به نظر شما نقش خلاقیت در پیشرفت تحصیلی چیست؟ پاسخ این سوال این است که زمانی تمدن شکل گرفت، که انسان ها هر روز دست به خلاقیت می زدند. هواپیما، ماشین، موبایل، حمل و نقل و کامپیوتر همه ی این ها نمونه ای از خلاقیت بشر در طول تاریخ است. هر انسانی دارای خلاقیت خاصی است و هر شخص در زمینه و مهارت خودش دست به خلاقیت می زند. بنابراین برای این که هر روز در زمینه علم و تکنولوژی و نحوه زندگی بشر پیشرفت داشته باشیم نیازمند این هستیم که بشر دست به خلاقیت و نوآوری بزند، اما این که چه طور می شود در انسان خلاقیت را شکوفا کرد و انسان های خلاق بیشتری در جامعه داشته باشیم، باید از ابتدا از دوران کودکی، در کودکان خود خلاقیت در پیشرفت تحصیلی را شکوفا سازیم.
هر نظام آموزشی نیازمند به یادگیری است. یکی از بهترین روش هایی که می توانیم از آن برای دستیابی به اهداف خود استفاده کنیم، پیشرفت تحصیلی با استفاده از ایجاد خلاقیت در شیوه زندگی خود است. خلاقیت در واقع فرآیندی است که از آن به منظور بر طرف کردن و یا پیدا کردن راه هایی برای حل مشکلات، کمبود ها و مسائل استفاده می شود. به عقیده گیلفورد تا زمانی که انسان ها به مشکلاتی در زندگی برخورد نکنند و زندگی آن ها از روند معمولی و عادی خود خارج نشود، خلاقیتی در آن ها به وجود نخواهد آمد، اما زمانی که به مشکلات برخورد می کنند و به دنبال چاره ای برای حل آن هستند، فرآیند اعمالی و فکری که برای بر طرف سازی آن به کار می گیرند، خلاقیت نامیده می شود.
انسان های هوشمند دارای کنجکاوی بیشتری خواهند بود، زیرا انگیزه کنجکاوی، زیر بنای خلاقیت در پیشرفت تحصیلی خواهد بود.
هوش و خلاقیت دو عامل فکری جدا گانه هستند. خلاقیت می تواند توسط معلمان در دانش آموزان رشد داد شود و یا آن را سرکوب کرد، هر چقدر علم و دانش در جامعه رشد کند، جامعه هم پیشرفت می کند، ولی فقط علم به خودی خود نمی تواند نیازهای آینده جامعه را برطرف کند، در کنار پیشرفت علم و دانش نیروی قدرتمند خلاقیت است که می تواند مشکلات و مسائل را از سر راه بردارد.
حال سوالی که در این جا مطرح است این می باشد که نقش خلاقیت در پیشرفت تحصیلی چیست؟ اما قبل از این که به این موضوع بپردازیم ابتدا باید بدانیم چطور می شود در دانش آموزان خلاقیت را ایجاد کرد یا پرورش داد. دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که خلاقیت را می توان هم آموزش و هم پرورش داد. بدون شک با داشتن روش صحیح و الگوی مناسب در تعلیم و تربیت می توانیم کاری کنیم تا افراد خلاق بیشتری به جامعه معرفی شوند و خلاقیت در پیشرفت تحصیلی بر زندگی تمامی کودکان حاکم شود.
حتما بخوانید: راه های پرورش خلاقیت
در این جا معلمین و آموزش و پرورش می توانند نقش بسیاری مهمی در پیشرفت تحصیلی جامعه ایفا کننند.
