در مقاله قبل، به احساس دل بستگی پرداختیم. سپس، رابطه دل بستگی و عملکرد آن و نیز نقش دل بستگی را بررسی کردیم. در این مقاله به احساس خوشبختی می پردازیم.
ماریا برای نوشتن کتابش زحمت بسیاری کشیده بود. او خود را برای مسابقات ادبی آماده کرده بود. او در نگارش کتاب احساس خوبی نداشت و تصمیم گرفت روی موضوعی که به او نزدیک تر است کار کند یعنی کودک بی سرپرست و پذیرش آن به‌عنوان فرزند خواندگی.
شاید در نگاه اول، این کار ماریا، برای او خطرناک محسوب می‌شد؛ ولی او از این طریق می توانست خویشتن حقیقی خود را ابراز کند. ماریا بعد از نوشتن کتاب، نفر اول مسابقات شده بود؛ ولی او این واقعیت را که نفر اول شده است را نمی توانست باور کند. او هنگام دریافت جایزه دستا نش را روی صورتش گرفته و گریه کرده بود. به نظر شما چرا افراد هنگام مواجه با فرجام های خوش گریه می کنند؟
تحقیقات حاکی از آن است که مردم به صورت نا خودآگاه عواطف خود را تا زمانی که ابراز آن با آسودگی خاطر همراه باشد، مهار می‌کنند. فرض کنید، در حال تماشای فیلمی تراژدی هستید و در حین دیدن فیلم قطره ای اشک هم نمی‌ریزید؛ اما زمانی که فیلم به نتیجه و پایان خوبی می رسد، اشک از چشمان شما جاری می شود. بر اساس این تحقیق، زمانی که به پایان خوشی می‌رسید و تهدیدی هم چون اندوه شما را تهدید نمی‌کند، نیرویی که برای اندوه به‌کار می رفت، جای خود را به نیروی ابراز می دهد و باعث می شود، در فضایی ایمن آن را که نیرویی تسکین دهنده است، ابراز کنید.
رابطه احساس ها و خوشبختی چیست؟
احساساتی نظیر شعف، خرسندی، مسرت، آسودگی، وجد و انبساط خاطر با احساس خوشبختی مرتبط هستند. اگرچه احساسات مذکور به نحوی خاص تجربه می شوند؛ اما انعکاس آن ها بر چهره مشابه است.
لبخند: احساسات شادی بخش به بروز لذت آنی؛ ولی کوتاه مدت منجر می شوند که میزان آن متغیر است و مانند سایر احساسات انگیزه ای در ما به وجود می آورند. پژوهشگران دریافتند که احساسات مثبت نظیر خوشبختی که نتیجه ویژگی شخصیت و موفقیت های قبلی است، به رفتار هایی منجر می شود که موفقیت های جدید را موجب می شود. البته این امر در فرهنگ های مختلف متفاوت است برای مثال، در فرهنگ غرب، احساساتی که باعث ارتقای روحیه می شوند مانند مسرت، شعف و خرسندی مثبت درنظر گرفته می شوند که باعث موفقیت فردی، سلامت و عزت نفس بالا می شود. اگرچه غربی ها معتقدند که تمام مردمان دنیا باید به سمت احساس مثبت تر حرکت کنند، اما پژوهشگران چینی تبار به نام های ژانک سین لئو، جنیفر وانک و کلیکو معتقدند، این مطلب در سایر فرهنگ ها درست نیست. آن ها دریافتند که در بسیاری از قلمرو های فرهنگ آسیایی، خوشبختی را با پیامد های اجتماعی منفی مانند حسادت دیگران یکی می دانند. در فرهنگ های بوداییسم که دسترسی به خرسندی ناب را نا ممکن و مستلزم رنج فراوان می داند، هدف به جای به حداکثر رساندن احساس مثبت، دریافت به اندازه آن است. تحقیقات نشان داده است که فرهنگ نقش مؤثری در میزان تجربه احساسات مثبت بر سلامت روان ایفا می کند. در این صورت، ممکن است، احساسات مثبت برای آمریکایی ها، اروپایی ها و آسیایی ها به یک میزان مثبت نباشد برای مثال، در فرهنگ های آسیایی اعتدال بین احساسات مثبت و منفی یک هدف فرهنگی است؛ اما در فرهنگ های غربی هدف به حداکثر رساندن احساسات مثبت است. بر این پایه، همواره باید به تفاوت های فرهنگی و باور های ملت ها درباره احساسات مثبت توجه کرد.
