روش های شناسایی تاثیر عوامل ژنتیکی و اکتسابی در هوش انسان

هوش انسان موضوع بسیار مهمی است، زیرا محیط اجتماعی در پرورش هوش انسان ها نقش به سزایی دارد. عده زیادی از انسان ها قسمتی از نبوغ خود را از طریق محیط و اجتماع کسب می کنند. هر انسانی با یک میزان هوش مشخص به دنیا می آید که به هوش ژنتیکی معروف است. هیچ وقت نمی توانیم توانایی ذهنی و ژن های شخصی دیگر را برای خود به دست آوریم، زیرا یک انسان نمی ‌تواند در محیط ضعیف تمامی ژن های خود را به کار گیرد تا عملکرد بهتری از خود نشان دهد.

هر انسانی دارای شاخص های مختلف ژنتیکی در بدن خود است که ممکن است به عنوان فردی هوشمند در جامعه معرفی شود.

جدا از بحث هوش ژنتیکی و هوش اکتسابی انواع دیگری از هوش همانند، هوش فضایی، هوش ریاضی، هوش عاطفی، هوش موسیقی، هوش کلامی و… نیز وجود دارند. هوش انسان، یعنی توانایی دستیابی و استفاده از دانش و مهارت خود در محیط های مختلف اجتماع برای به دست آوردن بهره ای بالاتر.

اما عده ای هوش ژنتیکی یا اکتسابی را برای خود این گونه تعریف می کنند؛ هوش دانشی است که از طریق یادگیری اطلاعات جدید در ما ایجاد می‌شود. هوش و عقیده هر انسان بر اساس تجربیات او در زندگی شکل می‌گیرد. هر انسانی که تجربه بیشتری در زندگی داشته باشد بهره هوشی بالا تری دارد.

افرادی که دارای سطح بالایی از هوش می باشند مورد احترام و تحسین دیگران قرار می گیرند، حتی گاهی این افراد نسبت به دیگران از مقام و ارزش بالا تری برخوردار هستند، اما جنبه های منفی در زندگی همه انسان ها وجود دارد که می تواند به عنوان جنبه ای از هوش، زندگی را دچار محدودیت کند.

آیا هوش انسان ژنتیکی است؟

وراثت و محیط با یکدیگر تعامل دائم دارند. عوامل محیطی با ساختار ژنتیکی بدن در زمان بسته شدن نطفه ارتباط متقابل برقرار می کند.

علم و دانش بیان کننده این موضوع است که عامل وراثت و محیط در تعیین میزان هوش نقش به سزایی دارند، مگر این که در شرایط نادر غیر این حالت ممکن شود.

ارتباط میان وراثت و محیط در جهت های مختلف، متفاوت است و در طول زمان تغییراتی در آن ایجاد می شود. این دو ویژگی در کنار هم تغییرات زیادی را در هوش به وجود می‌آورند.

هوش انسان تنها بسته به یکی از این دو مورد نیست، بلکه هر دو مورد به همراه هم ضریب هوشی را تحت تاثیر قرار می دهند. پس می توانیم بگوییم که ضریب هوشی هر فرد بسته به عوامل وراثتی و عوامل محیطی است.

موروثی بودن بهره هوش انسان (هوش ژنتیکی)

به عقیده محققان هوش ژنتیکی است و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. آن ها معتقد هستند که ویژگی های فردی هر انسان ژنتیکی است.

برخی از این ویژگی‌ها مانند، رنگ چشم، قد بلند و هیکلی درشت از ژن پدر و مادر است که به فرزند انتقال پیدا می کند، البته بستگان نزدیک هم می توانند در به وجود آمدن این ویژگی ها نقش مهمی داشته باشند.

اما بعضی دیگر مانند، افسردگی در مردان تحت تاثیر عوامل محیطی ایجاد می‌شوند. پس ویژگی‌ های فردی ژنتیکی است، اما گاه بعضی از آن ها تحت تأثیر محیط ایجاد خواهند شد.

بهره هوشی، یکی از ویژگی های هوش ژنتیکی است و می‌توانیم بگوییم، بهره هوشی هر فرد بستگی به ژن آن فرد دارد. هر شخص در یادگیری و ایجاد زمینه برای پیشرفت فعالیت های ذهنی خود موثر است. به عقیده محققان ۷۵ % از بهره هوشی هر شخص را ژنتیک تشکیل می دهد و ۲۵ % آن تحت تاثیر عوامل محیطی است.

گاهی در زندگی شخصی خود وقتی یک کار با ارزش انجام می دهیم، هوش ما را ژنتیکی تشخیص می دهند، زیرا آن ها هوش و ذکاوت ما را تحت تأثیر دانش و مهارت افراد اطراف ما می دانند که  از آن ها به ما منتقل شده است. البته این موضوع همیشه درست نیست و گاهی هوش انسان تحت تاثیر افرادی از خانواده قرار می گیرد، اما ذهنیت بیشتر انسان ها وابسته به مهارت یادگیری آن ها خواهد بود.

