رنگ چیست و چگونه روی درک و احساس انسان تاثیر می گذارد؟

تعریف رنگ 

دوره ی روان شناسی رنگ توانا، یکی از دوره های پرکاربرد با زیر مجموعه های متنوع و کارآمد می باشد.

امروزه مباحث مربوط به روان شناسی رنگ، نقش بسیار برجسته و تاثیرگذاری در تمامی فعالیت های انسان دارد. از شخصیت شناسی توسط روان شناسی رنگ گرفته تا اثر آن بر کسب و کارهای اینترنتی، بازاریابی، فروش، طراحی داخلی و اجرای دکوراسیون فضا و رنگ شناسی تخصصی لباس.

تلاش توانا بر این است تا در تمامی حوزه های تاثیرپذیر از رنگ و مبانی رنگ، گام به گام بهترین و به روز ترین اطلاعات علمی را در اختیار توانایی های عزیز قرار دهد.

 

تاثیر رنگ بر انسان – تاثیر رنگ و نور 

در تعریف رنگ می توان گفت، بازتابی است از نور به شکل های مختلف و گوناگون. این بازتاب شامل مجموعه گسترده ای می شود. اگر یک ناحیه باریک از طول موج های نور مرئی توسط ماده جذب شود رنگ به وجود می آید. نور سفید از طیف کامل رنگ ها تشکیل شده است. اگر یک ناحیه ی باریک از طول موج های نور سفید توسط ماده جذب شود بقیه طول موج ها از ماده عبور می کنند و چشم انسان طول موج های ترکیبی که از ماده عبور کرده را می بیند.
در سال ۱۶۶۶، اسحاق نیوتن، دانشمند بنام انگلیسی، کشف کرد که چنان چه نور خالص سفید از یک منشور عبور داده شود، به رنگ های قابل مشاهده تجزیه می شود. نیوتن هم چنین کشف کرد که هر رنگ از یک طول موج منحصر به فرد تشکیل شده و قابل تجزیه به رنگ های دیگر نیست.
آزمایش هاس بعدی نشان داد که با ترکیب نورها می توان رنگ های مختلف را ایجاد کرد. 

برای مثال، نور قرمز در ترکیب با نور زرد، رنگ نارنجی را به وجود می آورد. رنگی که بر اثر ترکیب دو رنگ دیگر به وجود آید را ترکیبی می گویند. بعضی از رنگ ها هم، مثل زرد و ارغوانی، در صورت ترکیب شدن، هم دیگر را خنثی می کنند و نور سفید می سازند.

در جامعه ی امروزی ما که افراد سلیقه های متفاوتی دارند و از رنگ های متفاوتی استفاده می کنند، باعث شده تا اکثر افراد برای بهبود بخشیدن به کار خود مثل طراحان، پزشکان و معماران و … به روان شناسی رنگ روی آورده و سعی می کنند افرادی را که با آن ها در ارتباط هستند را، از روی رنگ روان شناسی کنند و به خصوصیات آن ها پی ببرند.

روان شناسی رنگ تا جایی پیشرفت کرده که دیگر ما محصولی را پیدا نخواهیم کرد که در طراحی بسته بندی آن از روان شناسی رنگ استفاده نشده باشد، فروشندگان کالا پی به اثر این موضوع و رابطه مستقیم آن با فروش محصول برده اند، برای مثال، برای بسته بندی کردن یک صابون و یا مواد شوینده از رنگ آبی روشن به خاطر پاکی و زلالی آن استفاده می کنند و یا از رنگ قرمز تیره و قهوه ای برای محصولاتی که تند و بدبو باشند استفاده می نمایند.

با توجه به این مساله کمی درباره رنگ ها و تاثیر آن ها بر روی افراد می پردازیم:

تاثیر رنگ بر احساس – معنی و مفهوم رنگ

از قديم رنگ ها داراي مفاهيم شناخته شده اي بوده اند. در پيش و پس از اسلام رنگ سبز نشان بني هاشم بود و بعدها نشان علويان شد چرا كه اين رنگ را نشانة معصوميت مي انگاشتند. عباسيان رنگ سياه را نشانه وقار مي دانستند و از اين رو لباس سياه مي پوشيدند. بعد ها سبزو سياه نشانه سادات و علماي شيعه شد .از زمان هاي دور سفيد نشانه صلح و سرخ نشانه خون خواهي و انقلابي گري بوده است و هنوز هم اين رنگ ها مفهوم خود را در بسياري از كشورهاي جهان حفظ كرده اند.
رنگ ها بر عادت هاي خريد مردم نيز تأثير مي گذارند. قرمز متمايل به نارنجي، سياه و آبي سير خريداران را به خود جذب مي كنند. صورتي، آبي متمايل به خاكستري، آبي روشن وآبي تيره خريداران پولدار را به خود جلب مي كنند. صورتي كم رنگ و آبي آسماني افراد آرام و مطيع را به خود جذب مي كنند.

