احساس تنهایی چیست؟

در مقاله قبل، به احساس مباهات اشاره کردیم و گفتیم که مباهات حالتی مثبت است که در واکنش به عملی خاص پدید می ‌آید. نشانه این احساس را مطالعه کرده و ارتباط آن را با جایگاه اجتماعی بررسی کردیم. همچنین به شکل های دیگر این احساس نظیر مباهات گستاخانه پرداختیم. در مقاله حاضر به احساس تنهایی می ‌پردازیم.

مایکل به مدت ده سال در محله‌ای زندگی می‌کرد و سه دوست صمیمی داشت. به ‌دلیل شرایط خانوادگی، او ناگزیر شد به ایالت دیگری برود. اگرچه از طریق تلفن و شبکه‌های مجازی با دوستانش در ارتباط بود، ولی احساس کمبود می‌کرد. چون کسی را نداشت که در طول هفته با هم وقت بگذرانند.

مقصود احساس تنهایی چیست؟

مایکل بیش از همه به دوستانی نیاز داشت تا او را بشناسند. در ماه‌های اول اقامتش در مکان جدید، او تمایل نداشت که جایی برود و کاری انجام دهد. همیشه احساس خستگی و غمگینی و دلتنگی می‌کرد. وقتی سال تحصیلی شروع شد، افراد جدیدی را ملاقات کرد که رفتاری محبت آمیز با او داشتند؛ اما مایکل غریبی می کرد و احساس می‌کرد، با کسی همچون دوستان قبلش آشنا و صمیمی نمی ‌شود. دو سال گذشت تا مایکل بتواند به محیط جدید عادت کند و با دیگران ارتباط برقرار کند. مایکل زمانی توانست در محیط جدید دوستانی پیدا کند که از مقایسه آن ‌ها با دوستان قدیمی‌ خود در محل اقامت قبلی خود دست برداشت.

زمانی که احساس تنهایی می‌کنیم، شاید درک این مطلب سخت باشد که دریابیم، تجربه آن ‌ها برای ما سود و فایده ‌ای دارد. ممکن است از خود بپرسیم که دلتنگی ناشی از تنهایی چه فایده ‌ای برای ما دارد؟ زمانی که احساس تنهایی می کنیم، ممکن است اقدامی مقتضی برای تسکین این احساس انجام دهیم. این احساس به مایکل کمک می‌کند تا درک کنیم که در تمامی روابط خود نمی ‌توانیم، نیاز به تعلق ‌داشتن را برآورده سازیم. ممکن است احساس تنهایی با احساسی همچون افسردگی اشتباه گرفته شود یعنی حالتی که فرد اندوهگین است و به ‌هر نوع فعالیتی بی ‌علاقه است. تنهایی حتی ممکن است، علی‌ رغم ‌داشتن روابط عاشقانه و دوستان فراوان نیز احساس شود.

وقتی به ارتباط عاطفی با فردی علاقه ‌مند هستیم، متوجه می ‌شویم که جای چنین فردی در زندگی ما خالی است. در این‌ صورت، احتمال اینکه دچار احساس تنهایی شویم، بیشتر است. همان طور که پیشتر گفته شد، احساسات را هنگامی تجربه می کنیم که در اثر رویداد یا محرکی در ما فعال می شوند. زمانی احساس تنهایی در ما فعال می ‌شود که رابطه مهم و با معنایی به پایان برسد؛ متوجه شویم که روابط ما از نظر عاطفی ارضا کننده نیست؛ عزیزی را از دست دهیم؛ هنگامی که در روابط اجتماعی خود دچار مشکلی شویم یا زمانی که فکر می کنیم، دیگران ما را درک نمی کنند.

پژوهشگران روان ‌شناسی به ‌منظور درک بهتر خصوصیات افراد تنها، تحقیقی درباره عواطف و افکار و رفتار های اشخاص تنها انجام دادند. در این پژوهش، خصوصیات افراد تنها عبارت بود از: انزوا و دورگزینی از دیگران؛ احساس محبوب ‌نبودن بین دیگران؛ احساس حذف ‌شدن از فعالیت های جمعی؛ احساس حقارت و تصور ناتوان ‌بودن در دوست ‌یابی.