تشویق دانش آموزان به تولید ایده های جدید
به جای نوشتن انشاء های از قبیل توصیف فصلی از سال، آن ها را به مقاله نویسی و نوشتن داستان های تخیلی تشویق کنیم تا زمینه را برای شکوفا کردن یک ایده بکر فراهم کنیم، ایده هایی که کم و بیش برای آن ها بکر و تازه است. یکی از اشتباهات شیوه تدریس امروزی این است که دانش آموزان را به جای یادگیری از مفاهیم کتاب آن ها را برای حفظ کتاب ترغیب می کنند، این نوع از تدریس، رشد قوه ابتکار دانش آموزان را به دنبال ندارد. اگر مطالب درسی به صورت معما برای شاگردان مطرح گردد و به آن ها اجازه داده شود تا هر ایده و تفکری که دارند را اعلام کنند، می توانند مورد نقد و بررسی دیگر دانش آموزان قرار گیرند. نقد و بررسی و به اشتراک گذاشتن طرح مسائل باعث ایجاد انگیزه و فعالیت در بین دانش آموزان می شود و آن ها را ترقیب می کند تا ایده های جدیدی را کشف و خلق کنند.
ایجاد کلاس برای خلاقیت در پیشرف تحصیلی
یکی از مسائل و مشکلاتی که اکثر افراد در دوران بزرگسالی نمی توانند به تولید علم کسب و کار بپردازند، نبود اعتماد به نفس در آن ها خواهد بود و این مستلزم آن است که در دوران کودکی و تحصیل احساس ارزشمندی و عزت نفس آن ها شکوفا نشده، بلکه سرکوب گردیده است. به دانش آموزان خود این اجازه را بدهیم تا هر ایده و یا طرح درس مربوط به خود را به جای گزارش ساده از یک کتاب به صورت ارائه و سخنرانی تشکیل دهند. شکوفا کردن عزت نفس و احساس ارزشمندی در دانش آموزان به یک خود باوری در آن ها تبدبل می شود. پرورش اعتماد به نفس در دانش آموزان مهم ترین عامل برای مقابله با چالش هایی است که در آینده با آن ها رو به رو می شوند.
استفاده از روش بارش مغزی می تواند در این زمینه برای دانش آموزان بسیار مفید باشد. در روش بارش مغزی، پس از این که مسائل در کلاس ارائه می شد، معلم از دانش آموزان درخواست می کند تا تمامی راه حل هایی که به ذهن آن ها می آید بنویسند، بدون این که قبل از شنیدن راه حل های آن ها خود نظراتی را بیان کند. با انجام این کار معلم به دانش آموزان خود کمک می کند تا خودشان برای مشکلات زندگی راه حل پیدا کنند و از میان تمامی راه حل ها درست ترین راه را برگزینند. با انجام این روش دانش آموزان می توانند به ایجاد خلاقیت در پیشرفت تحصیلی خود بپردازند.
حتما بخوانید: قوانین خلاقیت چیست؟
فعال کردن دانش آموزان در کلاس
معلم باید روش های مختلف یادگیری را به شاگردان پیشنهادی دهد تا دانش آموزان بر اساس خلاقیت و نوآوری خود روش های جدیدی را در امر یادگیری کشف کنند و با این روش، معلم اطلاعات و جواب مسائل را در اختیار دانش آموزان قرار نمی دهد، بلکه آن ها را در موقعیتی قرار می دهد تا خود به دنبال اطلاعات بگردند. در این جا معلم در مقابل شاگردان خود نقش راهنما را بر عهده می گیرد و با این نوع شیوه تدریس در فضای کلاس به جای معلم محوری، فراگیر محوری تغییر پیدا می کند و دانش آموزان در امر یادگیری دخالت مستقیم و اساسی دارند، البته برنامه ریزی در آموزش باید به صورتی باشد که به شاگردان مجال تفکر داده شود و محتوای درسی و تدریس به گونه ای باشد که همه دانش آموزان در امور درسی مشارکت فعال داشته باشند و به دانش آموزان فرصت کافی جهت ارائه تحقیقات خود راه حل متفاوت برای مسائل و شیوه ابتکاری داده شود. برای دانش آموزان باید میدان عمل جهت ایجاد و پرورش ابتکار خلاقیت آماده باشد.