 

نقش رنگ در احساسات و عواطف انسان

هر رنگ به نوعی بر روی انسان تاثیر می گذارد، همه ی رنگ ها برای خود چارچوب مخصوصی بر روی ذهن انسان به جای می گذارد ( البته استثناهایی هم هست که مربوط به خاطره های انسان می شود و..) که به این چارچوب حالت گفته می شود. دیدن هر رنگی، حس متفاوتی را در انسان ها به وجود می آورد. رنگ ها بر روی رفتار ها، خلق و خو و حتی فعالیت های مغزی افراد تاثیرگذار هستند. هم چنین همه ی ما نسبت به هر احساس یا رویدادی یک تصور رنگی داریم، مثلا احساساتی نظیر خشم، حسادت، افسردگی و یا شادی، هر کدام از این احساسات در ذهن مان یک طیف رنگی ایجاد می کند. مثلا به نظر شما خشم چه رنگی است؟ حسادت چطور؟ قرمز؟ آیا باور داریم که هر احساسی، یک رنگ خاص در ذهن ما ایجاد می نماید؟ آیا باور داریم که رنگ ها تاثیر زیادی بر روی حال مان دارند؟

 

«ربکاوست» طراح داخلی، معتقد است که رنگ ها ویژگی های خاصی دارند و هر یک می توانند بر روی خلقیات و ویژگی های رفتاری و حال و هوای احساسی افراد اثر بگذارند. برای مثال، قبل از انجام فعالیتی که استرس زا است افراد در یک فضای سبز رنگ قرار می گیرند تا آرام شوند. ربکاوست می گوید: « ساده ترین راه برای بالا بردن نشاط و شادابی در زندگی، انتخاب رنگ هایی است که حس خوبی در ما ایجاد می کند».

روان شناسی رنگ ها به ما می آموزد که انسان ها یک نوع ارتباط عمیق عاطفی با طیف رنگ های گوناگون برقرار می کنند. این ارتباط می تواند متناسب با سن و سال، جنسیت، شغل و فرهنگ آن ها باشد. برای مثال، رنگ سفید در بسیاری از کشورهای غربی نشان از امید، پاکی و شادی است در صورتی که در اکثر کشورهای شرقی، نشان از غم، مرگ، ناراحتی است و مردم این کشورها در مراسم سوگواری شان لباس سفید می پوشند.

تا به حال تحقیقات چندان جامعی در مورد اثرگذاری رنگ ها بر روی احساسات و عواطف انسان ها انجام نشده است، جدا از نظریه های موجود در مورد تاثیرگذاری و نقش رنگ ها، بیشتر از همه خودمان می توانیم در این مورد به خود کمک کنیم، لباس های رنگی بپوشیم، در مقابل آیینه بایستیم و ببینیم کدام رنگ حس طراوات و شادی بیشتری به ما می بخشد، کدام رنگ اعتماد به نفس مان را افزایش می دهد و کدام رنگ لبخند رضایت درونی را بر لبان مان می نشاند.

«در انتخاب رنگ ها ی مان دقت کنیم، چرا که رنگ، تاثیر عمیقی بر سرنوشت افکار، احساس و اعمال مان دارد».

چگونگي اثر رنگ ها بر ادراك  ما از محيط 

اثررنگ براندازه اشيا :اشيا سبزوآبي بزرگ ترازاشيا زرد و قرمز به نظرمي رسد. 
اثر رنگ برفاصله اشيا: سطوح سبزوآبي دورتر به نظرمي رسند، سطوح زرد و قرمز به نظرنزديك مي آيند.

اثررنگ بر دماي اشيا :قرمز، زرد جزو رنگ هاي گرم ، سبز وآبي جز رنگ هاي سرد هستند.
اثر رنگ بر سختي اشيا :قرمز، زرد، سفيد جزو رنگ هاي سخت، آبي، سبز، سياه از رنگ هاي نرم هستند.
اثررنگ بر وزن اشيا:  اشيا با رنگ روشن به نظرسبك ترمي آيند.

 

در درس های بعدی همراه ما باشید تا تاثیرات مهم رنگ را با هم بررسی کنیم.