وراثت و ناتوانایی ذهنی در هوش انسان

از تعامل چندین ژن، هوش انسان حاصل می شود، که به هوش ژنتیکی و اکتسابی تقسیم می گردد. تک ژنی بودن می تواند به میزان هوش آسیب جدی وارد کند. علت بسیاری از ناتوانی های ذهنی که بیماری هایی همانند، سندرم داون، اوتیسم و آلزایمر به وجود می آورد، همین مشکل تک ژن بودن است که نارسا خوانی و اختلالات عصبی را در افراد به وجود می آورد.

این اختلالات به دلیل ژنتیک به وجود می‌ آیند. مثلاً، سندروم یک اختلال ژنتیکی است که در کروموزوم ۲۱ ناشی می شود. کودکان سندرومی به دلیل وجود این اختلالات ژنتیکی در پدر یا مادر یا بستگان نزدیک به این شرایط دچار شده اند. البته گاهی اوقات برخی از فرزندان بدون داشتن عوامل ژنتیکی به این دسته از بیماری ها دچار می ‌شوند، این کودکان افراد بسیار باهوشی هستند و از ضریب هوشی بالایی برخوردار می باشند.

رابطه بین ژنتیک و باهوش بودن چیست؟

باهوش بودن رابطه نزدیک با دانش و توانایی ذهنی، قدرت تخیل و توانایی تشخیص دارد، پس می توانیم بدون شک و شبهه بگویم، ژنتیک در هوش انسان تاثیر گذار است، زیرا رابطه ای بین ژنتیک و هوش و ساختار مغز وجود دارد.

یکی از مهم ترین بخش هایی که در جریان ایجاد بیماری اسکیزوفرنی آسیب می بیند، ژن ها هستند، زیرا در آن ها افت عملکرد مغزی و ضریب هوشی بسیار زیاد است. البته برخی از فرآیندهای هوشی، ذاتی هستند که بر پایه عوامل ژنتیکی به وجود می آیند، اما عده ای دیگر در زمره هوش اکتسابی قرار می گیرند.

با توجه به فرآیند موجود، رشد در سال‌ های اولیه زندگی کودکان و نوجوانان شکل می‌گیرد. رشد ذهنی کودکان به همراه رشد جسمی آن ها به وجود می آید و هر چه سن کودک بالاتر می ‌رود رشد ذهنی او بیشتر تکامل می‌یابد.
حتی گاهی شرایط آب و هوا می‌ تواند مانند تعلیم، تربیت و تغذیه در پرورش ذهن کودکان تاثیرات مهمی داشته باشد و ضریب هوشی را در آن ها افزایش یا کاهش دهد.

ارتباط میان هوش ژنتیکی و محیط

ژنتیک و محیط بر یکدیگر اثر می گذارند. زمانی که در یک محیطِ دارای محرک های متفاوت و زیاد تر قرار می گیریم، در آن محیط به روش مناسب تری پرورش پیدا می کنیم و ضریب هوشی خود را در آن محیط بالاتر می بریم.

توانایی مغز یک عدد خاص است و با دیگر توانایی های فردی ما تفاوت دارد. زمانی می توانیم در کار خود به موفقیت برسیم که بر توانایی خود ممارست کنیم. همه ما در وجود خود توانایی هایی داریم که باید بدانیم چگونه از آن ها استفاده کنیم، پس وجود توانایی ژنتیکی در یک محیط سالم و پرورش دیده، بازدهی بهتری دارد و راحت تر می تواند ما را به نتیجه درست برساند.

رشد اجتماعی ضریب هوشی (هوش اکتسابی)

درست است که ژنتیک نقش زیادی در تعیین میزان هوش انسان دارد، اما عوامل محیطی هم بی تاثیر نخواهند بود. هوش کودک در زمان به دنیا آمدن تکامل نیافته و به تدریج و در سال‌ های اولیه دچار تغییر می شود و رشد می کند.

کودکان علاوه بر ژن خانواده و آموزش منظم، تحت تاثیر محیط رشد می کنند و خانواده تنها کسی است که بیش از دیگران در هوش کودک اثر گذار می باشد، اما این تاثیر حداکثر تا سن ۹ سالگی انجام می شود.

با توجه به تحقیقات انجام شده هوش و عملکرد بهتر مغز به کمک آموزش موسیقی هم می تواند انجام شود، زیرا موسیقی قدرت تجسم فضایی و ریاضی را در کودکان افزایش می‌ دهد.

با رشد کردن در یک محیط پویا، کودکانی فعال تر،  هوشیار تر و همچنین کنجکاو تر وارد جامعه می‌شوند که از سطح مهارت اجتماعی بالاتری برخوردار هستند.

دیگر مقالات هوش کلامی و فن بیان :