند در این بخش قرار می گیرند. هر رفتار یا واکنشی پیامدی دارد. پیامد حاصله ممکن است انتخاب خودتان یا به طور کاملا ناخودگاه باشد. رفتار اقدامات ویژه ای است که  در 90 درصد مواقع ما آن را به طور ناخوداگا ه انجام می دهیم. بروز رفتارهایی خاص و گاها سو برداشت ها در این سطح رخ می دهند. به رفتار خاصی که در آن به کمال رسیده اید همانند تنظیم برنامه های زمان بندی شده بیندیشید. 

3: توانایی یا مهارت ها

مجموعه ی رفتارها و استعداهایی که فرد در زندگی از خود بروز می دهد توانایی یا مهارت گفته می شود. اکثر مهارت ها و شیوه های عملکرد شما در زندگی عاداتی ناخوداگاه هستند. برخی نیز هوشیارانه انتخاب شده اند . همانند رانندگی. اگر فرد ادعا کند که راننده ی خوبی است از مهارت ها و توانایی هایش سخن می گوید. برای درک بهتر کسی را در نظر بگیرید  که دارای توانایی در هنر نقاشی است و یا در یک رشته ی ورزشی همانند فوتبال مهارت دارد .

سطوح منطقی – باورها و ارزش ها:

باورها و ارزش ها از نحوه ی تفکر ما درباره ی مهم بودن یا نبودنمان سخن می گوید. (در درس قبل از باورها مفصل صحبت کردیم) اگر باور داشته باشید که رسیدن به اهداف در زندگی حیاتی است انگیزه دارید که دنبال آن ها بروید. اگر باور داشته باید که برقراری ارتباط برای شما سخت است قادر به برقراری ارتباط نخواهید بود. من نمی توانم نشانه ی یک باور است. باور به انواع نقطه نظرهایی که آن ها را درست می پنداریم و از آن ها در اعمال و رفتار روزانه ی خود استفاده می کنیم دلالت دارد. 

هویت: 

احساس اولیه ی ما از خویشتن و از ارزش های اصلی مان هویت نام دارد. شخصی که می گوید من آدم خوبی نیستم این مسله را باور کرده و کسی که باور دارید هستید یا احساس شما درباره ی خودتان همان هویت است. این احساس از باورها و ارزش های اصلی و هدفتان از زندگی ناشی می شود. من هستم یا نیستم جملاتی در سطح هویت هستند . از انجا که هویت از طریق  باورهای گوناگون حمایت می شوند ممکن است مجبور شوید مجموعه ای از باورها و ارزش های محدود کننده  خود را تغییر دهید تا بتوانید در این سطح تغییرات اساسی ایجاد کنید. با جملاتی که هویتتان را نشان می دهد همانند من میان مردن محبوبم فکر کنید.

معنویات: 

معنویات عمیق ترین سطحی است که در آن با سوالات مهم متافیزیکی روبرو می شویم: چرا در این جهان هستم و هدف و رسالت من چیست؟ سطح معنوی زندگی ما به دلایل وجودی مان اشاره می کند. هر تغییری در این سطح بر بقیه ی سطوح تاثیر شدید می گذارد. معنویات به آنچه هستیم و انجام می دهیم اشاره می کند.

چگونه مدل سطوح روان شناختی را به کار ببندینم: 

توجه داشته باشید که که هر یک از این سطوح از طریق سلسله مراتب منطقی سطح بعدی را تغذیه می کنند. مثلا اعتقاد شما به اهمیت دادن به مردم عاملی برای برقراری ارتباط با آن ها می شود. این قابلیت نیز به نوبه ی خود  سطوح پایین تر یعنی مهارتتان در گوش دادن به آن ها را تغذیه می کند .

مثال 1: 

محیط : جایی که  در آن زندگی و کار می کنم پر از ادم هایی است که به کمک نیاز دارند. 
رفتار : هر روز با آدم های مختلف ملاقات کرده و به آن ها کمک می کنم.
توانایی : من مهارت کمک کردن به دیگران را دارم.
 باورها و ارزش ها: با انجام کارهای اجتماعی به نیازمندان کمک می کنم. 
هویت: من آدم خوبی هستم.
معنویت: هدفم این است که نتایج خوبی در دنیا به بارآورم.  

مثال 2: 

محیط: میزم به هم ریخته است. 
رفتار: من اصولا هیچ چیز را بعد از استفاده سرجایش نمی گذارم. 
قابلیت : سیستم بایگانی را نمی شناسم. 
باور: من به خلاقیت بیشتر نیاز دارم تا نظم و ترتیب بهتری داشته باشم.
هویت : من ادم نامنظمی هستم.
معنویت: هدفم این است که انسان منظم تری باشم. 

هر مشکلی می تواند خود را در یکی از سطوح بالا نشان دهد. شما می توانید یک مشکل محیطی، مهارتی یا مشکل مرتبط با خودباوری  را  در سطوح مختلف شناسایی کنید. در این صورت مشکلات سطح پایین تر به عنوان مشکل اصی شما نمایان می شوند . می توانید راه حل را در سطوح بالاتر بیابید و برطرف نمودن آن ها کوشا باشید.