برخی دیگر از پژوهشگران دریافتند که احساس تنهایی با برخی خصوصیت های شخصی افراد مرتبط است مانند کم‌ رویی، اعتماد به ‌نفس پایین، احساس بیگانگی، نا منصفانه ‌انگاشتن دنیا، تسلیم تقدیر بودن. برخی دیگر از پژوهشگران معتقدند که احساس تنهایی می ‌تواند پایدار باشد و در فرد باقی بماند. چرا که فرد منزوی به طرد شدن از سمت دیگران بسیار حساس می ‌شود و همیشه گوش ‌به ‌زنگ است.

فرد منزوی در رابطه دوستانه، توقعات غیر واقع‌ بینانه و اغراق‌آمیز دارد و به ‌همین‌ دلیل، دیگران نمی ‌توانند به تراز مناسبی با این فرد برسند و انتظارات او را برآورده کنند. احساس تنهایی سبب می ‌شود تا خود را از درون خالی و تهی فرض کنیم و تمایل داشته باشیم که فردی را پیدا کنیم که عمیقاً ما را درک کند، ما را بشناسد و احساس خلأ ما را پر کند. با وجود این، گاهی ممکن است، احساس تنهایی با واقعیت مربوط به موقعیتی که فرد در آن است، مرتبط نباشد. برای مثال، ممکن است در جمعی دوستانه هم این احساس به ما دست دهد؛ زیرا پیوند‌ ها با دیگران برای ما گذرا و بی ‌معنا هستند یا آن ها را مهم و جدی ندانیم. به ‌این‌ ترتیب، علی‌ رغم وجود دوستان زیاد، خود را تنها احساس می ‌کنیم.

راه درمان تنهایی چیست؟

یکی از نیاز های انسان، نیاز به ارتباط است و مغز انسان در این زمینه به کمک او می ‌آید تا بتواند دوست پیدا کند. پژوهشگران افرادی را که به‌ تازگی از رابطه ‌ای محروم شدند را بررسی کردند. نتیجه این بررسی نشان داد که این افراد در برخی از موقعیت های اجتماعی به دلیل نیاز به ارتباط، به ‌شیوه خاصی رفتار می‌کنند. در این تحقیق، افرادی که احساس محرومیت و حذف ‌شدن در رابطه را تجربه کرده بودند، علاقه بیش تری داشتند که با افرادی ارتباط بگیرند که خندان و خوش ‌برخورد بودند. آن ها همچنین پیوند عاطفی با این افراد را دنبال می کردند و تمایل داشتند، با افرادی ارتباط برقرار کنند که پذیرنده هستند. بررسی ‌ها نشان می‌دهد، به ‌دلیل ترس از حذف ‌شدن از جمع، انگیزه ‌ای در افراد به ‌وجود می ‌آید تا به ‌دنبال منبع پذیرش بگردند و مطابق با آن عمل کنند.

زمانی که تنها هستیم، آرزو می کنیم که کسی پیدا شود تا با ما ارتباطی دوستانه برقرار کند؛ اما بهترین روش این است که خود ما قدم اول را برداریم و راهکار هایی چون بیرون ‌آمدن از پوسته خود، قبول ریسک های اجتماعی و توجه به دیگران و خود باوری را به‌ کار ببریم.

پژوهشگرانی همچون مارک دیویس و استفان فرانزوی درباره احساس تنهایی نوجوانان و بیرون‌ آمدن از پوسته ‌شان بررسی ‌هایی انجام دادند. آن ها معتقدند، اگر فردی درباره خود با فردی صحبت کند و سپس به آن فرد با دقت گوش کند، می ‌تواند احساس تنهایی را در خود تغییر دهد.  

تفاوت تنها بودن با احساس تنهایی چیست؟

اگرچه این دو با هم ادغام شدند، ولی می‌توان هرکدام را به صورت جداگانه تجربه کرد. مدت ‌زمانی که در تنهایی به ‌سر می ‌بریم، کاملاً با احساس انزوایی که تجربه می ‌کنیم، متفاوت است. برای برخی افراد خلوت‌ کردن با خود فرصت محسوب می ‌شود. فرصتی برای اندیشیدن، خلاقیت، استراحت و وقت ‌گذراندن با خود. این درحالی است که افرادی هم وجود دارند که در زمان تنهایی خود، دچار ترس و دلهره می ‌شوند؛ اما این حالت با تجربه احساس تنهایی کاملاً متفاوت است. برای نمونه، فرد به ‌دلیل دلشوره اجتماعی، از فعالیت ‌های اجتماعی اجتناب می کند و ترجیح می‌دهد که تنها بماند.