نقش خلاقیت در پیشرفت تحصیلی و پرورش فکر
معلمین باید دانش آموزان را برای تفکر و ایجاد فکری جدید آماده کنند و زمینه لازم را فراهم کنند، زمینه ای فراهم کنند تا دانش آموزان بدون نگرانی از انتقاد، ایده های خود را بیان کنند هر چند که آن ایده اشتباه باشد، زیرا مهم جواب درست و غلط نیست، بلکه مهم این است که دانش آموزان در جست و جوی خلق ایده و تفکر هستند.
اصرار زیاد والدین و معلمین برای نمره بالا گرفتن دانش آموزان، ملاک قبولی دانش آموز را خوب بودن آن بر اساس نمره قرار دادن و این که آموزش و پرورش تاکید بر شیوه تدریس به شیوه سنتی و قدیمی دارد و همچنین عدم وجود محتوای درسی مناسب برای آن ها از جمله موانعی است که می تواند باعث عدم خلاقیت دانش آموزان می شود.
نقش خلاقیت در پیشرفت تحصیلی به کمک شیوه معما
یکی از کارهایی که دانش آموزان در دوران مدرسه انجام می دهند این است که دانش اموزان مطالب کتاب را حفظ می کنند به جای آن که یاد بگیرند. حفظ کردن باعث رشد و تقویت قوه تخیل نمی شود. معلم باید مطالب درسی را به صورت مساله و معما طراحی کند تا دانش اموزان را ترغیب کند برای حل آن دست به تحقیق و جست و جو بزنند.
در سال های دور از پیدایش اولین موج در کشاورزی و روستا نشینی خلاقیت رونق گرفت، زیرا قبل از این دوران هم انسان های کنجکاو همیشه در پی کشف یک ایده جدید در زندگی بودند و برای آن ها این موضوع بسیار مهم بود و علاقه مند بودند که بدانند چرا افراد با هم تفاوت دارند.
در طول تاریخ افرادی بودند که با نبوغ و استعداد های خود باعث خلق ایده های نو و فوق العاده در زندگی خود و دیگران شدند و با انجام این کار حمل و نقل یا ارتباطات را برای همه راحت تر و سریع تر کردند و تشویق و تحسین همه را به خود جلب کردند، یا کسانی بودند که بدونه توجه به اطرافیان به زندگی خود ادامه دادند و گاه بعد از مرگ آن ها به استعداد آن ها پی بردند. در دوران کشاورزی یا عصر کشاورزی شخصی به نام فورد با استعدادش توانست به خلق و اختراع اتومبیل بپردازد و با انجام این کار به طور کلی شیوه زندگی مردم جامعه را تغییر دهد و در پایان عصر صنعتی بیل گیتس و افرادی مثل آن توانستند به زندگی بشر سرعت ببخشند، اگر چه پیشرفت تمدن و فرهنگ انسانی نتیجه تلاش تمام افراد بشر است، اما به طور کلی دنیا و بزرگی عظمت آن مدیون انسان های خلاق، نوابغ و کاشفان بوده است که فراتر از همه توانستند از خود اثری بر جای بگذارند. در دنیا پیچیده امروز که سرعت رقابت و پیشرفت سریع تر و پیچیده تر شده است، هر چقدر علم و تکنولوژی پیشرفت چشم گیری می کند ما نیاز به شناسایی و پرورش ذهن های خلاق و آفریننده داریم. در شرایط کنونی مساله خلاقیت از بهترین مسائل در آموزشگاه است. در این جا نظام آموزش پرورش باید شیوه هایی را در مدارس ایجاد کند که توان تفکر و نوآوری و تحلیل و نقد و خلاقیت را در دانش آموزان تقویت کند تا بتوانیم در آینده انسان های خلاق و نوآور بیشتری در جامعه خود داشته باشیم، البته این ویژگی مهم جز با شناختن و به کار بستن نقش خلاقیت در پیشرفت تحصیلی میسر نخواهد شد. ایجاد خلاقیت در پیشرفت تحصیلی آسان ترین شیوه برای حل مشکلات است.
