ویژگی های تفکر استراتژیک اندکی پیچیده است، زیرا هر مدیر مدبری باید با این ویژگی ها آشنایی کامل داشته باشد، همچنین باید توانایی به کارگیری آن را نیز دارا باشد.
دو ضرورت شناخته شده برای موفقیت در کار آفرینی ایده ای نوآورانه و توانایی تبدیل آن به رشد پایدار است، پس ما از تفکر استراتژیک به این منظور نیز کمک می گیریم.
وقتی از نزدیک به این موضوع نگاه کنیم که تفکر استراتژیک واقعاً به چه معنی می باشد، با کمال تعجب متوجه می شویم که تفکر استراتژیک مترادف تقریباً همه مفاهیم است، بنابراین، بسیاری از اسرار و تفسیرها درباره معنای آن وجود دارد.
درک دقیق مفهوم تفکر استراتژیک چیست؟
درباره تفکر استراتژیک، تعاریف دقیقی وجود ندارد، بنابراین محققان تعریف مشترک تفکر استراتژیک را اظهار نظر می کنند. تفکر استراتژیک یک فعالیت مدیریتی متمایز است که هدف آن “کشف” استراتژی های جدید و تصویر سازی دوباره قوانین بازی رقابتی و پیش بینی آینده بالقوه، که به طور قابل توجهی با حال حاضر متفاوت است، می باشد.
هیچ تعریف دقیقی پذیرفته شده از توانایی تفکر استراتژیک وجود ندارد، با این حال باور داشته باشید که فرآیند زیر، جوهر استراتژیک را نشان می دهد.
تفکر استراتژیک فرایندی است که فرد در آن احساس تأمل و تحقق دارد و علائمی که آینده شرکت را تحت تأثیر قرار می دهد را تصدیق و به آن ها معنی می دهد.
این فقط در مورد تفکر نیست، بلکه در مورد تصمیم گیری، عملی کردن آن نیز است، البته نظارت بر تغییرات استراتژیک دشوار است، زیرا تغییر تفکر به سختی رخ می دهد. تغییر در تفکر باعث تغییرات در برداشت ها، دیدگاه ها و رفتار ها می شود.
ایجاد تغییرات در سازمان در تفکر مدیریت سطوح بالای مدیریتی و سایر کارکنان در سازمان اثر می گذارد.
تفکر استراتژیک را می توان در سیستم های پاداش دهی به شکل استراتزیک نیز استفاده کرد. آخرین وسیله که سازمان از آن طریق می تواند رفتار کارکنان را کنترل کند، سیستم پاداش دهی است. این مسئله حائز اهمییت است که مشخص شود به چه رفتاری باید پاداش داده شود.
طراحی سیستم پاداش، مهم است، زیرا رفتار مطلوب را تقویت می کند.سیستم پاداش مناسب به غلبه بر مشکل عاملیت و توجه به علایق سهامداران، مدیران و کارمندان کمک می کند و سیستم پاداش یک سازمان نوع ارزش ها، هنجارها و فرهنگی را که به مرور زمان در یک سازمان ایجاد می شوند، تحت تاثیر قرار می دهد.
اگر پاداش ها مستقیما به عملکرد بستگی داشته باشند، کارمندان به گونه ای متفاوت نسبت به مواقعی که پاداش مستقیما به عملکرد وابسته نباشد، رفتار می کنند.
چرا تفکر استراتژیک امری عقلانی است؟
بررسی جریان اصلی در ادبیات تدوین استراتژی نشان می دهد که ” تفكر” به عنوان يك مهارت تحريك كننده يكي از جنبه هاي مورد مطالعه در فرآيندهاي استراتژيك است که تقریبا بیشتر در مفهوم سازی های دانشگاهی نادیده گرفته می شود.