علت روحیه منزوی چیست؟

روحیه منزوی را می ‌توان به اندوهی دیر پا تشبیه کرد. روحیه منزوی ناشی از اندوه نداشتن کسی در زندگی خود است تا ما را عمیقاً درک کند و در کنار او باشیم و از یکدیگر مراقبت کنیم. همچنین احساس تنهایی درازمدت سبب می ‌شود که گمان کنیم، به افسردگی  دچار شده ‌ایم. اگرچه افسردگی و احساس تنهایی با هم متفاوت هستند؛ اما آدم های تنها، برفقدان روابط عاطفی بیشتر متمرکزند. افراد افسرده و تنها، به‌ دلیل ناکامی در روابط و ایجاد پیوند های دوستانه، مدام خود را سرزنش و شماتت می‌کنند.  

ضرورت نیاز به احساس تعلق‌ داشتن چیست؟

بیشتر احساس ‌ها و رفتار‌ های انسان بیش از هر چیزی بر این معطوف است که نیاز داریم به کسی احساس تعلق داشته باشیم. حفظ پیوند‌ های اجتماعی بسیار مهم است و حفظ آن تلاش بیشتری را می ‌طلبد تا شکستن و گسستن آن. بررسی ‌ها نشان می ‌دهد، افرادی که کم تر تنها هستند، تمایل بیشتری دارند تا عواطف خود را بیان کنند و زمانی که خود را ابراز می ‌کنند، احساس نزدیکی بیشتری با دیگران می ‌کنند. بر ‌این ‌اساس، صحبت کردن درباره خود با دیگران باعث می ‌شود که احساس نزدیکی بیش تری با دیگران کنیم و خود را کمتر تنها فرض کنیم.

احساس تنهایی برای شما چه نقشی دارد؟

احساس تنهایی مانند سایر احساس ‌ها، نوعی شناخت به ‌همراه دارد. افرادی که تنها هستند، ممکن است گمان کنند، دوست‌ داشتنی نیستند، رها شده ‌اند و به ‌همین ‌دلیل، نا مطمئن به ‌نظر می ‌رسند. زمانی که ما با دیگران در ارتباط هستیم و پیوند برقرار می کنیم، خود را ارزشمند می دانیم و زمانی که احساس تنهایی را تجربه می کنیم، در تلاش هستیم تا آن را درک کنیم حتی با وجود ملامت و سرزنش خود. شماتت خویش ممکن است خود نشانه ‌ای از احساس تنهایی در ما باشد؛ اما رفتار مناسب و مدیریت افکار در چنین شرایطی به ما کمک می‌کند تا راه مناسبی را برای رهایی از این احساس بیابیم. صحبت ‌کردن درباره موضوعاتی که به آن علاقه‌ داریم، تعریف اتفاقی با مزه یا طنز یا درس ‌هایی که به ‌آن ها علاقه‌ داریم، همگی روش‌ هایی مناسب هستند که به ما کمک می کنند تا از کمتر احساس تنهایی کنیم. به ‌این ‌ترتیب، زمانی که با فردی هستیم، بهتر است سعی کنیم تا آغازگر صحبت باشیم. البته این اقدام بدون ریسک نیست؛ اما برای اینکه کم تر احساس تنهایی کنیم، بهتر است، سعی کنیم خود ما بحث را شروع کنیم و منتظر دیگران نمانیم. هر چند به لحاظ منطقی بهتر است، ابتدا اعتمادی بین ما و فرد مقابل شکل بگیرد و بعد از آن احساسات خود را ابراز کنیم؛ اما این احتمال هم وجود دارد، هنگامی که احساسات خود را با کسی مطرح می کنیم، امکان اعتماد به فرد مقابل هم بیشتر می‌شود و نوعی پیوند دوستانه و نزدیکی با آن فرد را تجربه خواهیم کرد. راهکار مؤثری که محققان بیان می کنند این است که بهتر است در ابتدا، افراد رابطه‌ ای صمیمانه با اعضای خانواده برقرار کنند که متکی ‌بر حمایت و پشتیبانی است. این ارتباط تا حد بسیاری می تواند به بهبودی این احساس کمک کند.

بطورخلاصه، در این مقاله، به احساس تنهایی و نحوه مواجهه با آن پرداختیم. همچنین تفاوت تنهایی و احساس تنهایی را بررسی کردیم.