چه احساساتی به خوشبختی منجر می شوند؟
بیش تر تحقیقاتی که پژوهشگران احساسات انجام دادند، روی احساساتی بوده که به پریشانی افراد منجر می شوند نه احساسات شادی بخش. همچنین تفکیک هایی که در زمینه احساسات نا خوشایند صورت می گیرد، درباره احساسات مثبت لحاظ نمی شود و این دسته از احساسات، حالت کلی تر به‌خود می گیرند. بر این اساس، تلاش های بسیاری صورت گرفته است تا بتوان احساس های شادی بخش را مانند احساسات نا خوشایند از هم تفکیک کنند تا به کاربرد های هر کدام بپردازند.
- شعف: رویدادی که خیال پردازی ما را درباره احتمال وقوع چیزی شگفت انگیز تحقق می بخشد، باعث فعال شدن احساس شعف در ما می شود. زمانی که آنچه آرزویش را داریم، به حقیقت می پیوندد، احساس شعف را تجربه خواهیم کرد.
- خرسندی: این احساس برخلاف احساس وجد، در اثر تحقق امیدی نه چندان شدید، نمایان می شود و به شکل آرامش و آسودگی تجربه می شود.
- مسرت: این احساس زمانی تجربه می شود که وضعیتی معنا دار و سرنوشت ساز وجود داشته باشد. احساس گشودگی و دغدغه دیگران را داریم و همین امر، باعث ایجاد معنا در زندگی می شود.
- وجد: این احساس با تجربه لذت همراه است. زمانی که این احساس را تجربه می کنیم، از خویشتن خود فراتر رفته و حالتی پرشور را تجربه خواهیم کرد. احساساتی نظیر عشق، لذت های حسی و جنسی، گرایش به‌تجربه هیجانات بسیار یا مکاشفه، اغلب با احساس وجد همراه هستند.
- انبساط خاطر: این احساس زمانی فعال می شود که چیزی با مزه و طنز گونه را تجربه می کنیم و به طور معمول، با خنده مرتبط است. البته برحسب ملل و فرهنگ های مختلف، این حالت از طنز می تواند متفاوت باشد. به همین خاطر، نویسندگان و فیلم نامه نویسانی که قابلیت خلق مضامین طنز آلود در سطح گسترده را دارند، از جایگاه ویژه ای برخور دارند.
اقدامات موثر برای خوشبختی چه می باشند؟
شاید بار ها برایتان پیش آمده باشد که تلاش کنید که از وضعیتی که در آن هستید، خوشبخت تر باشید؛ ولی تصور می کنید، امکان تحقق این امر نا ممکن است و به قولی در، بر همان پایه می چرخد. آیا پیگیری عامدانه خوشبختی بیش تر با موفقیت همراه خواهد بود؟
محققان برای این سؤال دو پاسخ درنظر گرفته‌اند: 1. تمرین مثبت اندیشی از طریق تصویر‌سازی بهترین خود در آینده؛ 2. قدردانی با نوشتن. قابل درک است که افراد بسیاری خواهان خوشبختی هستند و برای تحقق آن راه های بسیاری را امتحان می کنند؛ اما پژوهشگران بر این باورند که ارزش قائل شدن زیاد برای خوشبختی، می‌تواند آسیب رسان باشد؛ زیرا هرچه به خوشبختی دقیق تر و حساس تر شویم، احتمال اینکه در صورت نرسیدن به آن سرخورده شویم نیز بسیار است. اغلب توصیه می شود که آدمی باید در زندگی خود هدف داشته باشد و برای رسیدن به آن از جان مایه بگذارد؛ اما زمانی که صحبت از خوشبختی می شود، این مطلب صحیح نیست. فرض کنید می خواهید در مسابقات شرکت کنید. شما تمام پستی و بلندی های موجود را می شناسید و می دانید که چه تلاش طاقت فرسایی باید صورت دهید؛ اما احساسی مثل خوشبختی ملموس نیست و برای هر فرد متفاوت است. با وجود این، دانستن اینکه چه می خواهید و چه اقدامی باید صورت دهید و در چه زمانی باید آن را انجام دهید، می تواند در تجربه این احساس کمک شایانی به شما کند. این در حالی است که افرادی هستند که معیار های سرسختانه ای برای خوشبختی در نظر می گیرند. به طوری که تحقق آن بسیار سخت و دشوار است و زمانی که به این معیار ها نمی رسند، دچار سرخوردگی شدید ی می شوند و نه تنها خوشبختی را لمس نمی کنند؛ بلکه از آن دور می شوند.
به طور خلاصه در این مقاله به احساس های مرتبط با خوشبختی پرداختیم و مثال هایی را در این زمینه مطرح کردیم و در نهایت، راهکار هایی هم ارائه دادیم.