مدیریت، فعالیت های مدیران را مطالعه می کند و از آن جا که مدیران باید به صورت استراتژی فکر کنند که چرا محققان نتوانسته اند زمان بیشتری را برای مطالعه نحوه تفکر مدیران استراتژیک اختصاص دهند؟ مطالعات متعدد صنعت در سه کشور صنعتی به طور خاص مشخص می کند که عدم تفکر استراتژیک در بین مدیران به عنوان عامل اصلی بازدارندگی عملکرد اقتصادی است.
اخیرا هیئت های متخصص در ایالات متحده، تفکر استراتژیک را یکی از ده مورد برتر و جز موضوعات مهم برای تحقیقات مدیریتی آینده قرار داده اند، آن ها نشان داده اند که اکثر مدیران ارشد و بزرگ ترین تولید کنندگان استرالیا فقدان تفکر استراتژیک را مشکل اصلی در این کشور دانستند.
تفکر استراتژیک موضوعی است که همچنان مورد بررسی قرار می گیرد و به دلیل واقعیت های موجود، این آشفتگی و پیچیدگی محیط باعث می شود که مدیران به طور فزاینده ای در سطوح پایین از این مهارت استفاده کنند.
هدف ما ارائه راهی برای مفهوم سازی تفکر استراتژیک و ارائه اظهاراتی در مورد مرحله بعدی، یعنی سنجش استراتژیک است.
تفکر استراتژیک یک مفهوم تحت تحقیق است که در قلب مدیریت استراتژیک قرار دارد، پس هیچ یک از روش ها، ابزارها و تکنیک های که از مدیران برتر استفاده می کنند، نمی توانند جایگزین تفکر استراتژیک شوند، زیرا به دلیل مشکلات موجود در تبیین شناختی شخصیت تفکر استراتژیک، تعریف، اندازه گیری، آموزش یا یادگیری بسیار دشوار است.
آن جا که فکر کردن یک بخش طبیعی از زندگی روزمره است، محققان تاکید می کنند که استراتژیک فکر کنید.
ویژگی های مهارت تفکر استراتژیک
در ادامه به چندین ویژگی مهارت تفکر استراتژیک می پردازیم.
نگرش خلاقانه
ایده‌یابی و ایده‌پردازی که از ویژگی های نگرش خلاقانه است ،در تفکر استراتژیک به چشم می خورد.
نگرش سیستمی
تفکر‌استراتژیک نگاهی عقاب‌گونه دارد، یعنی به زمین های مجاور یعنی متغییر های دیگر و رابطه ی بین متغییر ها توجه می کند و محدود به یک واحد در یک سازمان نیست.
نگرش انتقادی
تفکر استراتژیک نگاهی موشکافانه و پرسش‌گر دارد که باعث می شود افق های جدید پیش روی او قرار گیرد.
تفکر ترکیبی
تفکر ترکیبی که در تفکر استراتژیک هم به چشم می خورد، یعنی از آمار، اطلاعات و همچنین از ایده ها، بینش‌ها و تمثیل‌ها استفاده می کند.
تفکر استراتژیک تجربه‌گرا-نتیجه‌گرا
تفکر‌استراتژیک نه به عمل‌گرایی کورکورانه و نه به ایده آل گرایی خیالی معتقد است. این مفهوم رویکرد را بیان می کند که با تجربه ی مسائل کوچک، کنترل شده، هدفمند و برنامه ریزی شده، برداشت‌ها و پنداشت‌های جدید از محیط به دست آوریم و به شکل استراتژیک تفکر کنیم و هوشمندانه برنامه ریزی استراتژیک داشته باشیم و در این راستا اقدام کنیم.
تفکر استراتژیک خاصیتی غیر متوازن
تفکر استراتژیک به جای پرداختن به همه ی فرآیند ها فعالیت های کلیدی را انتخاب می کند و به جای توجه به همه ی مشتریان بر روی مشتریان اصلی تمرکز و فقط روی تکنولوژی استراتژیک تمرکز می کند، پس به طور کلی تفکر استراتژیک نقش مهمی در برنامه ریزی استراتریک، پاداش دهی استراتژیک، پاداش دهی استراتژیک دارد و اثربخشی و کارایی را در سازمان ها افزایش می دهد.
